Post-earthquake intervention of a shopping center with the functional resonance analysis method

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 63 - 77, 30.06.2021

Meyri Senem Koruklu , Müge Ensari Özay

https://doi.org/10.29132/ijpas.896371

Cited By: 2

Öz

In this study, the post-earthquake intervention of a shopping mall in the province of Istanbul was examined with the Functional Resonance Analysis Method (FRAM) by considering the technical system, emergency plan and human actions. As a result of the analysis, a total of 64 functions were defined, including 15 main functions characterized by six aspects as input, output, prerequisite, source, control and time. How the earthquake response was done in the shopping mall, its effectiveness, response plan, human behavior, technological structure, organization and the connection between these functions, the variations that may be encountered in each function and the uncertainties arising from the nature of the earthquake were examined by FRAM visualizer computer software. Within the scope of the study, a scenario related to earthquakes intervention was produced and it was investigated how variations will affect other functions. As a result of this study, it was revealed that the variations caused by the uncertainties due to the nature of the earthquake intervention could change the process of intervention plan. It was concluded that the intervention plan should be prepared for each variable by considering all variables. One of the measures to eliminate the negative variability of the functions is determined as the automation of the technical system in the entire shopping mall. The importance of adding variability of functions such as emergency teams, senior management and employees of all companies operating in the shopping mall, shopping mall staff, automation of technical systems has also become apparent.

Anahtar Kelimeler

Disaster management, After earthquake intervention, functional resonance analysis method, Occupational safety

Bir Alışveriş Merkezinin Deprem Sonrası Müdahale Aşamasının Fonksiyonel Rezonans Analiz Metodu ile Analizi

Öz

Bu çalışmada İstanbul ilinde bulunan bir alışveriş merkezinin depreme müdahale süreci teknik sistem, acil durum planı ve insan eylemleri ele alınarak Fonksiyonel Rezonans Analiz Metodu (FRAM) ile incelenmiştir. FRAM ile yapılan analiz sonucunda 15 adet ana fonksiyon olmak üzere toplamda 64 fonksiyon tanımlanmıştır. Her bir fonksiyon girdi, çıktı, önkoşul, kaynak, kontrol ve zaman olarak altı yönü ile karakterize edilmiştir. AVM’de depreme müdahalenin nasıl yapıldığı, etkinliği, müdahale planı, insan davranışları, teknolojik yapı, organizasyon ve bu fonksiyonlar arasındaki bağlantı, her bir fonksiyonda karşılaşılabilecek değişkenlikler ve depremin doğasından kaynaklı belirsizlikler FRAM visualiser bilgisayar yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir. Çalışma kapsamında depreme müdahale süreci ile ilgili senaryo üretilmiş ve sürece dâhil her bir aktivitenin değişkenliklerinin diğer fonksiyonları da nasıl etkileyeceği incelenmiştir. Bu çalışmanın sonucunda FRAM uygulaması ile depreme müdahale sürecinde meydana gelen değişkenliklerin sürecin bütününün basarıyla yürütülmesine etkisi ortaya çıkmıştır. Müdahale planınında olası değişkenlikler dikkate alınarak her bir değişken için ayrıca ayrı planlama yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır. Fonksiyonlardaki olumsuz değişkenliği gidermedeki önlemlerden biri de tüm AVM’de ki teknik sistemin otomasyonunun yapılması olarak belirlenmiştir. Oluşturulan plana acil durum ekipleri, AVM içerisinde faaliyet gösteren tüm firmaların üst yönetimleri ve çalışanları, AVM personeli, teknik sistemlerin otomasyonları gibi fonksiyonların değişkenlikleri de eklenmesinin önemi ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Afet yönetimi, deprem sonrası müdahale, fonksiyonel rezonans analiz metodu, iş güvenliği

Kaynakça

• Altun, F. (2018). Afetlerin ekonomik ve sosyal etkileri: Türkiye örneği üzerinden bir değerlendirme. Sosyal Çalışma Dergisi, 2(1), 1-15.
• Anvarifar, F., Voorendt, M., Zevenbergen, C. ve Thissen, W. (2017). An application of the functional resonance analysis method (FRAM) to risk analysis of multifunctional flood defences in the Netherlands. Reliability Engineering & System Safety, 158, 130-141.
• Dekker, S., Huber, S., Watt, A., Cook, R., Hollnagel, E. ve Woods D. (2008). Resilience Engineering: New directions for measuring and maintaining safety in complex systems.
• Ersoy, Ş. (2016). 2015 Yılının doğa kaynaklı afetleri “Dünya ve Türkiye”. Erişim adresi: https://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/cb5590ed725b536_ek.pdf
• Furniss, D., Curzon, P. ve Blandford, A. (2016). Using FRAM beyond safety: a case study to explore how sociotechnical systems can flourish or stall. Theoretical Issues in Ergonomics Science, 6, 507-532.
• Herrera, I.A. ve Woltjer, R. (2010). Comparing a multi-linear (STEP) and systemic (FRAM) method for accident analysis. Reliability Engineering & System Safety, 95(12), 1269–1275.
• Hollnagel, E. (2004). Barriers and Accident Prevention. Erişim adresi: https://erikhollnagel.com/onewebmedia/Preface.pdf Hollnagel, E. ve Hill, R. (2015). FRAM model visualiser ınstructions. Erişim adresi: file:///C:/Users/thor/Desktop/framMAKALE/FMV_instructions_0.3.2.pdf
• Kaya, G., Ovalı, H. ve Özturk, F. (2019). Using the functional resonance analysis method on the drug administration process to assess performance variability. Safety Science, 118, 835-840.
• Kepçe, N., ve Aydın, B. (2020). Safety of automated driving: the need for a systems approach and application of the functional resonance analysis method. Safety Science, 126.
• Kundak, S. ve Türkoğlu, H. (2007). İstanbul’da deprem riski analizi. İTÜ Dergisi, 6(2), 37-46.
• Ross, A., Sherriff, A., Kidd, J., Gnich, W., Anderson, J., Deas, L. ve Macpherson, L.A. (2018). Systems approach using the functional resonance analysis method to support fluoride varnish application for children attending general dental practice. Applied Ergonomics, 68, 294-303.
• Sünbül, B., Dağdeviren, U., Gündüz, Z. ve Arman, H. (2007). 1999 Marmara depremi sonrası Adapazarı şehir merkezi hasar durumlarının analizi ve depremin ekonomik boyutu. TMMOB Afet Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 433-441.
• Şahin, Ş. ve Üçgül, İ. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve iş sağlığı güvenliği. Afet ve Risk Dergisi, 2(1),43-63.
• Tian, J., Wu, J., Qibo, Y. ve Zhao, T. (2016). FRAM: a safety assessment approach based on functional resonance analysis method. Safety Science, 85, 41-52.