Examining The Proverbs in The Primary School 4th Grade Turkish Textbook: Proverbs as a Means to Support Creative Thinking

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 18 - 40, 28.05.2023

Emrah Karaca , Ata Pesen

https://doi.org/10.53046/ijotem.1266658

Cited By: 2

Öz

The purpose of this study is to determine the existence of proverbs that are frequently used in Turkish teaching in the primary school 4th-grade textbook and to examine the proverbs in the textbook in terms of supporting students' creative thinking skills. In the research designed in the qualitative model, the 4th-grade Turkish textbook was examined through document analysis. As a result of the study, it was determined that 29 proverbs were included in the 4th grade Turkish textbook and they were mostly included in the activities section. When the proverbs in the primary school 4th-grade Turkish textbook were evaluated in terms of creativity, it was concluded that there is very little place for creativity and creative thinking in the process of performing the activities related to the proverbs and the meaning of the proverbs. At the end of the study, suggestions for practitioners and researchers were presented.

Anahtar Kelimeler

Turkish, proverbs, creativity, creative thinking, textbook

İlkokul Dördüncü Sınıf Türkçe Ders Kitabında Yer Alan Atasözlerinin İncelenmesi: Yaratıcı Düşünmeyi Destekleme Aracı Olarak Atasözleri

Öz

Bu araştırmanın amacı, Türkçe öğretiminde sıkça kullanılan atasözlerinin ilkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabındaki varlığına ilişkin bir tespit yapmak ve ders kitabında yer alan atasözlerini öğrencilerin yaratıcı düşünme becerisini destekleme açısından incelemektir. Nitel modelde tasarlanan araştırmada 4. sınıf Türkçe ders kitabı doküman analizi yoluyla incelenmiştir. Çalışma sonucunda 4.sınıf Türkçe ders kitabında 29 atasözüne yer verildiği ve atasözlerine daha çok etkinlikler kısmında yer verildiği saptanmıştır. İlkokul 4. sınıf Türkçe ders kitabında yer alan atasözleri yaratıcılık açısından değerlendirildiğinde gerek atasözlerinin içerdiği anlam gerekse atasözleri ile ilgili etkinliklerin yerine getirilmesi sürecinde yaratıcılığa ve yaratıcı düşünmeye oldukça az yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın sonunda uygulayıcılara ve araştırmacılarına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türkçe, atasözleri, yaratıcılık, yaratıcı düşünme, ders kitabı

Kaynakça

• Akinmade, C. A. (2012). The decline of proverbs as a creative oral expression: A case study of proverb usage among the Ondo in the South Western part of Nigeria. AFRREV LALIGENS: An International Journal of Language, Literature and Gender Studies, 1(2), 127-148.
• Aktamış, H., & Ergin, Ö. (2006). Fen eğitimi ve yaratıcılık. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi , 77-83.
• Altaylı, S. (2010). Atasözleri ve deyimler arasındaki farklar. Karadeniz Araştırmaları Dergisi, (25), 125-134.
• Armstrong, C. (2021). Key Methods Used in Qualitative Document Analysis. OSF Preprints, 1-9.
• Aslan, A. (2001). Kavram boyutunda yaratıcılık. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 2(16), 15-21.
• Ataşçi, A. (2020). İlkokul Türkçe 4. sınıf Türkçe ders kitabı. Koza Yayınları.
• Aykaç, M., & Çetinkaya, G. (2013). Yaratıcı drama etkinliklerinin Türkçe öğretmen adaylarının konuşma becerilerine etkisi. Turkish Studies, 8(9), 671-682.
• Bağcı, H. (2010). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin atasözleri ve deyimleri algılama düzeyi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 91-110. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5503
• Baş, B. (2002). Türkçe temel dil becerilerinin öğretiminde atasözlerinin kullanımı. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(12), 60-68.
• Batur, Z. & Soyuçok, M. (2019). Atasözlerinde eleştirel düşünme unsurları: Türkçe ders kitapları. Folklor/Edebiyat, Folklor/Edebiyat, 1119-1132. https://doi.org/10.22559/folklor.1004
• Baw, S. S. (2010). Proverbs and sayings: a medium for critical thinking. Galaxy, March, 2010. 12-16. https://repository.au.edu/server/api/core/bitstreams/e1326701-35d5-43ae-8b80-eed1f453320a/content
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40. http://dx.doi.org/10.3316/QRJ0902027
• Bulut, M. (2013). Türkçe eğitim ve öğretiminde dil ve kültür aktarımı aracı olarak atasözleri ve deyimlerin önemi. Turkish Studies, 8(13), 559-575. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5993
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2016). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Ceylan, A., & Savi, F. Z. (2003). Örgütsel yaratıcılığı etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 151- 175.
• Ceylan, F. (2021). Türk kültüründe iknanın atasözleri bağlamında incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 45, 347-362. https://doi.org/10.52642/susbed.929900
• Creswell, J. W. (2013). Nitel araştırma yöntemleri. Qualitative research methods. (M. Bütün ve S.B. Demir, Çev.). Siyasal.
• Demir, T. (2013). Türkçe eğitiminde yaratıcı yazma becerisini geliştirme ve küçürek öykü. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(19), 343-357. Retrieved from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/mkusbed/issue/19551/208390
• Demir, T. (2018). Türk atasözlerinin Türkiyedeki bilimsel etik eksikliğindeki yeri. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, 4, 54-71.
• Dik, T. (2010). Atasözlerinde adil dünya inancı. Milli Folklor Dergisi, 11(88), 28-32.
• Esen, S., & Yılmaz, E. (2011). Türk atasözleri ve deyimlerinde girişimcilik olgusu (Sosyo Ekonomik Açıdan Bir Bakış). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (30), 249-258.
• Girmen, P. (2013). Türkçe eğitiminde atasözleri ve değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 11(25), 117-142.
• Gümüşoğlu, F. (2008). Ders kitaplarında toplumsal cinsiyet. Toplum ve Demokrasi, 2(4), 39-50.
• Harbi, K., & Yaşar-Uğurlu, Ö. (2018). Girişimcilik olgusunun Türk atasözlerinde içerik analizi yöntemiyle incelenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41),128-146.
• İşcan, A. (2011). Anlam bilgisi konularının öğretimi. Turkish Studies, 6(2), 503-522. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2108
• Kaban, A., & Bulut, A. (2020). Atasözleri ve deyimlerin çoklu ortam materyalleriyle somutlaştırılmasının okul öncesi eğitimine etkisi. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(30), 2684-2709. https://doi.org/10.26466/opus.776956
• Karaçelik, S. (2009). Okul öncesi öğretmenleri ve öğretmen adaylarının yaratıcı düşünme beceri düzeylerinin incelenmesi (Yayın No. 235313) [Yüksek lisans tezi, Muğla Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Karakuş, M. (2001). Eğitim ve yaratıcılık. Eğitim ve Bilim, 3-7.
• Kazıcı, E. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe derslerinde deyim ve atasözlerinin öğretiminde dramatizasyon yönteminin etkililik düzeyi (Yayın No. 219180) [Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi]. YÖK Tez Merkezi. https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
• Keklik, S. (2015). Atasözlerinin öğretimine ilişkin bir öneri: Atasözlerinin anlamlarına göre derecelendirilmesi. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(12), 32-48.
• Marni, S., Aliman, M., Septia, E., & Alfianika, N. (2019). Minangkabau Proverb: Stimulating High School Students’ Critical Thinking and Spatial Thinking. International Conference on Education, Language, and Society, 1, 660–666. https://doi.org/10.5220/0009094906600666
• Maxwell, J. A. (2008). Designing a qualitative study. The SAGE Handbook of Applied Social Research Methods, 2, 214-253. https://doi.org/10.4135/9781483348858
• MEB. (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. Sınıflar). Mayıs 29, 2021 tarihinde mufredat.meb.gov.tr: Erişim adresi: https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf
• Načisčione, A. (2020). Proverbs in the system of language and their creative use: A cross-cultural view. Culture Crossroads, 16(1), 4-15. http://dx.doi.org/10.55877/cc.vol16.83
• O'Rourke, S., & Ellis, J. (2010). Netherlandish Proverbs and Girl with a Pearl Earring: Using images to spark creativity in a first year introduction to creative writing module. TEXT, 14(1), 1-13.
• Sağlam, M. Y. (2001). Atasözleri ve deyimlerde imgelem. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18(1), 45-51.
• Semerci, Ç. (2004). İlköğretim Türkçe ve matematik ders kitaplarını genel değerlendirme ölçeği. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 28(1), 49-54.
• Senemoğlu, N. (2009). Yaratıcılık ve Öğretmen Nitelikleri. Erişim adresi: http://yunus.hacettepe.edu.tr/~n.senem/makaleler/yaratici.htm
• Tanggaard, L. (2013). The sociomateriality of creativity in everyday life. Culture & Psychology, 19(1), 20–32. https://doi.org/10.1177/1354067X12464987
• Tekşan, K. (2012). Atasözlerinin dil öğretiminde kullanılabilirliği. Türklük Bilimi Dergisi, (31), 301-322.
• Temizkan, M. (2010). Türkçe öğretiminde yaratıcı yazma becerilerinin geliştirilmesi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27, 621-643.
• Temizkan, M. (2011). Türkçe öğretiminde yaratıcı düşünmeyi geliştirme bakımından Nasrettin Hoca fıkraları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16) , 195-223.
• Tenekeci, M., & Dursun, H. (2019). 2018-2019 Eğitim öğretim yılında 6. sınıflarda okutulan Türkçe ders kitaplarına yönelik öğretmen görüşleri. Al-Farabi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 3(4),1-12.
• Tepeli, Y., & Tekşan, K. (2012). Atasözlerinin dil bilgisi öğretiminde kullanılabilirliği. Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(2), 223-236.
• Turhan-Tuna, S. (2014). Yabancı öğrencilere Türkçe öğretiminde Türk kültür elçisi olan ''atasözler''inin kullanımı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 1-10. https://doi.org/10.21666/mskuefd.55151
• Utebaev, T., SarsenbaevaZ. Lınguoculturologıcal Analysıs of Proverbs //Berlin Studies Transnational Journal of Science and Humanities. –2021. –Т. 1. –No. 1.5 Pedagogical sciences. https://berlinstudies.de/index.php/berlinstudies/article/view/80
• Ünveren- Kapanadze, D. (2018). Dil ve kültür aktarımında işlevsel bir araç olarak ders kitapları: Türkçe ders kitapları örneği. Turkish Studies Educational Sciences, 13(27),1575-1592. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.14396
• Wach, E. (2013). Learning about qualitative document analysis. Erişim adresi: https://opendocs.ids.ac.uk/opendocs/bitstream/handle/20.500.12413/2989/PP%20InBrief%2013%20QDA%20FINAL2.pdf?sequence=4
• Wang, A. Y. (2012). Exploring the relationship of creative thinking to reading and writing. Thinking Skills and Creativity, 7(1), 38-47. http://dx.doi.org/10.1016/j.tsc.2011.09.001
• Westwood, R., & Low, D. R. (2003). The multicultural muse: Culture, creativity and innovation. International Journal of Cross Cultural Management, 3(2), 235–259. https://doi.org/10.1177/14705958030032006
• Yaşar, O., & Örge-Yaşar, F. (2010). Orta Karadeniz Bölümü illeri atasözleri ve deyimlerinde coğrafik unsurlara ilişkin karşılaştırılmalı bir yaklaşım. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(11), 586-598.
• Yazıcı, E., Belen, H. B., Yaman-Baydar, I., Aksu, G., & Okutan, N. Ş. (2019). Öykü temelli etkinliklerin çocukların yaratıcılık becerilerine etkisi. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 226-249. https://doi.org/10.17984/adyuebd.487001
• Yeşilyurt, E. (2020). Yaratıcılık ve yaratıcı düşünme: Tüm boyut ve paydaşlarıyla kapsayıcı bir derleme çalışması. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Degisi , 15(25), 3874-3915. https://doi.org/10.26466/opus.662721
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.