İlkokul Öğrencilerinde Görülen, Öğrencilerin İstenmeyen Davranışlarına Yönelik Öğretmen Görüşleri ve Çözüm Stratejileri

Yıl 2020, Cilt: II Sayı: II, 60 - 76, 31.12.2020

Selma Temiz , Ali Kemal Ardıç

Öz

İlkokul döneminde öğretim sürecinin etkililiği konusunda öğrencilerin davranışları önemli bir etkiye sahiptir. Öğrencilerin istenmeyen davranışları ve bu davranışlara karşı öğretmenlerin tutumları öğretim sürecinin verimliliğini etkilediği gibi aynı zamanda eğitim ortamındaki atmosferi etkilemektedir. Bu araştırmanın amacı, ilkokul sınıf öğretmenlerinin sınıfta ve okulda sıklıkla karşılaştıkları öğrencilerin istenmeyen davranışları, bu davranışların nedenleri ve çözüm yolları hakkında kullandıkları yöntemlerin neler olduğunu belirlemektir. Araştırmanın çalışma grubunu 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Düzce il merkezinde görev yapan 12 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Nitel araştırma yöntemlerinden olan “yapılandırılmış görüşme tekniği“ ile verilere ulaşılmıştır. Verilerin analizinde, nitel araştırma yöntemlerinden içerik analizi tekniği kullanılmıştır. “Sınıf yönetiminde sınıf içinde karşılaşılan istenmeyen davranışların neler olduğu, bu davranışların nedenleri ve karşılaşılan istenmeyen öğrenci davranışları için kullandıkları baş etme yollarının neler olduğu” şeklinde sorular katılımcılara sorulmuştur. Araştırma sonuçlarından elde edilen verilere göre sınıfta öğretmenlerin karşılaştıkları istenmeyen davranışların derste izinsiz konuşmak, derse karşı ilgisizlik, hiperaktiviteden kaynaklı sınıfta gezinmek, küfür etme, arkadaşlarına şiddet uygulamak, saldırganlık, kavgacı tutum sergileme, kıskançlık, etkinliklere katılmak istememek, ağlama, bağırma, gereksiz şikâyetler, saygısız hareketler ve inatçılık gibi davranışlar olarak belirlenmiştir. Bu tür istenmeyen öğrenci davranışlarının daha çok yanlış aile tutumları, parçalanmış aileler, çevre ve öğrencinin kişisel özelliklerinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Öğretmenlerin sınıfta istenmeyen davranışlara karşı kullandıkları stratejiler ise; uyarma, ödül ve ceza verme, görmezden gelme, rehberlik servisine yönlendirme olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İlkokul, istenmeyen davranışlar, sınıf yönetimi, öğretmen, öğrenci

Teşekkür

Bu çalışmamızda bize yol gösteren hocamız Sayın Doç. Dr. Süleyman GÖKSOY'a teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Ağaoğlu, E. (2002). Sınıf Yönetimi İle İlgili Genel Olgular. Sınıf Yönetimi. (Ed. Z. Kaya) Ankara, PegemA Yayınları Balgalmış, E., Kayır, E. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına Karşı Geliştirdikleri Tutumlar. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 532-546.
• Baloğlu, N. (2001). Etkili Sınıf Yönetimi, Ankara, Baran Ofset
• Başar, H. (1999). Sınıf Yönetimi. Ankara, Milli Eğitim Basımevi.
• Çalık, T. (2009). Sınıf Yönetimi İle İlgili Temel Kavramlar. Sınıf Yönetimi, Ankara, PegemA Yayınları
• Çankaya, İ. ve Çanakçı, H. (2011). Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Bu Davranışlarla Başa Çıkma Yolları. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, Volume 6/2, DOI Number: 10.7827/ TurkishStudies. 2188, 307-316.
• Çiftçili, V. (2009) Sınıf İçi Disiplinde Otorite. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. 11 (1), 91-103
• Elban, L. (2009). İlköğretimdeki Öğretmenlerin İstenmeyen Öğrenci Davranışlarıyla Karşılaşma ve Çözüm Bulma Durumlarının İncelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Erdem, H. (2016). İlkokul Öğretmenlerinin İstenmeyen Öğrenci Davranışları ile Baş Etmede Kullandıkları Yöntemler. Yayınlanmamış Tezsiz Yüksek Lisans Projesi. Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Erdoğan, M., Kurşun, E., Tan Şişman, G., Saltan, F., Gök, A., Yıldız, İ. (2010). Sınıf Yönetimi ve Sınıf İçi Disiplin Problemleri, Nedenleri ve Çözüm Önerileri Üzerine Nitel Bir Araştırma: Bilişim Teknolojileri Dersi Örneği. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 10 (2) 853-891
• Girmen, P., Anılan, H., Şentürk, İ., Öztürk, A. (2006). Sınıf Öğretmenlerinin İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına Gösterdikleri Tepkiler. Sosyal Bilimler Dergisi, 15, 235-244.
• Gündüz, H. B., Konuk, S. (2016). İlkokul Öğretmenlerin Karşılaştıkları İstenmeyen Davranışlar ile Baş Etme Stratejileri. Yıldız Journal of Educational Research, 1(1), 37-54.
• Habacı, İ., Tanrılulu, F., Z., Atıcı, R., Ürker, A., Adıgüzelli, F. (2013). Sınıf İçi Disiplin Kurallarının Benimsetilmesinde Öğretmen Rolleri. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 8/8, 1953-1971
• Karahancı, E. (2013). Sınıf Öğretmenlerinin Öğrencilerin Düşük Düzeyde İstenmeyen Davranışlarına Yönelik Tepkilerinin Nitel Bir Analizi (Kars İli İlköğretim Okulları Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Ankara.
• Kılıç-Özmen, Z. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Duygusal Zekâ Düzeyleriyle Öğrencilerin İstenmeyen Davranışlarını Algılamaları ve Başa Çıkma Yöntemleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Medikoğlu, O., Dalaman, O. (2018). Öğretmenlerinin Derste Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Bu Davranışlara Yönelik Çözüm Stratejileriyle İlgili Öğretmen Görüşlerinin Belirlenmesi. Eğitim Kuram ve Uygulama Araştırmaları Dergisi, 4 (1), 20-32.
• Öztürk, B. (2008). Sınıfta İstenmeyen Davranışların Önlenmesi ve Giderilmesi. Sınıf Yönetimi (Ed. E. Karip), Ankara, PegemA Yayınları
• Öztürk, Y. ve Gangal, M. (2016). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Disiplin, Sınıf Yönetimi ve İstenmeyen Davranışlar Hakkındaki İnançları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 31(3), 1-16.
• Sadık, F. ve Aslan, S. (2015). İlkokul Sınıf Öğretmenlerinin Disiplin Problemleri ile İlgili Görüşlerinin İncelenmesi. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN:1308-2140, Volume 10/3, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7585, 115-138
• Sezgin, F. ve Duran, E. (2010). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Öğrencilerin İstenmeyen Davranışlarına Yönelik Önleme ve Müdahale Yöntemleri. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30 (1), 147-168
• Şahin, M. ve Adıgüzelli, Y. (2015). Sınıf Yönetimi Sürecinde İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına Yönelik Öğretmen Adaylarının Görüşleri. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, ISSN: 1308-2140, Volume 10/3, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7838, 799-816