BATI AVRUPA’DA SOSYOKÜLTÜREL DÖNÜŞÜMLER VE BİR BİLİM DALI OLARAK SOSYOLOJİ

Yıl 2016, Cilt: 3 Sayı: 5 - HAZİRAN, 39 - 54, 24.05.2016

Aylin Yonca Gençoğlu

https://doi.org/10.20860/ijoses.25110

Öz

Bu çalışmanın konusu, Batıdaki sosyokültürel dönüşümler ve sosyolojinin bir bilim dalı olarak ortaya çıkışıdır. Sözü edilen dönüşümler, köklü zihinsel dönüşüm, hızlı toplumsal değişme ve sosyal sorunlar ile Fransız İhtilalidir. Evrenin özne karşısında bir nesneye dönüşmesi ile gelişen modern bilim, Aydınlanmanın bu bilime duyduğu güven ve ilerleme fikrinin doğurduğu modern düşünce sistemi, muazzam bir bilimsel ve kültürel bilgi birikimi oluşturmuştur. Sömürgecilik, ticari kapitalizm, merkezi devlet, burjuvazinin doğuşu, sanayi kapitalizmi, ulus devlet, işçi sınıfının yükselişi gibi birbiriyle iç içe geçmiş süreçler ivmesi giderek artan toplumsal değişme ve büyük sosyal sorunlara yol açmıştır. Fransız Devriminin sonuçları geleneksel kurumları ortadan kaldırarak akla dayalı bir sosyal düzeni kurmanın mümkün olmadığını göstermiştir. Öyleyse yapılması gereken doğa bilimlerinin doğanın yasalarını keşfederek doğaya hâkim olduğu gibi toplumun yasalarını keşfederek onu inşa edecek bir sosyal bilimi geliştirmektir. Sosyoloji 19. yüzyılda bilimin yol göstericiliğinde Batı’nın yaşadığı sosyal sorunlara çözüm üretme ve düzen arayışı sonucunda ortaya çıkmıştır.                      

Anahtar Kelimeler

Sosyoloji, sosyokültürel dönüşüm, modern düşünce, modern bilim, Fransız İhtilali

SOCIO-CULTURAL CHANGES IN WEST EUROPE AND SOCIOLOGY AS A BRANCH OF SCIENCE

Öz

The subject of this work is the socio-cultural changes in West Europeand the emerge of sociology as a branch of science. These changes are, deep-rooted intellectual transformations, fast social changes, social problems and the French revolution. The modern science that developed as the universe turned into an object before the subject, the trust that enlightenment put in this science, and modern methodology of thought which the idea of advancement gave birth to, has resulted in a vast scientific and cultural accumulation of knowledge. The interacting processes such as colonization, commercial capitalism, central government, the emergence of bourgeoisie, industrial capitalism, nation state, the rise of the working class has led to social changes and bigger social problems with an increasing momentum. The outcome of the French revolution has shown that it is not possible to establish social order based on rationality by eradicating traditional institutions. What is necessary, therefore, is to develop a social science by discovering the rules of society. Sociology has emerged from the necessity of the search of established order and finding a solution to the social problems that the west has experienced in the 19^th century. 

Anahtar Kelimeler

Sociology, social transformation, modern thought, The French Revolution.

Kaynakça

• Aron, Raymond, Sanayi Toplumu, (Çev.E. Gürsoy), Dergah Yayınları, İstanbul, 1997.
• Bilgiseven, Amiran Kurktan, Sosyal Bilimler Metodolojisi, Filiz Kitabevi, İstanbul, 1994, s. 68,70.
• Braudel, Fernand, Maddi Uygarlık ve Kapitalizm: XV-XIII. Yüzyıllar, Mübadele Oyunları (Çev.M.A. Kılıçbay), (II. Cilt), Gece Yayınları, Ankara, 1993.
• Bozkurt, Necati, Çağdaş Felsefeden Kesitler, Sosyal Yayınlar, İstanbul, 1990.
• Callinicos, Alex, Postmodernizme Hayır: Marksist Bir Eleştiri, (çev. Ş. Pala), Ayraç Yayınevi, Ankara, 2001.
• Can, Nevzat, “Mekanistik Evren Anlayışı ya da Hakikatin Bilgisinden Fenomenler Bilimine”, Kaygı, No.13, 2009, s. 101-112.
• Cangızbay, Kadir, Sosyolojiler Değil Sosyoloji, Ütopya Yayınevi, Ankara, 2002.
• Cevizci, Ahmet, Felsefe Sözlüğü, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002.
• Coser, Lewis, Sosyolojik Düşüncenin Ustaları: Tarihsel ve Toplumsal Bağlamlarında Fikirler, (Çev. H. Hülür, S. Toker, İ. Mazman), De Ki Basım Yayım, Ankara, 2015.
• Çiğdem, Ahmet, Akıl ve Toplumun Özgürleşimi: JürgenHabermas ve Eleştirel Epistemoloji Üzerine Bir Çalışma, Vadi Yayınları, Konya, 1997.
• Çiğdem, Ahmet, Aydınlanma Düşüncesi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
• Febvre, Lucien, Uygarlık, Kapitalizm ve Kapitalistler, (Çev.M.A. Kılıçbay), İmge Kitabevi Yayınları, Ankara, 1995.
• Ferguson, Niall, İmparatorluk: Britanya’nın Modern Dünyayı Biçimlendirişi, (Çev.N. Elhüseyni), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2015.
• Galbraith, John Keneth, Kuşku Çağı: Sosyo-Ekonomik Düşünceler ve Sonuçları, (Çev.N. Himmetoğlu, R. Aşçıoğlu), Altın Kitaplar, 1980.
• Gençoğlu, Aylin Yonca, “Ticari Kapitalizminden Sanayi Kapitalizmine: Merkantilizm, Liberalizm ve Marksizm”, Toplum Bilimleri Dergisi, Cilt. 7, No.13. s. 79-94.
• Güvenç, Bozkurt, İnsan ve Kültür, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003.
• Habermas, Jürgen, “Modernlik: Tamamlanmamış Bir Proje”, (G. Naliş Çev), Postmodernizm, (der. N. Zeka), Kıyı Yayınları, İstanbul, 1994.
• Havens, George R., Fikirler Çağı, (Çev.B.K. Yeğen), Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1971.
• Hobsbawm, Eric, Sanayi ve İmparatorluk, (Çev.A. Ersoy), Dost Kitabevi, Ankara, 2005.
• Holton, Robert J., Kentler Kapitalizm ve Uygarlık, (Çev.R. Keleş), İmge Kitabevi, Ankara, 1999.
• Huberman, Leo, Feodal Toplumdan Yirminci Yüzyıla, (Çev.M. Belge), İletişim Yayınları, İstanbul, 1995.
• Kazgan, Gülten, İktisadi Düşünce veya Politik İktisadın Evrimi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 1989.
• Kumar, Krishan, Sanayi Sonrası Toplumdan Post-modern Topluma Çağdaş Dünyanın Yeni Kuramları, (Çev. M. Küçük), Dost Kitabevi, Ankara, 1999.
• Küçük, Mehmet, “Postmodernin Modern Karekteri ya da Dönemleştirmenin İronisi”, Modernite Versus Postmodernite, (der. M. Küçük), Vadi Yayınları, Ankara, 2000.
• Lewis, Gurynne, “Fransız Devrimi:1789-99” (K. İnal, Çev.), Batı’da Devrimler ve Devrimci Gelenek 1560-1991, (Der.D. Parker), Dost Kitabevi, Ankara, 2003.
• Mardin, Şerif, Türkiye’de Toplum ve Siyaset, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
• Meriç, Cemil, Saint Simon: İlk Sosyolog, İlk Sosyalist, İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• Nef, John U., Sanayileşmenin Kültür Temelleri, (Çev. E. Güngör), Milli Eğitim Basımevi, İstanbul,1970.
• Owen, Robert, Yeni Tolum Görüşü, (Çev.D. Şahiner), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1995.
• Polanyi, Karl, Büyük Dönüşüm: Çağımızın Siyasal ve Ekonomik Kökenleri, (Çev.A. Buğra), İletişim Yayınları, İstanbul, 2008.
• Rude, George, Fransız Devrimi (Çev.A.İ. Dalgıç), İletişim Yayınları, İstanbul, 2015.
• Smith, Preserved, Rönesans ve Reform Çağı, (, Çev.S. Çağlayan), Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2002.
• Sombart, Werner, Aşk, Lüks ve Kapitalizm, (Çev.N. Aça), Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1998.
• Sombart, Werner, Kapitalizm ve Yahudiler, (Çev.S. Gürses), İleri Yayınları, İstanbul, 2005.
• Swingewood, Alan, Sosyolojik Düşüncenin Kısa Tarihi, (Çev.O. Akınhay), Mesele Kitapçısı, İstanbul, 2010.
• Tanilli, Server, Dünyayı Değiştiren On Yıl, Adam Yayınları, İstanbul, 2002.
• Tilly, Charles, Avrupa’da Devrimler: 1491-1992, (Çev.Ö. Arıkan), Literatür Yayıncılık, İstanbul, 2005.
• Topdemir, Hüseyin Gazi, “Francis Bacon’un Bilim Anlayışı”, Felsefe Dünyası, Sayı 30, 1999, s.51-68.
• Touraine,Alain, Modernliğin Eleştrisi, (, Çev.H. Tufan), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2002.
• Trask, Scott, “Enflasyon ve Fransız Devrimi: Bir Parasal Facianın Hikayesi”, Liberal Düşünce, Cilt.10, No.37, 2005, s. 87-94.
• Turner, Jonathan H. vd., Sosyolojik Teorinin Oluşumu, (Çev. Ü. Tatlıcan), Sentez Yayın ve Dağıtım, Bursa, 2012.
• Wagner, Peter, Modernliğin Sosyolojisi: Özgürlük ve Cezalandırma,( çev: Mehmet Küçük), Sarmal Yayınevi, İstanbul, 1996.
• Wallerstein, İmmanuel, Dünya Sistemleri Analizi: Bir Giriş, (Çev. E. Abadoğlu, N. Ersoy), Aram Yayıncılık, İstanbul, 2004.
• Wesfall, Richard S., Modern Bilimin Oluşumu, (Çev.İ.H. Durdu), V Yayınları, Ankara, 1987.