OKUL YÖNETİMİNDE YENİ PARADİGMA: KAOS TEORİSİ VE UNUTMAYI ÖĞRENMEK: OKUL YÖNETİMİ 4.0

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 2, 15 - 27, 31.12.2022

Mahmut Sağır

Öz

Yeni fizik teorilerinin ortaya çıkmasına neden olan atom-altı dünya ile ilgili bulgular arttıkça pozitivist-akılcı paradigmanın ontolojik-deterministik kavramları da sorgulanmaya başlanmış ve yeni kavramlar, ilkeler, teoriler ortaya konmuştur (Biçici, 2016). Bu teorilerden biri de kaos teorisidir. Kaos bilimde ezberlerin bozulduğu nokta olarak algılanabilir (Dereli, Durmuşoğlu, Kanat, 2006: 24). Bu çalışmanın amacı kaos kuramının bir doğurgusu olan kaotik yönetim anlayışının getirdiği belirsizliğin öğrenmeye yansıması olarak değerlendirilebilecek unutmayı öğrenmenin genelde yöneticiliğe özelde ise okul yöneticiliğine etkisini tartışmaya açmaktır. Bu çalışma, kaos teorisine ilişkin literatür incelemesi ve değerlendirmesine dayalı olarak gerçekleştirilmiş ve veriler literatür taraması yöntemiyle toplanmıştır. Çalışmada kaos kuramı incelenerek, kuramın eğitime, yönetime ve okul yönetimine mevcut ve olası yansımaları değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre, kaotik durumların, okul yöneticilerinin geçmişte edindikleri tecrübeleri de geçersiz kıldığı ileri sürülebilir. Ayrıca yöneticilerin önceki öğrenmelerinin çoğu zaman karşılaştıkları sorunların çözümünde bırakın katkı sağlamayı engel dahi oldukları sonucuna varılabilir. Bu nedenlerle okul yöneticilerinin kaotik durumlarda okulu etkili bir şekilde yönetebilmeleri için kendilerinde bir takım davranış kalıpları oluşturan eski öğrenmeleri unutarak yeni öğrenmeler gerçekleştirmeleri gerektiği söylenebilir. Ayrıca araştırmada kaotik okul yönetiminde unutmayı öğrenmenin kaos durumlarında okul yöneticileri açısından önemli bir beceri olduğu sonucu çıkarılabilir. Kaotik durumlarda örgütsel etkililiği sağlamak için, klasik anlamda “tecrübeli” olarak adlandırılan kimseler yerine göreli olarak geçmiş mesleki yaşantısı yani tecrübesi daha az olan yöneticilerin atanması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Okul Yönetimi, Yeni Paradigma, Okul Yönetimi 4.0, Kaos Teorisi, Unutmayı Öğrenmek

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2019). Devlet felsefesi: Eleştirel düşünceler. HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, l8 (22), 238-254.
• Akın, U. & Arslan, G. (2014). İdeoloji ve eğitim: devlet-eğitim ilişkisine farklı bir bakış.Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4 (1), 81-90.
• Alçın, S. (2016). Üretim için yeni bir izlek: sanayi 4.0. Journal of Life Economics, (8), 19-30.
• Akbaba Altun, S. (2001). Kaos ve yönetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, (28), 451-469.
• Aydın, E. & Demieral, G. (2019). İşgücü farklılığını dikkate alarak endüstri 4.0’ın zorlukları ve yararları: kavramsal bir çerçeve. İşletme Araştırmaları Dergisi Journal Of Busıness Research-Turk, 11(3), 1976-1990.
• Bağcı, H. (2020). Kaos teorisi kapsamında Covid-19’un finansal piyasalar üzerindeki kelebek etkisinin incelenmesi. Turkish Studies,15(7), 2795-2810. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.46280
• Balaban, B. (2018). Postmodernizm ve iktisada yansımaları. İş ve Hayat, 4 (7), 138–147.
• Balcı, Ali (2001). Sosyal bilimlerde araştırma, yöntem, teknik ve ilkeler. Pegem A Yayınları.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, K. E., Akgün, E. Ö., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Biçici, F. (2016). Kaos teorisi, determinizm ve yeni bilim paradigması sürecinde sosyal bilimler ve turizm araştırmaları açısından önemi. Turizm Akademik Dergisi, 3(1), 29-38.
• Cipolla, C. M. (1967). Dünya ekonomi tarihi. (çev. Ahmet Angın). Kitapçılık Ticaret Limited Şirketi Yayınları.
• Çavuş, F., İnce, Z., Yakut, E., Akbulut, M., Güloğlu, U. & Kalkan, A. (2016). Kaos ve durumsallık: bir değerlendirme. KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 205-224.
• Çetin, H. (2001). Devlet, ideoloji ve eğitim. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 201-211.
• Dereli, T., Durmuşoğlu, A., Kanat, Ş. (2006). İşletmelerde kaos yönetimi. Journal of İstanbul Kültür University, (3), 23-29.
• Dolan, S.L., Garcia, S. & Auerbach, A. (2003). Understanding and managing chaos in organisations. International Journal of Management, 20(1), 23-35.
• Ertürk, A. (2011). Kaos kuramı: yönetim ve eğitimdeki yansımaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20 (3), 849-868.
• Glass, N. (1996). Chaos nonlinear systems and day to day management. Europen Management Journal,14(1), 98-106.
• Gordon, J. (2021 Aralık 7). What is the chaos theory of management?https://the business professor.com/en_US/management-leadership-organizational-behavior/chaos-theory-of-management Halpern, P. (2018 Aralık 7). Chaos theory, the butter fly effect, andthecomputerglitchthatstartedıtall.www.forbes.com/sites/startswithabang/2018/02/13/chaos-theory-the-butterfly-effect-and-the-computer-glitch-that-started-itall/?sh=35f274d869f6
• Hesse, D. (1991). Strange attractors: chaos theory and composition studies. ERIC Number: ED342010.
• Houry, A.S. (2012). Chaos and organizational emergence: toward shortterm emergence predictive modelling to negative a wayout of chaos. Sytems Engineering Procedia, (3), 229-239.
• Illich, I. (1970). Deschoolıng society. Cuernevaca: Cidoc.
• İnal, K. (2009). Eleştirel pedagoji:ezilenler için eğitim. Eleştirel Pedagoji Dergisi, 1(1), 1-10.
• Türk Dil Kurumu. (2022). https://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.58de393f8b98b3.98083321
• Turkishtime. (2021 Aralık 3). https://turkishtimedergi.com/arastirma/genc yoneticilerin-daha-basarili-olmasinin-6-sebebi/
• Keseyak, B. (2022 Mart 14). https://www.endustri40.com/endustri-tarihine-kisa-bir-yolculuk/
• Levy, D. (1994). Chaos teory and strategy, application and managerial implications. Strategic Management Journals, 15(2), 167-178.
• Murphy, P. (1996). Chaos teory as a managing isssues and crises. Public Relations Review, 22 (2), 95-113.
• Öztunç, Ö. (2008). Uluslararası güvenlik düzlemine yönetim bilimi penceresinden farklı bir bakış: stratejik kaos yönetimi yaklaşımı. Güvenlik Stratejileri Dergisi,4 (8). 45-72.
• Pommery, L. (1956). Yeni zamanların iktisat tarihi.(Çev. Cahit Talas). Maliye Enstitüsü Yayınları.
• Rothbard, M.N. (2014). Eğitim: özgür ve zorunlu.(Çev. Yusuf Şahin). Liberal Düşünce Dergisi, 19 (76), 15-62.
• Schugurensky, D. (2011). Paula Friere.Continuum International Publishing Group.
• Spring, J. (1975). Özgür Eğitim. (Çev. Aysen Emekçi). Ayrıntı Yayınevi.
• Stanford Encyclopedia of Philosophy (2015). Chaos. Metaphysics Research Lab Philosophy Department Stanford University.
• Sözen, M. & Mescioğlu, T. (2019). Endüstri 4.0’ın itici güçlerinin Türkiye ve Çin üzerindeki etkileri. International Journal of Social Inquiry, 12 (1), 287-315.
• Şen, Ü. S. (2005). Sanat eği̇ti̇mi̇nde bi̇li̇msel araştırma yöntemleri̇ni̇n kullanılması. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(1), 343-360.
• Taner, A. (2019). Çağdaş liberalizmde yeni yol ayrımı: anarko kapitalist liberalizme karşı minimal devletçi liberalizm. liberteryenizm ve anarko-kapitalizm(Editör: Coşkun Can Aktan & Ahmet Taner). SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Yayınları.
• Thietart, R. A.,Forgues, B. (1995). Chaos theory and organization. Organization Studies, 6(1), 19-31.
• Töremen, F. (2000). Kaos teorisi ve eğitim yöneticisinin rolü. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, (22), 203-219. Wikipedia (2022) tr.wikipedia.org/wiki/Kaos.
• Yaman, H. (2020). Huntington’un Medeniyetler Çatışmasını Covid-19 üzerinden yeniden okumak. Turkish Studies, 15(4), 1239-1250. https://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.44357
• Yakut, H. F. (2018). Kaos Teorisi Ve Yönetimde Yeni Arayışlar. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9 (22), 161-168.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayınevi.
• Yıldırım, M. (2015). Postmodernizmin Eklektik Anlayışı Ve Afiş Tasarımlarına Etkisi. Turkish Studies, 10(10), 959-972.
• Yıldız, A. (2018). Endüstri 4.0 ve akıllı fabrikalar. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22 (2), 546-556.
• Yılmaz, K. & Altınkurt, Y. (2011). Öğretmen adaylarının eleştirel pedagoji ile ilgili görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 195-213.