The Role of Education Systems in the Development of Democracy: Middle East Region

Yıl 2023, Sayı: 19 - Haziran, 2023, 87 - 107, 12.06.2023

Mehmet Esad Bali , Meryem Hayır Kanat

https://doi.org/10.20860/ijoses.1265292

Öz

Democracy is a form of government that has been practiced since ancient times. Today, it has been accepted as both a way of life and a form of government in most of the states. When we say that democracy is not just a form of government, but an idea that encompasses all life, the importance of education systems in the development of democracy cannot be denied. The Middle East region has been the cradle of civilizations throughout history. This geography remained under Turkish-Islamic domination for hundreds of years and lived in unity of religion and culture under Ottoman rule. With the defeat of the Ottoman Empire in the First World War and the loss of a large part of the Middle East lands, these lands remained unclaimed. In these unclaimed lands, the imperial states gained dominance of about 50. The Middle Eastern nations, which were able to get rid of the sovereignty of the imperial states, even partially, declared their independence by establishing various unitary states from the second half of the 20th century. The Middle East is a region that does not fall off the world agenda with its wars, turmoil and undemocratic management approach. The aim of this research is to reveal how effective the management styles and democratic structures of the countries in the Middle East geography are in the continuation of the problems in the country and the region. While doing this, the management styles of the countries in the Middle East geography were determined and classified. Then, one country from five different forms of government was taken as a sample and the handling of democracy in education programs was examined. It has been determined that the forms of government have an effect on the inclusion of democratic elements in the education programs of the countries.

Anahtar Kelimeler

Democracy, Middle-East, Management Systems, Education Systems, Democracy Education.

Demokrasinin Gelişiminde Eğitim Sistemlerinin Rolü: Orta Doğu Bölgesi

Öz

Demokrasi ilk çağlardan itibaren uygulanmış bir yönetim şeklidir. Günümüzde de devletlerin çoğunluğunda hem bir yaşam biçimi hem de bir yönetim biçimi olarak kabul edilmiştir. Demokrasinin sadece bir yönetim şekli değil, aynı zamanda tüm hayatı kapsayan bir düşünce olduğunu söylediğimizde demokrasinin gelişiminde eğitim sistemlerinin önemi inkâr edilemez. Orta Doğu bölgesi tarih boyunca uygarlıkların beşiği olmuştur. Bu coğrafya yüzlerce yıl boyunca Türk-İslam egemenliğinde kalmış, Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altında dini ve kültürel bir birlik içerisinde yaşamıştır. Birinci Dünya Savaşı’nda Osmanlı’nın yenilmesi ve Orta Doğu topraklarının büyük bir kısmını kaybetmesiyle bu topraklar sahipsiz kalmıştır. Sahipsiz kalan bu topraklarda, emperyal devletler yaklaşık 50 hakimiyet sağlamıştır. Emperyal devletlerin kısmen de olsa egemenliklerinden sıyrılabilen Orta Doğu milletleri, 20.yy’ın ikinci yarısından itibaren çeşitli üniter devletler kurarak bağımsızlıklarını ilan emişlerdir. Orta Doğu savaşları, karışıklıkları, demokratik olmayan yönetim anlayışlarıyla dünya gündeminden düşmeyen bölge durumundadır. Bu araştırmanın amacı Orta Doğu coğrafyasındaki ülkelerin yönetim şekillerinin ve demokratik yapılarının ülke ve bölgedeki sıkıntıların devam etmesinde ne derecede etkili olduğunu ortaya koymaktır. Bunu yaparken Orta Doğu coğrafyasındaki ülkelerin yönetim şekilleri belirlenerek tasnif edilmiştir. Daha sonra beş farklı yönetim şeklinden birer ülke örneklem olarak alınmış ve eğitim programlarında demokrasinin ele alınışı incelenmiştir. Yönetim şekillerinin ülkelerin eğitim programlarında demokratik unsurların yer almasına etkisi olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Demokrasi, Orta Doğu, Yönetim Sistemi, Eğitim Sistemleri, Demokrasi Eğitimi

Kaynakça

• Abd al-Ghane, A. (2000). Al-Tarbeyya al-mukarana wa al-alfeyya al-salesa wa al-aydeyolojeyya wa al-tarbeyya wa al-nezam al-alame al-jaded. Kahire: Dar al-Fekr al-Arabe.
• Abou Helwa, A. (1984). Macro-Planning of Post Secondary Education: A Strategic Plan for Egypt’s Human Resource Development in a Period of Transition. Kansas: Kansas State University.
• Adelson, R. (1995). London and the Invention of the Middle East: Money, Power, and War. New Haven: Yale University Press. adresinden alındı.
• Augustus Richard Norton and Ferhad Kazemi, “Demokrasisiz Reform?” Yeni Yönelimler; Orta-doğu Politikaları ve Güvenlik, Çev. Ceylan Tokluoğlu, Büke Yayınları, İstanbul 2000.
• Akengin, H. (2022). Siyasi Coğrafya İnsan ve Mekan Yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık, 7.baskı, s.97.
• Akengin, H., & Gürçay, H. K. (2014). Coğrafya, demokrasi ve yönetim sorunu üzerine bir bölgesel değerlendirme: orta doğu ve kuzey afrika örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (33), 19-40.
• Akyol, E., & Ahmadi, A. (2020). İran'da Siyasi Partiler. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 268-284.
• Al-Hadi, A., & Harby. (1958). Education in Modern Egypt. International Review of Education, 423-439.
• Alp, A. (2015). 1979 İran İslam evrimi ve terörizm. Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Aşkenaz, E. (2020, Şubat 9). Sadece özel dersler değil: Ebeveynler çocuklarının okuldaki başarılarını bu şekilde etkiler. Kasım 29, 2022 tarihinde Walla Haber Sayfası: https://news.walla.co.il/item/3339853 adresinden alındı Aydın, E. (2018). Erken Dönem Hilafet Örneklerı Işığında İslam’da Demokratik Bır Hilafet Tasavvuru Mümkün Mü? Muhafazakar Düşünce Dergisi, 73-95.
• Aytaç, K. (1985). Avrupa Okul Sistemlerinin Demokratlaştırılması. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Aytaç, K. (1992). Avrupa Eğitim Tarihi. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları.
• Balcı, A. (2007). Karşılaştırmalı Eğitim Sistemleri. Ankara: PEGEM Yayınları.
• Bardakçı, Ş., & Oğlak, S. (2022). Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi ve Türkiye. Toplumsal Politika Dergisi, 71-90.
• Batuk, C., & Mert, R. (2017). Sekülerlik ve Dindarlık Arasında Sıkışmış Modern Bir Devlet Olarak İsrail. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 95-127.
• BBC New Türkçe. (2023, 02 05). Suudi Arabistan'da kadınların araba kullanmasına izin verilecek. BBC New Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-41409577 adresinden alındı.
• BBC News. (2023, 02 14). Fotoğraflarla: İslam Devrimi'nden önce ve sonra İranlı kadınlar. BBC News Türkçe: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47171658 adresinden alındı.
• Beaumont, Peter, Blake, G., & Wagstaff, J. (1988). The Middle East: A Geographical Study.
• Biesta, G. (2007). Democracy, education and the question of inclusion. I: Nordisk Pedagogikk, 27(1), 18-29.
• Biesta, G. J. (2015). Beyond learning: Democratic education for a human future. Routledge.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Britannica, E. (2022, 12 22). Middle East. Britannica: https://www.britannica.com/place/Middle-East adresinden alındı.
• Burden, P. (1995). Classroom Management and Discipline: Methods to Facilitate Cooperation and Instruction. New York: Longman Publishers.
• Büyükkaragöz, S. (1995). Demokratik Eğitim Politikası. Eğitim ve Bilim Dergisi, 9-16.
• Cairo, M. (2012). The Gulf: The Bush Presidencies and the Middle East. Kentucky: University Press of Kentucky. Carothers, T., & Ottoway, M. (2004). Greater Middle East Initiative: Off to a False Start. Carnegie Endowment for International Peace.
• Chomsky, N. (2003). Chomsky on democracy & education. Psychology Press.
• CIA (2023, 03 01). Egypt. The World Factbook: https://www.cia.gov/the-world- factbook/countries/egypt/ adresinden alındı.
• CIA (2023, 03 01). Iran. The World Factbook: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/iran/ adresinden alındı
• CIA (2023, 03 01). Israel. The World Factbook: https://www.cia.gov/the-world- factbook/countries/israel/ adresinden alındı.
• CIA (2023, 03 01). Qatar. The World Factbook: https://www.cia.gov/the-world- factbook/countries/qatar/ adresinden alındı.
• CIA (2023, 03 01). Saudi Arabia. The World Factbook: https://www.cia.gov/the-world- factbook/countries/saudi-arabia/adresinden alındı.
• Countrymeters (2023, 03 01). Egypt Population. Countrymeters: https://countrymeters.info/en/Egypt adresinden alındı.
• Countrymeters (2023, 03 01). Iran Population. Countrymeters: https://countrymeters.info/en/Iran adresinden alındı.
• Countrymeters (2023, 03 01). Israel Population. Countrymeters: https://countrymeters.info/en/Israel adresinden alındı.
• Countrymeters (2023, 03 01). Qatar Population. Countrymeters: https://countrymeters.info/en/Qatar adresinden alındı.
• Countrymeters (2023, 03 01). Saudi Arabia Population. Countrymeters: https://countrymeters.info/en/Saudi_Arabia adresinden alındı.
• Çakmak, D. (2019). İsrail'in Ulus Devlet Yasası. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Çeçen, A. (2020). İnsan Hakları. Ankara: Astana Yayınları.
• Çetin, M. (2018). Suudi Arabistan Krallığı Ve Türkiye Cumhuriyeti Sosyal Bilgiler Öğretim Programları, Ders Kitapları Ve Çalışma Kitaplarının Karşılaştırmalı Analizi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi.
• Çilingir, A. (2006). İran ve Suudi Arabistan`da kadın. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tez (Yüksek Lisans).
• Davison, R. H. (1959). Where is the Middle East. Foreign Aff., 38, 665.
• Demir, M. (2023, 02 15). Suudi Arabistan'da Kadın. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi (İNSAMER): https://insamer.com/tr/suudi-arabistanda-kadin_756.html adresinden alındı.
• Demirbolat, A. (1999). Demokrasi ve Demokratik Eğitim. Hakar. Suriye (1920-1946). Bellek.
• Demirtaş, A. (2012). Orta Doğu'da Otoriter Rejimler. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yüksek Lisans Tezi), 15.
• Dewey, J. (1996). Demokrasi ve Eğitim (Çev. Salih Otaran). İstanbul : Başarı Kültür Yayınları.
• Dora, Z. (2012). Etnik demokrasi modeli: İsrail örneği. Ankara: Gazi Üniversitesi Doktora Tezi.
• Doster, B. (2013). Arap Baharı'ndan Demokrasi Beklemek. Ortadoğu Analiz, 57-58.
• Duran, B., & Yılmaz, N. (2011). Ortadoğu’da Modellerin Rekabeti: Arap Baharı’ndan Sonra Yeni Güç Dengeleri.
• Duruhan, K. (2004). Türkiye’de Okulda Geleneksel Anlayış ve Yöntemlerle İnsan Yetiştirmenin Olumsuz Etkileri. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı (s. 6-9). Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Duverger, M. (1975). Seçimler Gelen Krallar Çev:Necati Erkurt. İstanbul: Kelebek Yayınları.
• Eberly, S. K. (1965). The Eisenhower Doctrine: A Study of United States Middle-East Policy in the Years 1957-58. American University.
• Edhem, M. (2013). Eğitim Öğretim Bakanlığı Araştırma ve Planlama Kurumu Eğitim-Öğretim Yüksek Şurası Onaylanmış Bazı Kanunlar. Tahran: İran Eğitim-Öğretim Yüksek Şurası.
• Edwards, C. (2008). Classroom Discipline & Management. New Jersey: John Wiley & Sons Publishers.
• Egyptian Streets (2023, 03 01). A to Z reasons why Egypt’s education system is lacking.
• Egyptian Streets: https://egyptianstreets.com/2013/12/15/a-to-z-reasons-why-egypts-education-system-is-lacking/ alındı.
• Ekinci, E. (2023, 02 26). Osmanlı Demokrasisi. Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci: https://www.ekrembugraekinci.com/article/?ID=489&osmanli-demokrasisi adresinden alındı.
• Ertürk, S. (1981). Diktacı Tutum ve Demokrasi. Ankara: Saydam Matbaacılık.
• Gözütok, F. (2004). Öğretmenliğimi Geliştiriyorum. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gutek, G. (2001). Eğitimin Felsefi ve İdeolojik Temelleri (Çer.:N. Kale). Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Güdoğan, Ü. (2011). Geçmişten Bugüne İran İslam Devrimi: Genel Değerlendirme. Orta Doğu Analiz.
• Gündoğdu, Y. (2013). Suudi Arabistan eğitim sistemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 135-158.
• Güngörmüş Kona, G. (2011). Orta Doğu Merkezli Radikal Örgütler ve Türkiye’ye Etkileri. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Uluslararası İlişkiler Dergisi , 789-805.
• Güvenç, B. (1995). Kültür ve Eğitim . Ankara: Gündoğan Yayınları.
• Haeri, S. (2004). Concocting a 'Greater Middle East' brew. Asia Times Online.
• Harby , M., & al-Hadi , A. (1958). Education in modern Egypt. International review of education, 423-439.
• Hotaman, D. (2010). Demokratik eğitim: Demokratik bir eğitim programı. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi.
• Israeli Ministry of Education (2023, 03 01). The Israeli Education System: https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/qatar/#people-and-society adresinden alındı.
• Kanad, H. (1948). Pedagoji Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Kansu, N. (1939). Pedagoji Tarihi. İstanbul: Maarif Matbaa.
• Karadağ, H. (2017). Mısırda darbe sonrası yaşanan insan hakları ihlalleri. Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Karakuş , G. (2020). Geçmişten Günümüze Suudi Arabistan’ın Dış Politikasının Askeri-Siyasi-Ekonomik Boyutu. Sosyal Bilimler Alanında Akademik Araştırmalar, 119.
• Karakütük. (2001). Demokratik Laik Eğitim (Çağdaş Toplum Olmanın Yolu). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi. Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaşıkırık, A. (2021). Avrupa yerel yaşamda kadın-erkek eşitliği şartını imzalayan belediyelerin kadına yönelik şiddetle mücadele perspektifi. Econder International Academic Journal, 81-101.
• Kedourie, E. (1994). Democracy and Arap Political Culture. Routledge.
• Kışlalı, A. (2006). Siyasal Sistemler. Ankara: İmge Kitabevi.
• Köktürk, A. (2011). Modern Öncesi Devletin Yönetim Anlayışı . Güvenlik Stratejileri Dergisi, 73-98.
• Lewis, B. (2017). İnanç ve iktidar: orta doğu'da din ve siyaset. Akılçelen Kitaplar.
• Mahan, A. T. (1902). The Persian Gulf and International Relations’, in National Review (September 1902).
• Nadim, P. (1996). İran Eğİtim Sistemi: Bir Değerlendirme Ülkenin Genel Yapısı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 153-165.
• Osmanoğlu, A. (2012). Türkiye Cumhuriyeti Ve Mısır Arap Cumhuriyeti Sosyal Bilgiler Öğretim Cumhuriyeti Sosyal Bilgiler Öğretim Karşılaştırılması. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Özdem, A. G. (2016). Büyük devletlerin değişmeyen mücadele alanı: Ortadoğu. Fırat Üniversitesi Orta Doğu Araştırmaları Dergisi, 10(2), 1-39.
• Özlük, D. (2017). İran ve Türkiye Eğitim Sistemlerinin Amaçlarının Karşılaştırmalı Analizi. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(3).
• Qatar Ministry of Education. (2023, 02 04). Erken ve Yetişkin Eğitimi. Katar Milli Eğitim Bakanlığı: https://www.edu.gov.qa/ar/Pages/pubschoolsdefault.aspx adresinden alındı.
• Qatar Ministry of Foreign Affairs (2023, 02 04). Katar'da Eğitim. Katar Dışişleri Bakanlığı: https://mofa.gov.qa/en/qatar/history-of-qatar/education adresinden alındı.
• Sevinç , H. (2017). Din Üç Devlet Suudi Arabistan-Vatikan Ve İsrail’in Siyasal Sistem Analizi. Researcher, 169-199. Sönmez, V. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Szyliowicz, J. (1969). Education and Political Development in Turkey, Egypt, and Iran. Comparative Education Review, 150-166.
• Şimşek, U., Küçük, B., & Topkaya, Y. (2012). Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının ideolojik temelleri. Electronic Turkish Studies, 2809-2823.
• Telci, İ. (2020). Mısır 2020. Orta Doğu Yıllığı.
• The New York Times. (1958). Near East Is Mideast, Washington Explains. The New York Times.
• Uluslararası Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 1(1), 69-89.
• Vardağlı, E. T. (2020). Soğuk Savaş Düzeninin Sosyal Politikaları: Bir Yumuşak Güç Unsuru Olarak Yakın ve Orta Doğu Çalışma Enstitüsü ve Türkiye’nin Bölgesel Rolü. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 8(2), 249-273. Vizara el-Terbiye ve el Ta’lim, e.-M. e.-A.-S. (2014). El-Vesikatü’l el-İctimaiyye ve Tavze’ el-Makarrarat el-Deraseyyalel-Am el-Derase. Riyad: lel-Marhala el-İbtidai el-Mutavassıt el-Am.
• Wile, J. (2000). A Literacy Lesson In Democraty Education. Social Studies.
• Wray-Lake, L., Syvertsen, AK ve Flanagan, CA (2008). Tartışmalı vatandaşlık ve sosyal dışlanma: Ergen Arap Amerikalı göçmenlerin sosyal sözleşmeye ilişkin görüşleri. Uygulamalı Geliştirme Bilimi, 12 (2), 84-92.
• Yeşil, R. (2003). Demokratik Eğitim Ortamının İnsan Hakları Temeli. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi İsrail Mali İşler Dairesi Komisyonu (2023, 02 04). Ortodoks eğitimi ve denetimi:
• https://www.mevaker.gov.il/(X(1)S(gsnkgk3lyhlfrynnhn35pwgx))/sites/DigitalLibrary/Pages/Reports/3285-15.aspx?AspxAutoDetectCookieSupport=1 adresinden alındı.
• The Maker (2023, 02 04). OECD Raporu: İsrail’deki Eğitim Sistemi Zengin ve Fakir Arasındaki Uçurumu Artırıyor. The Marker: themarker.com/news/education/2018-10-23/ty-a rticle/0000017f-e289-df7c-a5ff-e2fb64990000 adresimden alındı