Uludağ Türkçe Öğretim Seti (A1-B2) Ders Kitaplarındaki Okuma Metinlerinin Okunabilirlik Bakımından İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 187 - 208, 30.06.2024

Fatma Betül Celep

Öz

Araştırmanın amacı; Uludağ Türkçe Öğretim Seti ders kitaplarındaki okuma metinlerinin okunabilirlik düzeyini, her bir kitabın kendi içerisindeki metinlerin güçlük düzeyi bakımından nasıl dağılım gösterdiğini ve kitap setinin ortalama güçlük düzeyine göre nasıl sıralandığını ortaya koymaktır. Bu amacı gerçekleştirmek için temel nitel araştırma deseninin kullanıldığı araştırmada, veriler setteki tüm kitaplarda (A1, A2, B1, B2) yer alan toplam 134 okuma metninden doküman incelemesi yoluyla toplanmıştır. İncelemeye alınan metinlerin belirlenmesinde yüz sözcükten kısa olmama, şiir ve metin bütünlüğünü bozacak türde etkinlik içermeme ölçütleri işe koşulmuştur. Bu sürecin ardından araştırmanın verileri, Ateşman (1997) tarafından Türkçeye uyarlanan Flesch formülü ile analiz edilmiştir. Ayrıca analiz sonuçlarının güvenirliğini sağlamak için veriler bir alan uzmanı tarafından daha kontrol edilmiştir. Araştırmanın sonucunda, incelenen her bir ders kitabının okunabilirlik düzeyi bakımından kendi içerisinde doğrusal bir dağılım göstermediği ve kolaydan zora doğru bir sıralamaya sahip olmadığı ortaya koyulmuştur. Ayrıca setin içerisinde yer alan kitapların ortalama okunabilirlik puanı bakımından düzey ilerledikçe kolaydan zora doğru sıralandığı tespit edilmiştir. Araştırma sonuçlarından hareketle, incelenen kitapların okunabilirlik düzeyi bakımından büyük ölçüde öğrenici düzeyine uygun olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, okunabilirlik, ders kitabı, Uludağ Türkçe Öğretim Seti

Kaynakça

• Aksel, A. ve Yıldız, Ü. S. (2024). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ders Kitabındaki Kültürel Unsurların İncelenmesi: Uludağ Türkçe Öğretim Seti (A2) Örneği. Bezgek Yabancılara Türkçe Öğretimi Dergisi, 3(1), 1-16.
• Ateşman, E. (1997). Türkçede okunabilirliğin ölçülmesi. Ankara Üniversitesi Tömer Dil Dergisi, 58, 171-174. Aydın, E. (2021). Yabancılar için hazırlanmış Türkçe okuma kitaplarının okunabilirlik durumları. Uluslararası Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Dergisi, 4(2), 205-226.
• Bağcı, H. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ileri düzey (C1-C2) ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin karşılaştırılması. International Journal of Languages' Education and Teaching, 8(4), 279-295.
• Biçer, N. ve Alan, Y. (2017). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan Yeni Hitit 3 ve İstanbul C1+ ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeylerinin karşılaştırılması. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 1130-1139.
• Çetinkaya, G. (2010). Türkçe metinlerin okunabilirlik düzeylerinin tanımlanması ve sınıflandırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara
• Çetinkaya, G. ve Uzun, L. (2021). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik özellikleri. H. Ülper (Ed.), Türkçe ders kitabı çözümlemeleri (6. baskı) (ss. 141-154). Ankara: PegemAkademi Yayıncılık.
• Erişik, H. (2021). Yabancılar için Türkçe okuma kitaplarının okunabilirliği: Türkçenin sesi Yunus Emre örneği. Journal of Sustainable Education Studies, 2(3), 1-14.
• Erol, H. F. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe ders kitaplarında okunabilirlik. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 50(50), 29-38.
• Hamaratlı, E. Özkan, A. ve Baştürk, Ş. (2023). Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretiminde Kullanılan Öğretim Setleri: Uludağ Türkçe Öğretim Seti (A1-A2) Örneği. E. Boylu (Ed.), 3. Uluslararası Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Sempozyumu Bildirileri Kitabı kitabı içinde. (ss. 257-274). İstanbul: İstanbul Aydın Üniversitesi.
• Harmankaya, M.Ö. (2022). Uluslararası öğrenciler için akademik Türkçe sosyal bilimler kitabının okunabilirliği, Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 5(2), 250-264.
• Karatay, H., Bolat, K. K. ve Güngör, H. (2013). Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik ve anlaşılabilirliği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(6), 603-623.
• Karşılayan, S. (2022). Ak Başat Türkçe A1-A2 kitabındaki metinlerin okunabilirlik sayısı ve metinlerdeki ses birimlerin okumaya etkisi. Türk Dünyası ve Türkçe Öğretimi, 1(1), 1-17.
• Kıral, B. (2020). Nitel bir veri analizi yöntemi olarak doküman analizi. Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 170-189.
• Merriam, S. B. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. Selahattin Turan (Çev.Ed.). 3. Basımdan Çeviri. Nobel Yayınları.
• Meyer, B. J. (2003). Text coherence and readability. Topics in Language Disorders, 23(3), 204-224.
• Mutlu, H. H. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarında (İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti, Yedi İklim öğretim seti) yer alan metinlerin okunabilirlik düzeylerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 8(22), 371-386.
• Özdemir, S. ve Daştan, E. (2022, Mart). Yeni İstanbul uluslararası öğrenciler için Türkçe kitaplarındaki okuma metinlerinin okunabilirlik düzeyleri. International Aegean Conferences on Social Science ve Humanities.
• Şimşek, E. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik düzeyleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
• Şimşek, P. (2011). Yabancılara Türkçe öğretiminde okuma metinleri ve yardımcı okuma kitapları üzerine bir araştırma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
• Tiryaki, E. N. (2023). Yabancılara Türkçe öğretiminde metin kullanımı. Yılmaz, Y. ve Çangal, Ö. (Ed.), Yurt dışında Türkoloji ve Türkçe öğretimi 2: Yabancılara Türkçe öğretimi içinde (ss. 131-158). Kırklareli & Erzurum: Fenomen Yayıncılık ve RumeliYA Yayıncılık Publishing
• Ülper, H. (2010). Okuma ve anlamlandırma becerilerinin kazandırılması. Ankara: Nobel Yayınları. Yaman, C. (2022). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan okuma kitaplarının okunabilirlikleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.
• Yazıcı, N. (2021). Dil öğretiminde metin seçimi. Boylu, E. (Ed.), Soru ve cevaplarla yabancı dil olarak Türkçe öğretimi el kitabı içinde (ss. 15-19). Ankara: PegemAkademi Yayıncılık.
• Yılmaz, F. ve Temiz, Ç. (2014). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki metinlerin okunabilirlik durumları. International Journal of Languages' Education and Teaching, 2(1), 81-91.
• Zorbaz, K. Z. ve Köroğlu, M. (2016). Gazi Tömer yabancılar için Türkçe öğretim setindeki metinlerin kelime-cümle uzunlukları ve okunabilirlik düzeyleri. Electronic Turkish Studies, 11(3), 2509-2524.