İstiklal Marşı’nın Yazıldığı Mekân Taceddin Külliyesi

Yıl 2022, Sayı: 18, 79 - 87, 15.12.2022

Ahmet Köç

https://doi.org/10.20860/ijoses.1206239

Öz

İstiklal şairi Mehmed Akif’in İstiklal Marşı’nı kaleme aldığı Taceddin Külliyesi tarihte çok fazla bilinmemektedir. Taceddin Mustafa Efendi tarafından kurulan külliye içerisindeki dergâh, daha sonra aileye mensup postnişinler/şeyhler tarafından yönetilmiştir. Vakıf sistemi içerisinde hizmet veren tekkeler, bir takım hizmetleri yerine getirmişlerdir. Celvetiye tarikatına bağlı tekke, şeyh, derviş ve müritleriyle burada halkın dua ve zikirlerine ev sahipliği yaptırmıştır. Kurumsal açıdan şehrin bu önemli kurumunun uzun süre ayakta kalabilmesi sağlam gelirlerinin olmasıyla yakından ilgilidir. Padişahların, devlet adamlarının ve şehirde yaşayan çeşitli kesimlerden insanların yardımları Taceddin Külliyesi’nin sürekliliğini sağlamıştır. Bu nedenle vakıf yönetimi, gelir kaynakları, külliyede çalışan personel, yaşanan sorunlar, Osmanlı padişahlarının ve diğer devlet adamlarının buraya yaptıkları yardımlar detaylı olarak bu çalışmada ele alınacaktır.
XVII. yüzyıl sonlarında kurulduğu tespit edilen ve günümüze kadar bir kısmı ayakta kalabilen Taceddin Külliyesi hakkında kaynaklarda sınırlı bilgi vardır. Bağımsızlık şairi Mehmed Akif’in bir süre misafir olarak konakladığı, İstiklal Marşı’nı yazdığı mekânı, yapısal ve işlevsel açılardan ele alarak somutlaştırmak çalışmanın ana konusunu oluşturmaktadır. Büyük şâire ev sahipliği yapan, mekânı anlamak, mekânın ona sunduğu imkânları gençliğe anlatmak kültürümüzü anlamak adına önemlidir. Mehmed Akif, İstiklal Marşı ve İstiklal Marşı’nın yazıldığı mekân hakkında ortaya atılan çeşitli görüşleri ortadan kaldırmak adına daha fazla araştırmak gerekmektedir. Çalışmada XVII. yüzyıl sonlarından XX. Yüzyıl başlarına kadar olan sürede külliyenin Osmanlı Arşivi, Vakıflar Arşivi, Ankara sicilleri ve basılı eserlerdeki bilgileri taranarak kullanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Ankara, Taceddin, Külliye, Vakıf, Dergah

National Anthem The Place Which Was Written Taceddin Kulliye

Öz

The Taceddin Kulliye, where the Turkish national poet Mehmed Akif wrote the National Anthem, is not very well known in history. Founded by Taceddin Mustafa Efendi, the dervish lodge in the kulliye was later ruled by sheikhs belonging to the family. The dervish lodges, which served within the foundation system, performed a number of services.The dervish lodge, sheikh, dervish and followers of the Celvetiye sect helped the people's prayers and zikr here. From an institutional point of view, the long-term survival of this important institution of the city is closely related to its solid income.The help of sultans, statesmen and people from various parts of the city ensured the continuity of Taceddin Kulliye.The foundation management of the Taceddin Complex, its sources of income, the personnel working in the complex, the problems experienced, the help of the Ottoman sultans and other statesmen will be discussed in detail in the study.
There is limited information in the literature about the Taceddin Kulliye, which was found to be founded at the end of the century and some of it has survived until today. The main subject of the study is to embody the place where the independence poet Mehmed Akif stayed as a guest for a while, where he wrote the National Anthem, by considering it from structural and functional perspectives. It is important to understand our culture, which hosts the great poet, to understand the place and to explain the opportunities that the place offers to the youth. Mehmed Akif, National Anthem and it is necessary to investigate further in order to eliminate the various opinions about the place where the National Anthem was written. XVII in the study. from the end of the century XX. until the beginning of the century, the information in the Ottoman Archive, Foundations Archive, Ankara registers and printed works of the complex was used by scanning.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Ankara, Taceddin, Külliye, Vakıf, Dergah

Kaynakça

• 1. Osmanlı Arşivi Kaynakları: (BOA.)
• BOA, C.EV, 149/7429; 1245/7429; 1270/10201; 1261/11.
• BOA, EV. MKT, 2433/43; 2502/47; 2506/56; 1427/125.
• BOA, EV. MKT. CHT, 367/122; 85/24.
• BOA, EV. THR, 55/80; 115/37; 115/38.
• 2. Ankara Şer’iyye Sicilleri: (AŞS.)
• AŞS, 49/735; AŞS, 148/834; AŞS. 239/925, AŞS. 256/942; AŞS. 257/943, AŞS. 262/948, AŞS. 264/950; AŞS, 262/948; AŞS, 309/905; AŞS, 310/996.
• 3. Vakıflar Arşivi Kaynakları(VGM.)
• Arslan, F. (2011). “Bir Cemiyet Mistiği: Mehmed Âkif”, Mehmed Âkif Milli Mücadele ve İstiklal Marşı, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları, ss. 365-373.
• Ayverdi, İ, (2011). Misalli Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul: Kubbealtı Yayınları.
• Doğan, D. M. (2010). “İki Hayatî Savaş İki Büyük Şâir; Çanakkale Şehitlerine ve Sakarya Türküsü”, Mehmed Âkif Edebiyat ve Düşünce, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları, ss.166-186.
• Erdoğan, A. (2016).Şehr-i Kadîm II, Ankara: Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Erdoğan, A. (2016).Şehr-i Kadîm III, Ankara: Büyükşehir Belediyesi Basın Yayın ve Halkla İlişkiler Dairesi Başkanlığı Yayınları.
• Fergan, E.E. (1938). Mehmed Akif: Hayatı, Eserleri ve Yetmiş Muharririn Yazıları, C.III, İstanbul.
• Karaçam, Z. (2013). “Sistematik Derleme Metodolojisi: Sistematik Derleme Hazırlamak İçin Bir Rehber”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 6(1), ss. 26-33.
• KaraVelî, O. (2006). Bir Ankara Ailesinin Öyküsü, İstanbul: Doğan Egmont Yayınları.
• Şapolyo, E. B. (1958). “Ankara’nın Meşhur Eski Simalarından Şeyh Taceddin Sultan”, Ankara Belediye Dergisi XIX, Ankara, ss. 23-24.
• Şapolyo, E. B. (2013).Mezhepler ve Tarikatlar Tarihi, İstanbul: Milenyum Yayınları.
• Ocak, A. Y. (1978). “Zâviyeler”, Vakıflar Dergisi, C.XII, Ankara, ss. 247-269.
• Okay, O-E. Düzdağ. (2003), “Mehmed Âkif Ersoy”, TDVİA. XXVIII, Ankara, ss.432-439.
• Öztürk, N. (2009). “Mehmed Akif’in içerisinde İstiklal Marşı’nı yazdığı Kasr-ı Ebniye’yi inşa ettiren TaceddinDergâhı Şeyhi Osman Vafi Efendi”, Mehmed Akif Ersoy Edebi ve Fikrî Akımlar, Ankara:Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları, ss. 16-43.
• Öztürk, N. (2011). “İstiklal Marşı’nın Yazıldığı Mekân TaceddinDergâhı’nda Marifet Eğitimi”, Mehmed Akif Milli Mücadele ve İstiklal Marşı, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları.
• Öztürk, N. (2017). “İstiklâl Marşı’nın Yazıldığı Mekân TaceddinDergâhı’nın Vakfiyesi Bulundu”, 80 Yıl Sonra Mehmed Akif Ersoy, Ankara: Türkiye Yazarlar Birliği Yayınları, ss. 25-44.
• Özbek, N. (2013). Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Devlet, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Yıldırım A. H. Şimşek. (2018).Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı), Ankara.
• Yılmaz, H. K. “Celvetiyye”, TDVİA, C.VII, Ankara 1993, ss. 273-275.
• Yılmaz, H. K. (2015). “Celvetiyye”, Türkiye’de Tarikatlar Tarih ve Kültür, ed. S. Ceyhan, İstanbul: İsam Yayınları, ss. 929- 978.