Psikolojik Güçlendirme ve Örgütsel Özdeşleşme Arasında Birey-Örgüt Uyumunun Aracı Rolü

Yıl 2017, Cilt: 4 Sayı: 7 - HAZİRAN, 63 - 82, 15.06.2017

Engin Kanbur

https://doi.org/10.20860/ijoses.315710

Cited By: 9

Öz

Bu
çalışmanın amacı, psikolojik güçlendirmenin örgütsel özdeşleşme üzerindeki
etkisinin incelenmesinde birey-örgüt uyumunun aracılık etkisinin araştırılmasıdır.
Araştırmanın örneklemi, havacılık sektöründe uçakların ve parçalarının bakım,
onarım ve revizyon faaliyetlerini yürütmekte olan bir işletmede görev yapan 213
çalışandan oluşmaktadır. Araştırmanın verileri anket tekniği ile toplanmış ve araştırmada
Psikolojik Güçlendirme Ölçeği, Örgütsel Özdeşleşme Ölçeği ve Birey-Örgüt Uyumu
Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada değişkenler arasındaki ilişkiyi ölçmek
amacıyla korelasyon analizi, nedenselliği ölçmek amacıyla doğrusal regresyon analizi
ve aracılık etkisini ölçmek amacıyla ise hiyerarşik regresyon analizinden
yararlanılmıştır. Araştırmanın bulgularına göre; psikolojik güçlendirme ile
örgütsel özdeşleşme ve birey-örgüt uyumu arasında pozitif ve anlamlı bir
korelasyonun ve regresyonun olduğu görülmüştür. Psikolojik güçlendirmenin
örgütsel özdeşleşme üzerindeki etkisinde birey-örgüt uyumunun kısmı aracılık etkisi olduğu, ancak
psikolojik güçlendirmenin alt boyutları açısından herhangi bir aracılık
etkisinin olmadığı tespit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Güçlendirme, Örgütsel Özdeşleşme

The Mediating Role of Person-Organization Fit between Psychological Empowerment and Organizational Identification

Öz

The
purpose of this study is to investigate the mediating effect of
person-organization fit on the examination of the effect of psychological
empowerment on organizational identification. Sample of the research
consists of 213 employees working in an organization which conducts
maintenance, renovation and overhauling activities of aircrafts and their parts
in aviation sector. Data of the research were collected by questionnaire method and
Psychological Empowerment Scale, Organizational Identity Scale and
Individual-Organizational Harmony Scale were used in the research. In the
research, correlation analysis was used to measure relationship between
variables, linear regression analysis was used to measure causality and also hierarchical
regression analysis was used to measure mediation effect. According
to the findings of the research; it can be seen that there is a positive and
meaningful correlation and regression between psychological empowerment and
organizational identification and person-organization fit. It has
been found that person-organization fit partially mediates the effects of
psychological empowerment on organizational identification, but there is no
mediation effect in the context of sub-dimensions of psychological empowerment.

Anahtar Kelimeler

Psychological Empowerment, Organizational Identification

Kaynakça

• Akbaş, T. T. (2011). Algılanan Kişi-Örgüt Uyumunun Örgütsel Vatandaşlık Davranışları Üzerindeki Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1): 56-81.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A. ve Turunç, Ö. (2012). Örgütlerde Gelişim Kültürü ve Algılanan Örgütsel Desteğin İş Tatmini ve İş Performansına Etkisi: Güvenin Aracılık Rolü. Yönetim ve Ekonomi, 19(1): 105-135.
• Akkoç, İ., Çalışkan, A., Özalp, D. ve Uçak, P. (2013). Psikolojik Güçlendirme, Etik İklim ve Dağıtımsal Adaletin Kişi Örgüt Uyumuna Etkisinde Öz Yeterliliğin Rolü. 21. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Kütahya.
• Altındiş, S. ve Özutku, H. (2011). Psikolojik Güçlendirme ve Güçlendirmeyi Etkileyen Faktörler: Türkiye’deki Devlet Hastanelerinde Bir Araştırma. Sosyal Bilimler Dergisi, XIII(1): 162-191.
• Autry, C. W. ve Daugherty, P. J. (2003). Warehouse Operations Employees: Linking Person-Organization Fit, Job Satisfaction, and Coping Responses. Journal of Business Logistics, 24(1): 171-197.
• Baron, M. R. ve Kenny, A. D. (1986). The Moderator-Mediator Variable Distinction in Social Pyschological Research. Conceptual, Strategic and Statistical Considerations. Journal of Personality and Psychology, 51(6): 1173-1182.
• Bretz, D. R. ve Judge, A. T. (1994). Person–Organization Fit and the Theory of Work Adjustment: Implications for Satisfaction, Tenure, and Career Success. Journal of Vocational Behavior, 44(1): 32-54.
• Bulut, E. Y. ve Torun, A. (2007). Birey-İş Uyumu ve Sosyal Desteğin İş Stresi Üzerine Etkileri: Çağrı Merkezlerinde Bir Çalışma. 15. Yönetim ve Organizasyon Kongresi, Sakarya.
• Cable, D. M., ve Judge, T. A. (1994). Pay Preferences and Job Search Decisions: A Person Organization Fit Perspective. Personnel Psychology, 47(2): 317-348.
• Can, H., Azizoğlu, A. Ö. ve Aydın, M. E. (2015). Örgütsel Davranış. 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Carmeli, A., Gilat, G. ve Waldman, D. A. (2007). The Role of Perceived Organizational Performance in Organizational Identification, Adjustment and Job Performance. Journal of Management Studies, 44(6): 972-992.
• Conger, J. A. ve Kanungo, N. R. (1988). “The Empowerment Process: Integrating Theory and Practice”. Academy of Management Review, 13(3): 471-482. Çalışkan, C. S. (2011). Çalışanların Psikolojik Güçlendirme Algıları Üzerinde İş Yeri Arkadaşlıkları ve Örgütsel İletişimin Etkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3): 77-92.
• Çetinkaya, M. ve Çimenci, S. (2014). Örgütsel Adalet Algısının Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerindeki Etkisi ve Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü: Yapısal Eşitlik Modeli Çalışması. Yönetim Bilimleri Dergisi, 12(23): 237-278.
• Dick, R. (2001). Identification in Organizational Contexts: Linking Theory and Research From Social and Organizational Psychology. International Journal of Management Reviews, 3: 265-283.
• Ertürk, A. (2010). Exploring Predictors of Organizational Identification: Moderating Role of Trust on The Associations between Empowerment, Organizational Support, and Identification. European Journal of Work and Organizational Psychology, 19(4): 409-441.
• Hales, C. ve Klidas, A. (1998). Empowerment in Five-Star Hotels: Choice, Voice or Rhetoric? Contemporary Hopitality Management, 10(3): 88-95.
• Hall, M. (2008). The Effect of Comprehensive Performance Measurement Systems on Role Clarity, Psychological Empowerment and Managerial Performance. Accounting, Organizations and Society, 33: 141-163.
• Hemedoğlu, E., Koçak, M., Özkan, A. ve Berberoğlugil, M. B. (2012). Psikolojik Güçlendirmenin Finansal Olmayan Performans Üzerindeki Etkileri. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2): 87-105.
• Hoffman, B. J. ve Woehr, D. J. (2006). A Quantitative review of the Relationship Between Person-Organization Fit and Behavioral Outcomes. Journal of Vocational Behavior, 68: 389-399.
• Honold L. (1997). A Review of the Literature on Employee Empowerment. Empowerment in Organizations, 5(4): 202-212.
• Hu, S. L. Y. ve Leung, L. (2003). Effects of Expectancy-Value, Attitudes, and Use of the Internet on Psychological Empowerment Experienced by Chinese Women at the Workplace. Telematics and Informatics, 20(4): 365-382.
• Jha, S. (2014). Transformational Leadership And Psychological Empowerment Determinants of Organizational Citizenship Behavior. South Asian Journal of Global Business Research, 3(1): 18-35.
• Kanbur, E. (2016). Psikolojik Güçlendirme, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Arasındaki İlişkilerin Değerlendirilmesi. 3rd International Congress on Social Sciences, China to Ardiatic, Antalya.
• Karakaş, A. ve Serçek, S. (2014). Psikolojik Güçlendirme Algısının Örgütsel Bağlılığa Etkisi: Otel Çalışanları Üzerine Bir Araştırma. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 11 (2): 90-107.
• Kim, T. Y., Cable, M. D. ve Kim, S. P. (2005). Socialization Tactics, Employee Proactivity, and Person-Organization Fit. Journal of Applied Psychology, 90(2): 232-241.
• Kristof, A. L. (1996). “Person-organization Fit: an Integrative Review of Its Conceptualizations, Measurement, and Implications”. Personnel Psychology, 49:1- 49.
• Knippenberg, D. ve Schie, E. C. N. (2000). Foci and Corretes of Organizational Identification. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73: 137-147. Koçel, T. (2001). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Kitap.
• Laschinger, H. K. S., Finegan, J. E., Shamian, J. ve Wilk, P. (2004). A Longitudinal Analysis of the Impact of Workplace Empowerment on Work Satisfaction. Journal of Organizational Behavior, 25(4): 527-545.
• Liu, B., Liu, J. ve Hu, J. (2010). Person-Organization Fit, Job Satisfaction, and Turnover Intention: An Empirical Study in the Chinese Public Sector. Social Behavior and Personality: an international journal, 38(5): 615-625.
• Mael, F. ve Ashforth, E. B. (1992). Alumni and Their Alma Mater: A Partial Test of The Reformulated Model of Organizational Identification. Journal of Organizational Behavior, 13(2): 103-123.
• Meydan, C.H., Polat, M. ve Burmanoğlu, S. (2010). Bireyin Güçlendirilmişlik Algısının Örgütle Özdeşleşmesine Etkisi: Kamuda Bir Araştırma. KHO Bilim Dergisi, 20(1): 37-60.
• Meyer, P. J., Hecht, D. T., Gill, H. ve Toplonytsky, L. (2010). Person-Organization (Culture) Fit and Employee Commitment Under Conditions of Organizational Change: A Longitudinal Study. Journal of Vocational Behavior, 76: 458-473.
• Pekdemir, I., Koçoğlu, M. ve Gürkan, Ç. G. (2013). Birey-Örgüt Uyumunun Açıkça Konuşma Davranışı Üzerindeki Etkisinde Algılanan Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü: MBA Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. İ.Ü. İşletme Fakültesi İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi, 24(75): 83-104.
• Pelit, E. ve Öztürk, Y. (2011). Otel İşletmeleri İşgörenlerinin Davranışsal ve Psikolojik Güçlendirme Algılamalarındaki Farklılıklar. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1):1-28.
• Polat, M., Meydan, H. ve Tokmak, G. (2010). Personel Güçlendirme-Örgütsel Sinizm İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Etkisi. 9. Ulusal İşletmecilik Kongresi Bildiri Kitabı, Zonguldak.
• Polatçı, S. ve Cindiloğlu, M. (2013). Kişi-Örgüt Uyumunun Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi: Duygusal Bağlılığın Aracılık Rolü. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(3): 299-318.
• Polatçı, S., Özçalık, F. ve Cindiloğlu, M. (2014). Üretkenlik Karşıtı İş Davranışı ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Üzerinde Kişi-Örgüt Uyumunun Etkileri. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(3): 1-12.
• Prati, G. ve Zani, B. (2013). The Relationship Between Psychological Empowerment and Organizational Identification. Journal of Community Psychology, 41(7): 851-866.
• Riketta, M. (2005). Organizational identification: A meta-Analysis. Journal of Vocational Behavior, 66: 358-384.
• Sekiguchi, T. (2004). Person- Organization Fit and Person Job Fit in Employee Selection: A Review of the Literature. Osaka Keidai Ronshu, 54(6): 179-196.
• Sezgin, F. (2006). İlköğretim Okulu Öğretmenlerinin Birey-Örgüt Değer Uyumuna İlişkin Algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 48: 557-583.
• Silverthorne, C. (2004). The Impact of Organizational Culture and Person-Organization Fit on Organizational Commitment and Job Satisfaction in Taiwan. The Leadership & Organization Development Journal, 25(7): 592-599.
• Singh, M., Gupta, A. ve Handa, P. (2015). Domain Satisfaction Predictors of Psychological Empowerment and Determinants. Journal of Strategic Human Resource Management, 4(2): 56-64.
• Sökmen, A., Ekmekçioğlu, E. B. ve Çelik, K. (2015). Algılanan Örgütsel Destek, Örgütsel Özdeşleşme ve Yönetici Etik Davranışı İlişkisi: Araştırma Görevlilerine Yönelik Araştırma. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(1):125-144.
• Spreitzer, G. M. (1995). Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation. The Academy of Management Journal, 38(5): 1442-1465.
• Spreitzer, G. M. (1996). Social Structural Characteristics of Psychological Empowerment. Academy of Management Journal, 39(2): 483-504.
• Spreitzer, G. M., Kizilos, M. A. ve Nason, S. W. (1997). A Dimensional Analysis of the Relationship between Psychological Empowerment and Effectiveness, Satisfaction, and Strain. Journal of Management, 23(5): 679-704.
• Sürgevil, O., Tolay, E. ve Topoyan, M. (2013). Yapısal Güçlendirme ve Psikolojik Güçlendirme Ölçeklerinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Analizleri. Journal of Yaşar University, 8(31): 5371-5391.
• Tak B. ve Aydemir, B. A. (2004). Örgütsel Özdeşleşme Üzerine İki Görgül Çalışma. 12.Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Bursa.
• Tak, B. ve Çifçioğlu, A. (2009). Algılanan Örgütsel Prestij İle Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Özdeşleşme Arasındaki İlişkilerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 18: 100-116.
• Taştan, Ş. (2012). Bir Pozitif Psikoloji Kavramı Olarak Örgütle Özdeşleşmenin Psikolojik Güçlendirme Algısı ve Gönüllü Performans Davranışı Arasındaki İlişkide Ara Değişken Rolünün Değerlendirilmesi: Gıda Sektöründe Yapılan Bir Araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 4(1): 227-238.
• Tokgöz, E. ve Seymen, A. O. (2013). Örgütsel Güven, Örgütsel Özdeşleşme Ve Örgütsel Vatandaşlık Davranışı Arasındaki İlişki: Bir Devlet Hastanesinde Araştırma. Öneri, 10(39), 61-76.
• Toplu, D. ve Akça, M. (2013). Öğrenen Organizasyonun Psikolojik Güçlendirme Üzerindeki Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimleri Dergisi, 12(23): 221-235.
• Turunç, Ö. ve Çelik, M. (2010). Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İş-Aile, Aile-İş Çatışması, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi: Savunma Sektöründe Bir Araştırma. A.Ü. SBE Dergisi, 14(1): 209-232.
• Verquer, M. L., Beehr, T. A. ve Wagner, S. H. (2003). A Meta- Analysis of Relations Between Person-Organization Fit and Work Attitudes. Journal of Vocational Behavior, 63(3): 473-489.
• Whitakera, G. B. ve Westerman, W. J. (2014). Linking Spirituality And Values To Personal Initiative Through Psychological Empowerment. Journal of Management, Spirituality & Religion, 11(3): 269-291.
• Yarmacı, A. (2012). Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Özdeşleşmeye Etkisi: Otel İşletmelerinde Bir Araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, SBE, Afyon.
• Yücel, İ. ve Demirel, Y. (2012). Psikolojik Güçlendirmenin Örgütsel Vatandaşlık Davranışına Etkisi Üzerine Bir Araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23: 19-48.
• Yürür, Ş. ve Demir, K. (2011). Örgütsel Adalet ve Psikolojik Güçlendirme: Karşılıklı Etkileri Üzerine Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(3): 311-335.
• Zhao, H. (2009). TheEffectsofPersonal-Organization Fit and Organizational Citizenship Behavior on Contextual Performance: AnEmpirical Research. ChineseJournal of Management, 6(3): 342-347.
• Zhu, W., Sosik, J. J., Riggio, E. R. ve Yang, B. (2012). Relationships between Transformational and Active Transactional Leadership and Followers’ Organizational Identification: The Role of Psychological Empowerment. Leadership and Organizational Identification, 13(3): 186-212.
• Zimmerman, A. M. (1995). Psychological Empowerment: Issues and Illustrations. American Journal of Community Psychology, 23(5): 581-599.