PRESERVICE TEACHERS’ PERCEPTION OF CONCEPTS USED IN SOCIAL STUDIES EDUCATION

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 4 - ARALIK, 127 - 147, 12.11.2015

Kamil Uygun , Zekerya Batur

https://doi.org/10.20860/ijoses.93721

Öz

Preservice teachers experience education- training process through different levels and departments. In the process, thanks to education and training, they take, they witness many concepts related with the field. In this paper, preservice teachers’, from different departments, perception of some concepts used in social studies teaching was tried to reveal. Study group of the research includes 5 preservice teachers of Turkish, 5 preservice teachers of Social Studies Teaching, and 5 preservice teachers of Primary School teachers students of 4^th grade in 2014-2015 Education year at Uşak University. In the research, phenomenological research design which is one of the designs of qualitative research method was used. Taking experts’ opinions, concepts were determined by researchers. Data of the research were collected by interviewing. Descriptive analysis method was used in analysing the data. As a result, it was observed that there existed differences among the departments in perceptions of concepts. It is pointed out that preservice teachers have difficulty in identifying concepts, and they perceive the identified ones with the first meanings given in dictionary.

Key Words: Social Studies, Concept, Perception, Preservice Teachers.

Anahtar Kelimeler

-

ÖĞRETMEN ADAYLARININ SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİNDE KULLANILAN KAVRAMLARA İLİŞKİN ALGILARI

Öz

Öğretmen adayları, farklı düzey ve programlarla eğitim-öğretim sürecinden geçmektedir. Bu süreçte öğretmen adayları aldıkları eğitim-öğretim sayesinde alanla ilgili birçok kavramla karşılaşmaktadırlar. Bu çalışmada, farklı programlarda okuyan öğretmen adaylarının Sosyal Bilgiler öğretiminde kullanılan bazı kavramlara ilişkin algıları ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2014-2015 Eğitim-Öğretim Yılı’nda Uşak Üniversitesi Eğitim Fakültesi son sınıfta okuyan 5 Türkçe, 5 Sosyal Bilgiler ve 5 Sınıf Öğretmenliği programı öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yönteminin desenlerinden olan olgubilim/fenomenoloji araştırma deseni uygulanmıştır. Kavramlar, uzman görüşleri alınarak araştırmacılar tarafından belirlenmiştir. Araştırma verileri, görüşme yoluyla toplanmıştır. Veriler analiz edilirken betimsel analiz tekniğinden yararlanılmıştır. Çalışmanın sonucunda programlar arasında kavramlara ilişkin algılarda farklılıkların olduğu ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının kavramları tanımlamakta zorlandıkları, tanımlanan kavramların ise genelde sözlükte verilen ilk anlamlarıyla algılandığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Kavram, Algı, Öğretmen Adayları

Kaynakça

• Alım, M., Özdemir, Ü. ve Yılar, B. (2008). 5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri Ve Kavram Yanılgıları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11 (1), 151-162.
• Alkış, S. (2012). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi. (Ed: M. Safran) Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi, 69-92.
• Aktaş, Ö. ve Safran, M. (2013).Ortaöğretim Öğrencilerinin Savaş Ve Barış Kavramı İle İlgili Düşüncelerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (8), 1587-1619.
• Ay, T. ve Fidan, N. (2013).Öğretmen Adaylarının ‚Kültürel Miras‛ Kavramına İlişkin Metaforları, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (12), 1135-1152.
• Batur, Z.,Uygun, K. (2012) İki Neslin Bir Kavram Algısı: Teknoloji. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (5) 1, 74-88.
• Bıyıklı, C.,Başbay, M. ve Başbay, A. (2013) Ortaokul ve Lise Öğrencilerinin Bilim Kavramına İlişkin Metaforları, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 15(1), 413-437.
• Ceran, D., Yıldız, D. (2015). Türkçe Öğretmenlerinin Metin Kavramına Yükledikleri Anlamlar Ve Metinlerin Taşıması Gereken Özellikler İle İlgili Görüşleri. Route Educational and Social Science Journal, 2 (4), 26-40.
• Çepni, S., Bacanak, A. ve Küçük, M. (2004). İlköğretim Öğrencilerinin Fotosentez ve Solunum Konularındaki Kavram Yanılgılarının Belirlenmesi: Trabzon Örneklemi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 67-80.
• Doğanay, A. (2005). Öğretimde Kavram ve Genellemelerin Geliştirilmesi. (Ed: C. Öztürk ve D. Dilek) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 265-296.
• Dündar, H. (2011). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi. (Ed: B. Tay ve A. Öcal) Özel Öğretim Yöntemleriyle- Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Pegem Akademi, 309-342.
• Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara: Alkım Yayınları.
• Eroğlu, E. (1996).İletişim Sürecinde Medya-Mesaj-Yöntem İlişkisi ve Geleneksel Eğitimden Uzaktan Öğretim Sistemlerine Geçiş Süreci, Kurgu Dergisi, 14, 275-294.
• Fidan, M. (2014).Öğretmen Adaylarının Teknoloji ve Sosyal Ağ Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları, International Journal of SocialScience, 25(1), 483-496.
• Gülçiçek, Ç. (2002). Lise 2. Sınıf Öğrencilerinin Mekanik Enerjinin Korunumu Konusundaki Kavram Yanılgıları. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürbüz, G. ve Gündüz, S. ( 2011).İlköğretim Okulu Öğrencilerinin Demokrasi Unsurları İle İlgili Görüşleri: (Bolu İli Gazipaşa İlköğretim Okulu Örneği), Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, 3(12),18-30.
• Göçer, A. (2013). Türkçe Öğretmeni Adaylarının ‘Kültür Dil İlişkisi’ne Yönelik Metaforik Algıları, TurkishStudies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (9), 253-263.
• Gömleksiz, M. N. (2013).Öğretmen Adaylarının Yabancı Dil Kavramına İlişkin Metaforik Algıları, Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(8), 649-664.
• Freeman, A. L. (2004). ThePowerAndBenefits of ConceptMapping: MeasuringUse, Usefulness, Easy of UseandSatisfaction. International Journal of ScienceEducation, 26 (2), 151-169.
• Girgin, M. (2006). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kavram İlke ve Genellemeler. (Ed: A. Tanrıöğen) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. İstanbul: Lisans Yayıncılık, 23-54.
• Herdem, K., Aygün, H. ve Çinici, A. (2014).Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Teknoloji Algılarının Çizdikleri Karikatürler Yoluyla İncelenmesi, Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 3(2), 232-258
• İmamoğlu, H. V. ve Bayraktar G. (2014). Türk ve Macar Üniversite Öğrencilerinin Barış Kavramına İlişkin Algılarının Karşılaştırılması, Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4 (1), 20-44.
• Kamaraj, I ve Aktan Erdem, E. (2006). Erken Çocukluk Dönemi ‘Barış’ Değerine Evrensel Bir Bakışı I, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 87-96.
• Keçe, M. (2014). Tarih ve Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Bazı Tarih Kavramlarına İlişkin Algılarının Metaforlar Yoluyla Analizi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (4), 143-156.
• Köksal, M. S. (2006). Kavram Öğretimi ve Çoklu Zeka Teorisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 473–480.
• Kurt, H. (2013). Biyoloyi Öğretmenlerinin Öğrenci Başarısından Sorumluluk Algılarının Sınıf Yönetimi Profillerine Göre Analizi, Turkish Studies -International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8 (6), 473-490.
• Öcal, A. ve Kemerkaya, G. (2011). Yetiştirme Yurdunda Kalmış Yetişkinlerin Devlet ve Vatandaşlık Algıları Üzerine Nitel Bir Araştırma, OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 62- 82.
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2011). Öğretmen Adaylarının Demokrasi Algıları (Çukurova Üniversitesi Örneği), Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(2), 67-82.
• Sadık, F. ve Sarı, M. (2012). Çocuk ve Demokrasi: İlköğretim Öğrencilerinin Demokrasi Algılarının Metaforlar Aracılığıyla İncelenmesi, Uluslararası Cumhuriyet Eğitim Dergisi, 1(1), 48-62.
• Sarı, M. ve Sadık, F (2011). Öğretmen Adaylarının Demokrasi Algıları (Çukurova Üniversitesi Örneği), Uluslararası Eğitim Programları ve Öğretim Çalışmaları Dergisi, 1(2), 67-82.
• Sarp, F.(2013). İşitme Engelli Bireylerde Görsel Algı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Arel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul..
• Selvi, M., Yakışan, M. (2004). Üniversite Birinci Sınıf Öğrencilerinin Enzimler Konusu İle İlgili Kavram Yanılgıları. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24 (2), 173-182.
• Senemoğlu, N. (2002). Gelişim Öğrenme ve Öğretim –Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Şeker, M. ve Yılmaz, K.(2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Öğrenme Stillerinin Kullanılmasının Öğrencilerin Öğrenme Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 19(1), 251-266.
• Şenel, T. ve Aslan, O. (2014). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Bilim ve Bilim İnsanı Kavramlarına İlişkin Metaforik Algıları, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (2), 76-95.
• Tural, S. K. (2002). Kavramlar ve Terimler Ortak Düşünüşün Ürünü ve Anahtarlarıdır. Özel Sayı: TDK'nin 70. Yılı Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, LXXXIV-84 (607), 59-66.
• Türkcan, B. ve Bozkurt, M. (2015). İlkokul Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersi Bağlamında Kimlik, Kültür ve Yurttaşlık Algıları, International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10 (11), 1501-1526.
• Ülgen, G. (2001). Kavram Geliştirme -Kuramlar ve Uygulamalar. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Ünlü, İ. (2012).İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Kültür Algılarının İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 13 (1), 77-92.
• Vendryes, J. (1968). Dil ve Düşünce (Çev. Vardar, Berke).İstanbul: Yeni İnsan Yayınları.
• Yel, S. (2006). Kavram Geliştirme ve Öğretimi. (Ed: C. Öztürk) Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi –Yapılandırmacı Bir Yaklaşım. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 147-178.
• Yılar, B. (2007). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Bazı Coğrafya Kavramlarını Anlama Düzeyleri ve Kavram Yanılgıları. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Yıldırım, A, Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.