SALGINDA (COVİD19) GERÇEKLEŞTİRİLEN UZAKTAN ÖĞRETİMİN İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN BUGÜNKÜ EĞİTİMİNE YANSIMALARI

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 131 - 144, 30.06.2024

Nihan Ünlü-sakcı , Erdal Toprakcı

Öz

Tarihin farklı zamanlarında farklı şekil ve içerikte insan toplulukları büyük afetler yaşamıştır. Bu afetler bireysel ve toplumsal yaşamı derinden etkilemiştir. Toplum, belirli bir coğrafyada geçmişten geleceğe, ihtiyaçlarını karşılamak, hayatlarını sürdürmek adına kader birliği yapan insanların oluşturduğu beraberliktir. 2019 yılında yaşanan Covid 19 pandemisi de bunlardan biri ve belki de neredeyse bütün toplumları etkilemek bakımından en kapsamlısıdır. Zorunlu koşullar altında uzaktan öğretime yapılan bu hızlı geçişin öğrencileri etkilediği söylenebilir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı salgında gerçekleştirilen uzaktan öğretimin ilkokul öğrencilerinin bugünkü eğitimine yansımalarını ortaya çıkarmaktır. Çalışma nitel araştırma kapsamında durum deseni ve görüşme yöntemi kullanılarak yapılmıştır, Çalışma grubu 2022-2023 eğitim öğretim yılında İzmir ilinde görev yapan 16 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu kullanılmış ve görüşmeler yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçları ele alındığında uzaktan öğretimin ilkokul öğrencilerinin bugünkü eğitimine olumlu ve olumsuz yansımaları olduğu ortaya çıkmıştır. Öte yandan uzaktan öğretimin, ilkokul öğrencilerinin bugünkü eğitimlerine yansımalarının derslere, öğrenci cinsiyetine ve sınıflara göre farklılaşabildiği tespit edilmiştir. Olumlu yansımaların sürdürülebilmesi ve olumsuzların ise önlenebilmesi için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid 19, Uzaktan öğretim, İlkokul, İlkokul öğrencileri

Etik Beyan

Bu çalışmanın, özgün bir çalışma olduğunu; çalışmanın hazırlık, veri toplama, analiz ve bilgilerin sunumu olmak üzere tüm aşamalarından bilimsel etik ilke ve kurallarına uygun davrandığımı; bu çalışma kapsamında elde edilmeyen tüm veri ve bilgiler için kaynak gösterdiğimi ve bu kaynaklara kaynakçada yer verdiğimi; kullanılan verilerde herhangi bir değişiklik yapmadığımı, çalışmanın Committee on Publication Ethics (COPE)' in tüm şartlarını ve koşullarını kabul ederek etik görev ve sorumluluklara riayet ettiğimi beyan ederim. Herhangi bir zamanda, çalışmayla ilgili yaptığım bu beyana aykırı bir durumun saptanması durumunda, ortaya çıkacak tüm ahlaki ve hukuki sonuçlara razı olduğumu bildiririm.

REFLECTIONS OF DISTANCE EDUCATION DURING THE PANDEMIC (COVID 19) ON THE CURRENT EDUCATION OF PRIMARY SCHOOL STUDENTS

Öz

Tarihin farklı zamanlarında farklı şekil ve içerikte insan toplulukları büyük afetler yaşamıştır. Bu afetler bireysel ve toplumsal yaşamı derinden etkilemiştir. Toplum, belirli bir coğrafyada geçmişten geleceğe, ihtiyaçlarını karşılamak, hayatlarını sürdürmek adına kader birliği yapan insanların oluşturduğu beraberliktir. 2019 yılında yaşanan Covid 19 pandemisi de bunlardan biri ve belki de neredeyse bütün toplumları etkilemek bakımından en kapsamlısıdır. Zorunlu koşullar altında uzaktan öğretime yapılan bu hızlı geçişin öğrencileri etkilediği söylenebilir. Bu bağlamda, çalışmanın amacı salgında gerçekleştirilen uzaktan öğretimin ilkokul öğrencilerinin bugünkü eğitimine yansımalarını ortaya çıkarmaktır. Çalışma nitel araştırma kapsamında durum deseni ve görüşme yöntemi kullanılarak yapılmıştır, Çalışma grubu 2022-2023 eğitim öğretim yılında İzmir ilinde görev yapan 16 sınıf öğretmeninden oluşmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından geliştirilen görüşme formu kullanılmış ve görüşmeler yüz yüze gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın sonuçları ele alındığında uzaktan öğretimin ilkokul öğrencilerinin bugünkü eğitimine olumlu ve olumsuz yansımaları olduğu ortaya çıkmıştır. Öte yandan uzaktan öğretimin, ilkokul öğrencilerinin bugünkü eğitimlerine yansımalarının derslere, öğrenci cinsiyetine ve sınıflara göre farklılaşabildiği tespit edilmiştir. Olumlu yansımaların sürdürülebilmesi ve olumsuzların ise önlenebilmesi için çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Covid 19, Distance education, Primary school, Primary school students

Kaynakça

• Acar, E. A., Erbaş, Y. H., & Eryaman, M. Y. (2021). Okul öncesi öğretmenlerinin covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(4), 31-54.
• Adıgüzel, A. (2020). Salgın sürecinde uzaktan eğitim ve öğrenci başarısını değerlendirmeye ilişkin öğretmen görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 253-271.
• Araç, M. & Akçadağ, T. (2022). İstanbul’daki yükseköğretim kurumlarında uzaktan eğitim yönetimi süreçlerinin değerlendirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 603-627.
• Akgül, G. & Oran, M. (2020). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, ortaokul öğrencilerinin ve öğrenci velilerinin pandemi sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Eğitimde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(2), 15-37.
• Arnas, Y. & Sadık, F. (2008). Okul öncesi eğitimde sınıf yönetimi. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Arslan, K., Arı, A. G., & Kanat, M. H. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde verilen uzaktan eğitim hakkında veli görüşleri. Ulakbilge, 57, 192-206.
• Arslan, M. (2007). Constructivist approaches in education. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 40(1), 41-61.
• Asandaş, N. & Hacıcafereoğlu, S. (2021). Koronavirüs (Covid-19) döneminde uzaktan eğitim süreci. Mustafa Kemal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 213-223.
• Aslan Altan, B. (2021). Uzaktan Eğitimde Yeni Serüven: Çevrimiçi Öğretmenlik Uygulamaları. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 753-766.
• Aslan, İ., Aktay, M., Kurul, M. Ş., & Aruser, S. (2023). Özel eğitim öğrencileri ile çalışan öğretmenlerin uzaktan eğitim uygulamalarının özel eğitime yansımalarına ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Ulusal Eğitim Dergisi, 3(2), 243-264. Asunakutlu, T. (2001). Klasik ve Neo-Klasik Dönemde Örgütsel Güvenin Karşılaştırılması Üzerine Bir Deneme. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (5), 0-0.
• Avcı, F. & Akdeniz, E. C. (2021). Koronavirüs (Covid-19) salgını ve uzaktan eğitim sürecinde karşılaşılan sorunlar konusunda öğretmenlerin değerlendirmeleri. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(4), 117-154.
• Aydın, S. & Zengin, B. (2008). Yabancı dil öğreniminde kaygı: bir literatür özeti. Journal of Language and Linguistic Studies, 4 (1), 0-94.
• Balaman, F. & Tiryaki, S. H. (2021). Corona virüs (Covid-19) nedeniyle mecburi yürütülen uzaktan eğitim hakkında öğretmen görüşleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 10(1), 52-84.
• Bakırcı, H., Ercan, G., & Cengiz, E. (2022). Uzaktan eğitim sonrası yapılan yüz yüze eğitim ile ilgili ortaokul öğretmenlerinin görüşleri. Turkish Studies-Educational Sciences, 17(5).
• Başaran, İ. (1984). Eğitime giriş. Ankara: Gal Yayınevi.
• Başaran, M., Doğan, E., Karaoğlu, E., & Şahin, E. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) pandemi sürecinin getirisi olan uzaktan eğitimin etkililiği üzerine bir çalışma. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 368-397.
• Bayburtlu, Y. S. (2020). Covid-19 pandemi dönemi uzaktan eğitim sürecinde öğretmen görüşlerine göre Türkçe eğitimi. Electronic Turkish Studies, 15(4).
• Bilhan, S. (1986). Eğitim sosyolojisi. Ankara Dil ve Tarih- Coğrafya Fakültesi Yayınları, (352)171-185.
• Bulut, S. & Susar Kırmızı, F. (2021). Covid-19 salgını sürecinde uzaktan eğitimde Türkçe dersine ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7 (4), 1-30.
• Canpolat, U. & Yıldırım, Y. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin covıd-19 salgın sürecinde uzaktan eğitim deneyimlerinin incelenmesi. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(1), 74-109.
• Çelikkaya, H. (1991). Eğitimin anlamları ve farklı açılardan görünüşü. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3), 73-85.
• Çifçi, M. & Ersoy, M. (2021). Tendencies of studies carried out in the field of education during the pandemic: The case of Turkey. International Journal of Eurasia Social Sciences, 43, p. 75-87.
• Contini, D., Di Tommaso, M. L., Muratori, C., Piazzalunga, D., & Schiavon, L. (2021). The covıd-19 pandemic and school closure: learning loss in mathematics in primary education (No. 14785). IZA – Institute of Labor Economics, Bonn, Germany.
• Demirbilek, N. (2021). Üniversite öğrencilerinin uzaktan öğretime ilişkin metaforik algıları. E-uluslararası eğitim araştırmaları dergisi, 12(1), 1-15.
• Demir, F. & Özdaş, F. (2020). Covid-19 sürecindeki uzaktan eğitime ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 273-292.
• Demir, S. & Kale, M. (2020). Öğretmen görüşlerine göre, covid-19 küresel salgını döneminde gerçekleştirilen uzaktan eğitim sürecinin değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(8).
• Erbaş, Y. H. (2021). Covid-19 salgını döneminde eğitim: İlk okuma yazma öğretiminde karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 360-380.
• Erbil, D. G., Demir, E., & Erbil, B. A. (2021). Pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik sınıf öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies-Educational Sciences, 16(3).
• Ersoy, M. (2016). Eğitimin teknolojisi. E. Toptakcı (Ed.), Eğitbilim Pedandragoji (s. 423-446). Ütopya, Ankara.
• Ersoy, M. & Gürgen, L. (2021). Eğitim teknolojileri ile ilgili makalelerin incelenmesi. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 12 (2), 1-16.
• Ersoy, M. (2020). Eğitimde dijital dönüşüm. M. Kanak ve M. Ersoy (Ed.), Değişen dünyada çocuk ve eğitim içinde (s. 45-73). Eğiten Yayıncılık: Ankara.
• Ertan Kantos, Z. (2021). Sınıf Öğretmenlerinin uzaktan eğitim ile ilgili görüşleri. MSGSÜ Sosyal Bilimler, 1(23), 476-491. Ertuğ, C. (2020). Coronavirüs (Covid-19) pandemisi ve pedagojik yansımaları: Türkiye’de açık ve uzaktan eğitim uygulamaları. Açık öğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(2), 11-53.
• Erzen, E. & Ceylan, M. (2020). Covid-19 salgını ve uzaktan eğitim: uygulamadaki sorunlar. Ekev Akademi Dergisi, (84), 229-248.
• Esendemir, O. (2023). Covid-19 pandemi döneminin ilkokul matematik eğitimi sürecine yansımaları: uygulamalar, yeterlilikler ve karşılaşılan sorunlar. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori Ve Uygulama, 197-223.
• Fidan, M. (2020). Covı̇d-19 belı̇rsı̇zlı̇ğı̇nde eğı̇tı̇m: ı̇lkokulda zorunlu uzaktan eğı̇tı̇me ı̇lı̇şkı̇n öğretmen görüşlerı̇. Uşak Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6 (2), 24-43.
• Freud, S. (1984). Psikanalize Giriş. (Çev. Günsel Koptagelİlal). İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Genç, M. F. & Gümrükçüoğlu, S. (2020). Koronavirüs (Covıd-19) sürecinde ilâhiyat fakültesi öğrencilerinin uzaktan eğitime bakışları. Electronic Turkish Studies, 15(4).
• Genç, S. Z., Engin, G., & Yardım, T. (2020). Pandemi (Covid-19) sürecindeki uzaktan eğitim uygulamalarına ilişkin lisansüstü öğrenci görüşleri. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (41), 134-158.
• Gerez Cantimer, G. (2022). 8. Sınıf öğrencilerinin uzaktan ve yüz yüze matematik derslerine yönelik algıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi (53), 448-466.
• Gibbs, G.R. (2007). Analyzing qualitative data. In U. Flick (Ed.), The Sage qualitative research kit. Thousand Oaks, CA: Sage
• Gökbulut, B. (2021). Uzaktan eğitim öğrencilerinin bakış açısıyla uzaktan eğitim ve mobil öğrenme. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 11(1), 160-177.
• Göksoy, S. (2022). Assessment of learning levels of university students ın distance education during the covid-19 outbreak process, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(48),1-8.
• Gören, S. Ç. Gök, F. Yalçın, M., Göregen, F., & Çalışkan, M. (2020). Küresel salgın sürecinde uzaktan eğitimin değerlendirilmesi: Ankara örneği. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 69-94.
• Güngörer, F. (2020). Covid-19'un toplumsal kurumlara etkisi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Salgın Hastalıklar Özel Sayısı, 393-328.
• Güngör, T. A. (2022). Uzaktan eğitim sürecinde okul yöneticilerinin teknoloji liderliği yeterliliklerinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Anadolu University Journal of Education Faculty, 6(3), 312-340.
• İşman, A. (2011). Uzaktan Eğitim. Ankara: Pegem Akademi.
• Karadağ, E. & Yucel, C. (2020). Yeni tip Koronavirüs pandemisi döneminde üniversitelerde uzaktan eğitim: Lisans öğrencileri kapsamında bir değerlendirme çalışması. Yükseköğretim Dergisi, 10(2), 181-192.
• Kaya,Z. (2006). Olumlu Öğrenme Ortamı Oluşturma. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Kavuk, E. & Demirtaş, H. (2021). Covıd-19 Pandemisi Sürecinde Öğretmenlerin Uzaktan Eğitimde Yaşadığı Zorluklar. E-International Journal of Pedandragogy (e-ijpa), 1(1), 55-73.
• Kurt, K., Kandemir, M. A., & Çelik, Y. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime ilişkin sınıf öğretmenlerinin görüşleri. Türkiye Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 6(1), 88-10.
• Keskin, M. & Özer, D. (2020). Covid-19 sürecinde öğrencilerin web tabanlı uzaktan eğitime yönelik geri bildirimlerinin değerlendirilmesi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(2), 59-67.
• Keyman, E. F. (2022). Uluslararası toplum. Tübitak Sosyal Bilimler Ansiklopedisi.
• https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ansiklopedi/uluslararasi_toplum 19.07.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Kocabaş, S. (2021). Klasik yönetim teorilerinin iki sacayağı: Bilimsel yönetim yaklaşımı ve yönetim süreçleri yaklaşımı. Ankara: Gece Kitaplığı
• Koşar, D. & Bakır, N. (2022). Covid-19 pandemi sürecinde öğretmenlerin uzaktan eğitim deneyimleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(4), 2231-2245.
• Kurnaz, A., Kaynar, H., Barışık, C. Ş., & Doğrukök, B. (2020). Öğretmenlerin uzaktan eğitime ilişkin görüşleri. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 293-322.
• Leblebci, D. N. (2008). Yönetim bilimi açısından klasik dönem hatırlamaya ilişkin bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 21, 99-118.
• Mengi̇, A. & Alpdoğan, Y. (2020). Covid-19 salgını sürecinde özel eğitim öğrencilerinin uzaktan eğitim süreçlerine ilişkin öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 413-437.
• Metin, M., Gürbey, S., & Çevik, A. (2021). Covid-19 pandemi sürecinde uzaktan eğitime yönelik öğretmen görüşleri. Maarif Mektepleri Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(1), 66-89.
• Miles, M. B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage.
• Moçoşoğlu, B. & Kaya, A. (2020). Koronavirüs hastalığı (COVID-19) sebebiyle uygulanan uzaktan eğitime yönelik öğretmen tutumlarının incelenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Eğitim Dergisi, 2(1), 15-43.
• Özdoğan, A. Ç. & Berkant, H. G. (2020). Covid-19 pandemi dönemindeki uzaktan eğitime ilişkin paydaş görüşlerinin incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 49(1), 13-43.
• Pişken, M. T. (2021). Sınıf öğretmenlerinin pandemik salgın nedeniyle uygulanan uzaktan eğitim hakkında görüşleri (İstanbul ili Esenyurt ilçesi örneği) Yüksek lisans tezi, İstanbul.
• Sarı, E. & Sarı, B. (2020). Kriz zamanlarında eğitim yönetimi: covid-19 örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(2), 49-63.
• Saygı, H. (2021). Covid-19 pandemi uzaktan eğitim sürecinde sınıf öğretmenlerinin karşılaştığı sorunlar. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 7(2), 109-129.
• Schaefer, R. T. (2013). Sosyoloji. Coşar, S. (Çev.). Ankara: Palme Yayıncılık.
• Senge, P. (1990). Peter Senge and the learning organization. Rcuperado de, 451.
• Skar, G. B., Graham, S., & Huebner, A. (2023). The long-term effects of the covıd-19 pandemic on children’s writing: A follow-up replication study. Educational Psychology Review, 35(1), 15.
• Sönmez, M., Yıldırım, K., & Çetinkaya, F. Ç. (2020). Yeni tip koronavirüs (SARS-CoV2) salgınına bağlı uzaktan eğitim sürecinin sınıf öğretmenlerinin görüşleriyle değerlendirilmesi. Electronic Turkish Studies, 15(6).
• Sözen, N. (2020). Covid 19 sürecinde uzaktan eğitim uygulamaları üzerine bir inceleme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(12), 302-319.
• Şimşek, S. & Toprakçı, E. (2023). Milli eğitim müdürlerinin uzaktan yönetimde karşılaştıkları sorunlar. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 7 (1), 53-66.
• Taşargöl, A. (2013). Okulların öğrenen örgüt olarak değerlendirilmesi ilköğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin görüşleri. Yüksek lisans tezi, Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşa.
• Taşdelen, V. (2003). Eğitimde kuram ve uygulama bağının kurulmasına yönelik felsefi bir araştırma. Ankara UniversityJournal of Faculty of EducationalSciences (JFES), 36 (1) , 151-166.
• Tatlıoğlu, S. S. (2021). Öğrenmeye sosyal- bilişsel bir bakış: Albert Bandura. Sosyoloji Notları, 5 (1) , 15-30.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2015). Genel Açıklamalı Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
• Topaloğlu, C. (2011). Yönetim Kuramları ve Örgüt İçi Çatışmalar. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 6(1), 249-265.
• Toprakçı, E. (2013). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Toprakçı, E. (2016). Pedandragoji. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Toprakçı, E. ve Ersoy, M. (2008). Uzaktan eğitimde öğretmen rolleri. II. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu Bildiriler Kitabı içinde, 16-18 Nisan, İzmir, 1165-1172.
• Toprakçı, M. S., Hepsöğütlü, Z.B., & Toprakçı, E. (2021). Covid-19 salgını sürecinde öğrencilerin uzaktan öğretimde sorun kaynağı algıları (İzmir Atatürk lisesi örneği). E-Uluslararası Pedandragoji Dergisi, 1(2), 41–61.
• Toprakçı, E. & Hepsöğütlü, Z. B. (2022). Anadolu Lisesi öğretmenlerinin uzaktan öğretime ilişkin sorun kaynağı algıları. Uluslararası Liderlik Eğitimi Dergisi, 6(2), 1-14.
• Uşun, S. (2006). Uzaktan eğitim. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Uzun, S. & Uzunöz, A. (2022). Pandemide öğretmen olmak: sınıf öğretmenlerinin uzaktan eğitim deneyimleri. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 8(1), 1-36.
• Ünal, S. (1991). "Eğitim ve Öğretimin Niteliğinin Geliştirilmesinde Öğretmenin Rolü", Eğitimde Nitelik Geliştirme: Eğitimde Arayışlar I. Sempozyumu, Kültür Koleji, Eğitim-Araştırma-Geliştirme Merkezi,Istanbul.
• Varış, F. (1988). Eğitim bilimlerine giriş. Ankara Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, (159), 18-61.
• Whıttemore, R., Chase, S. K., & Mandle, C. L. (2001). Validity in qualitative research. Qualitative Health Research, 11(4), 522-537.
• Yakar, L. & Yakar, Z. Y. (2021). Eğitim fakültesi öğrencilerinin uzaktan eğitime karşı tutumlarının ve e-öğrenmeye hazır bulunuşluklarının incelenmesi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-21.
• Yavuz, B. & Toprakçı, E. (2021). Covid-19 pandemisi sebebiyle okulların uzaktan öğretim yapması ile ilgili internet forumlarında paylaşılan görüşler. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 9, 120-139.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Seçkin Yayıncılık.
• Yolcu, H. H. (2020). Koronavirüs (covid-19) pandemi sürecinde sınıf öğretmeni adaylarının uzaktan eğitim deneyimleri. Açıköğretim Uygulamaları ve Araştırmaları Dergisi, 6(4), 237-250.
• Yorgancı, S. (2015). Web tabanlı uzaktan eğitim yönteminin öğrencilerin matematik başarılarına etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1401-1420.
• Zan, N. & Zan, B. U. (2020). Koronavirüs ile acil durumda eğitim: Türkiye’nin farklı bölgelerinden uzaktan eğitim sistemine dâhil olan edebiyat fakültesi öğrencilerine genel bakış. Electronic Turkish Studies, 15(4).