Türk Eğitim Sisteminde Geçmişten Günümüze Üstün Yetenekliler için Yapılan Uygulamalar

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 2, 253 - 273, 16.12.2019

Şahin Oruç , Hüseyin Ateş , Sibel Çağır

Öz

Üstün yetenekliler ile ilgili çalışmalar 1876 yılına
kadar dayanmaktadır. Tarihimiz boyunca üstün yetenekli bireylerin daima
önemsendiği ve gerekli adımların atılmasına yönelik çalışmalar söz konusudur.
Bu anlamda üstün yetenekli bireyler için yapılan uygulamaların geçmişten
günümüze kadar geçirdiği süreç ve mevcut durumunun ne olduğu merak konusudur.
Üstün yetenekli bireyler ve eğitimleri oldukça önemli bir konudur. Bu merak ve
önemden dolayı geçmişten günümüze Türk eğitim siteminde üstün yetenekli
bireylerin eğitimi ve üstün yetenekliler ile ilgili alınan kararlar,
stratejiler, raporlar, uygulamalar, mevzuatlar ve üstün yeteneklilere yönelik
açılan kurumların neler olduğu araştırmanın amaç konusu olmuştur. Bu amaç
kapsamında doküman (belge) inceleme metoduyla nitel çalışma
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada elde edilen bulgular içerik analizi
tekniğiyle analize tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda; Türk eğitim tarihinde
üstün yetenekliler ile ilgili çalışmalara 1876 yılında Kanuni Esasi’den
itibaren ele alındığı tespit edilmiştir. Tarihsel süreç içerisinde
anayasalarda, eğitim kararlarında üstün yeteneklilere yönelik çalışmaların
olduğu görülmüştür. Milli eğitim kanunlarında ve özel eğitim kanun ve
yönetmeliklerinde üstünlere yönelik kanun maddeleri ve KHK’ lar bulunmaktadır.
Ayrıca eğitim kurumları günümüze yaklaştıkça geçmiş temelli olarak arttırılmaya
çalışıldığı görülmüştür. Günümüzde üstün yeteneklilere yönelik kurumların ve
uygulamaların varlığı devam etmektedir. Üstün yetenekli bireylere yönelik
eğitim uygulamalarının ve kurumların nitelikli olarak arttırılması ve bu alana
ilginin yoğunlaştırılmasına yönelik adımlar beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Eğitim, üstün yetenek, Türk tarihi, mevzuat

Kaynakça

• Akarsu, F. (2004). “Üstün Yetenekliler”. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Akarsu, F. (2004). “İstanbul Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) İçin Bir Öğrenme Modeli”. “Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı, No:63, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
• Akkanat,H.”Üstün veya Özel Yetenekliler”, I.Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı,İstanbul,2004,ss:169
• Akkutay,Ü.Enderun Mektebi.Ankara :Gazi Üniversiresi Basımevi,1984
• Akyüz,Y.Türk Eğitim Tarihi.İstanbul : İstanbul Kültür Koleji Yayınları,1993
• Ataman, A. (2004). “Üstün Zekalı/Üstün Yetenekli Çocuklar” (Ed: A. Ataman). Özel Gereksinimli Çocuklar ve Özel Eğitime Giriş, Giriş, Ankara, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık.
• Çağlar,D.”Üstün Zekalı Çocukların Eğitimi ve Öğretimi”, I.Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Seçilmiş Makaleler Kitabı,İstanbul,2004
• Çepni, S. (2010). Araştırma ve Proje Çalışmalarına Giriş, 5. Baskı. Trabzon
• DPT. (1963). 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan1.pdf.
• DPT. (1973). 3. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1973-1977), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan3.pdf.
• DPT. (1985). 5. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1985-1989), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan5.pdf.
• DPT. (1990). 6. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1990-1994), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan6.pdf.
• DPT. (1996). 7. Beş Yıllık Kalkınma Planı (1996-2000), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan7.pdf.
• DPT. (2000). 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2000-2007), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan8.pdf.
• DPT. (2006). 9. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2007-2013), http://ekutup.dpt.gov.tr/plan/plan9.pdf.
• Ercan,Z.”Üstün Yetenekli Öğrencilerin Eğitimi İçin Temel Prensipler ve Kullanılan Teknikler”, I.Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi Bildiriler Kitabı,İstanbul,2004,ss:158
• Enç,M.Üstün Beyin Gücü.Ankara:Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları,No:83,1979
• Kaplan Sayı, A. Gizem Medet, T. Özdemir, Ç. Topçu, Z. Avrupa ve Türkiye’de Çocuk Üniversiteleri Raporu, Çocuk Eğitimi Uygulama ve Araştırma Merkezi, İstanbul Aydın Üniversitesi
• MEB, (1929). Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.1416.pdf
• MEB, (1956). Güzel Sanatlarda Fevkalade İstidat Gösteren Çocukların Devlet Tarafından Yetiştirilmesi Hakkında Kanun, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6660.pdf
• MEB, (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.1739.pdf
• MEB, (1997). Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/4.5.573.pdf
• MEB. (2006). Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği, http://orgm.meb.gov.tr/mevzuat/ozel_yon_SON/Ozel_Egitim_Hizmetleri_Yonetmeligi_son.pdf.
• MEB. (2013). Orta Öğretim kurumları Yönetmeliği, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=7.5.18812&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=orta%C3%B6%C4%9Fretim#
• MEB. (2013). İlköğretimde Yöneltme Yönergesi, http://mevzuat.meb.gov.tr/dosyalar/285.pdf
• MEB. (2014). Millî Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitim Ve İlköğretim Kurumları Yönetmeliği, https://www.mevzuat.gov.tr/Metin.Aspx?
• MevzuatKod=7.5.19942&MevzuatIliski=0&sourceXmlSearch=okul%20%C3%B6ncesi
• http://orgm.meb.gov.tr/OzelEgitim/ustunveyaozelyetenekliler.htm, (Erişim Tarihi: 10 Ekim 2019).
• http://www.cocuküniversitesi.ankara.edu.tr/?bil=bil_icerik&icerik_id=107, (Erişim Tarihi: 12 Ekim 2019)
• Tunçdemir, İ. (1966). Çoksesli Müzik Alanındaki Kadın Devlet Sanatçılarımız. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bil. Ens. Güzel Sanatlar Eğitimi, Ankara.
• Yıldırım, A., ve Şimşek. H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.