A Jurist Portrait in Senate (Meclis-i Âyan) during the Second Constitutional Period: Yorgiyadis Efendi and the First Punishment in Senate (Meclis-i Âyan)

Yıl 2020, Cilt: 7 Sayı: 14, 137 - 153, 15.12.2020

Gürsoy Şahin

https://doi.org/10.20860/ijoses.828501

Cited By: 1

Öz

The main purpose of this study was to examine life of Nikolaki Yorgiyadis Efendi appointed as a member of Senate (Meclis-i Âyan) during the Second Constitutional Period, his political activities, and his first punishment in Senate (Meclis-i Âyan). Yorgiyadis Efendi was born in Galos District of Crete in 1844. From 1854, he received education in Athens and İstanbul. Afterwards, he went to Germany to have legal education and completed his PhD in law there. He started working as a clerk of the court, and he had different duties such as Head of Maritime Commercial Court (Mahkeme-i Ticaret-i Bahriye Reisliği) and a member of Supreme Court of Appeal (Mahkeme-i Temyiz-i Hukuk Dairesi) in İstanbul. He had to leave from the duty of Sisam governor that he was assigned on 28 August 1907 in the same year on 26 December. After that, he was appointed to the membership of Council of State (Şura-yı Devlet). Yorgiyadis Efendi was appointed to the membership of Senate (Meclis-i Âyan) on 16 December 1908 and carried out this duty until he died on 9 June 1915.
Yorgiyadis Efendi who was of Greek-origin had a different place in Turkish parliamentarian history because he was the only person who was reprimanded in two legislative sessions of Senate (Meclis-i Âyan). Another feature of Yorgiyadis Efendi was that he acted upon the ideas of Hürriyet ve İtilaf Fırkası which could not have a group in Senate (Meclis-i Âyan).
This article evaluated especially the speeches and discussions of Yorgiyadis Efendi, who could be described as an unusual portrait, in Senate (Meclis-i Âyan) due to which he was punished. The main sources of the study were Ottoman Archive Documents of the Presidency , and the Official Records of Senate (Meclis-i Âyan) and First Turkish Parliament.

Anahtar Kelimeler

The Second Constitutional Period, Senate (Meclis-i Âyan), Nikolaki Yorgiyadis, reprimand, punishment

II. Meşrutiyet Döneminde Meclis-i Âyan’da Hukukçu Bir Portre: Yorgiyadis Efendi ve Meclis-i Âyan’da İlk Ceza

Öz

Bu çalışmanın temel amacı II. Meşrutiyet döneminde Meclis-i Âyan üyesi olarak atanan Nikolaki Yorgiyadis Efendi’nin hayatı, siyasi faaliyetleri ve Meclis-i Âyan’da aldığı ilk cezayı irdelemektir. Yorgiyadis Efendi 1844 yılında Girit’in Galos Kazasında doğmuştur. 1854’ten itibaren Atina ve İstanbul’da eğitim almıştır. Bilahare Almanya’ya giderek hukuk eğitimi görmüş, burada hukuk doktorasını tamamlamıştır. Mahkeme katipliği ile başladığı kariyerinde İstanbul’da Mahkeme-i Ticaret-i Bahriye Reisliği, Mahkeme-i Temyiz-i Hukuk Dairesi üyeliği gibi çeşitli görevlerde bulunmuştur. 28 Ağustos 1907’de atandığı Sisam Beyliği görevinden aynı yılın 26 Aralık tarihinde ayrılmak zorunda kalmış, ardından Şura-yı Devlet üyeliğine tayin edilmiştir. 16 Aralık 1908 tarihinde Meclis-i Âyan üyeliğine atanan Yorgiyadis Efendi 9 Haziran 1915’te ölene kadar bu görevine devam etmiştir.
Rum kökenli olan Yorgiyadis Efendi’nin Türk parlamento tarihinde farklı bir yeri bulunmaktadır. Zira Meclis-i Âyan’ın iki yasama dönemi içinde kınama (takbih) cezası alan tek isimdir. Yorgiyadis Efendi’nin diğer bir özelliği ise Meclis-i Âyan’da bir grup oluşturamayan Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın görüşleri doğrultusunda hareket etmesidir.
Makalede, sıra dışı bir portre olarak nitelendirilebilecek Yorgiyadis Efendi’nin özelikle ceza aldığı Meclis-i Âyan’daki konuşmaları ve tartışmaları değerlendirilmiştir. Çalışmanın temel kaynaklarını Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşiv Belgeleri ile Meclis-i Âyan ve Meclis-i Mebûsan Zabıt Cerideleri oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

II. Meşrutiyet, Meclis-i Âyan, Nikolaki Yorgiyadis, Kınama, Ceza

Kaynakça

• T.C. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA),
• Zabıt Cerideleri: Meclis-i Âyan Zabıt Ceridesi (MAZC), Devre I, Cilt I, İçtima Senesi 2, Ellidokuzuncu İnikad, 12 Nisan 1326 (1910), s.642-648.
• MAZC, Devre I, Cilt I, İçtima Senesi 2, Otuzikinci İnikad, 28 Kanunusani 1325 (1909), s.293-295.
• MAZC, Devre I, Cilt II, İçtima Senesi 2, Altmışdokuzuncu İnikad, 3 Mayıs 1326 (1910), s. 5, 22.
• MAZC, Devre I, Cilt II, İçtima Senesi 2, Yetmişinci İnikad, 4 Mayıs 1326 (1910), s. 29-42.
• MAZC, Devre III, Cilt I, İçtima Senesi 1, İçtima-ı Fevkalâde, Onyedinci İnikad, 28 Haziran 1330 (1914), s. 265-268.
• MAZC, Devre III, Cilt I, İçtima Senesi 1, İçtima-ı Fevkalâde, Onsekizinci İnikad, 30 Haziran 1330 (1914), s. 284-286.
• MAZC, Devre III, Cilt I, İçtima Senesi 1, İçtima-ı Fevkalâde, Ondokuzuncu İnikad, 1 Temmuz 1330 (1914), s. 309.
• MAZC, Devre: I, C. I, İçtima Senesi 2, Otuzuncu İnikad, 21 Kânunusani 1325 (1909), s. 269-272.
• Meclisi Mebûsan Zabıt Ceridesi (MMZC), Devre: 1, Cilt 2, İçtima Senesi 2, Otuzyedinci İnikad, 26 Kânunusani 1325, s. 196-197.
• MMZC, Devre: 1, Cilt 2, İçtima Senesi 2, Otuzyedinci İnikad, 26 Kânunusani 1325, s. 194-212.
• MMZC, Devre: 1, Cilt 2, İçtima Senesi 2, Kırkikinci İnikad, 3 Şubat 1325, s. 343.
• Kanun-u Esasi (1328), Kanun-u Esasi, Meclis-i Mebûsan Nizamname-i Dahilisi: Meclis-i Âyan Nizamname-i Dahilisi: İntihab-ı Mebûsan Kanunu, İstanbul: Matbaa-i Amire.
• Meclis-i Mebûsan (1333), Meclis-i Mebûsan, Kanun-u Esasi ve Meclis-i Mebûsan Nizamname-i Dahilisi, Beşinci Defa olarak Tertip Edilmiştir, Meclis-i Mebûsan Matbaası.
• Meclis-i Mebusan ve Meclis-i Âyan Tutanak Terimleri Sözlüğü (2015), (Hazırlayanlar: Hasan Ferhat Aydın - Özlem Çakır), Ankara: TBMM Basımevi.
• Basılı Eserler: Akyıldız, Ali (2003a), “Meclis-i A‘yân”, İslâm Ansiklopedisi, C. 28, Ankara: TDV Yay., s. 243-244.
• Akyıldız, Ali (2003b), “Meclis-i Meb‘ûsan”, İslâm Ansiklopedisi, C. 28, Ankara: TDV Yay. s. 245-247.
• Aydın, Mehmet Âkif (2001), “Kānûn-ı Esâsî”, İslam Ansiklopedisi, C. 24, İstanbul: TDV Yay., s. 328-330.
• Balta, Evangelia (2009), “Sisam”, İslam Ansiklopedisi, C. 37, İstanbul: TDV Yay., s. 272-274.
• Demirci, H. Aliyar (2006), İkinci Meşrutiyet’te Âyan Meclisi, 1908-1912, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Halaçoğlu, Yusuf – Aydın, Mehmet Âkif (1993), “Cevdet Paşa”, İslâm Ansiklopedisi, C. 7, İstanbul: TDV Yay., s. 443-450.
• https://www.anayasa.gen.tr/1876ke.htm (Erişim Tarihi: 12.11.2020).
• Güneş, İhsan (1997), Türk Parlamento Tarihi, Meşrutiyete Geçiş Süreci I. ve II. Meşrutiyet, II. Cilt, Âyan ve Mebûsân Meclisleri Üyelerinin Özgeçmişleri, Ankara: TBMM Vakfı Yay., No: 15.
• Kuneralp, Sinan (1999), Son Dönem Osmanlı Erkân ve Ricali (1839- 1922), Prosopografik Rehber, İstanbul: İsis Yay.
• Osmanlı 2 ci Meşrutiyet Dönemi Heyeti Vükelası ve Âyan Azaları, Tarih Yok, Yer Yok, (TBMM Kütüphanesi).
• Örenç, Ali Fuat (1995), Yakındönem Tarihimizde Sisam Adası (1821-1923), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Yamaç, Müzehher (2014), “İlk Anayasa (1876 Kanun-i Esasisi), Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 5, s.54-68.