Okul Öncesi Dönem Çocukların İzledikleri Çizgi Filmlerin Akran Zorbalığı Açısından İncelenmesi: Rafadan Tayfa Örneği

Yıl 2023, Cilt: 4 Sayı: 2, 43 - 53, 30.08.2023

Beyza Dilek Çin , Özge Özel , Prof. Dr. Perihan Ünüvar

https://doi.org/10.59062/ijpes.1297715

Cited By: 3

Öz

Akran zorbalığı bir çok dünya ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de eğitimin her kademesinde sıkça görülmeye başlamıştır. Fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan birçok olumsuz etkisi bulunan akra zorbalığı araştırmacıların da ilgilendiğikonulardan biri halini almış ve bu alanda farklı çalışmalar yapılmıştır Akran zorbalığının farklı sebepleri olsa da, araştırmalar okul öncesi dönemde en önemli sebeplerinden birini çocukların ekrandan öğrendiklerini sosyal çevrelerinde davranışa dönüştürmesi olarak ortaya koymuştur. Bu nedenle bu araştırmada;, okulöncesi dönem çocukları tarafından izlenen “RafadanTayfa” çizgi filminde akran zorbalığına sözel metinlerde ya da görsellerde yer verilme durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitelaraştırma yöntemlerinden içerik analizi türünde düzenlenmiştir. Örneklemi oluşturan, analiz edilecek olan bölümler, TRT Çocuk Youtube Kanalında yayınlanmış olan 127 bölüm içerisinden izlenme oranı en yüksek olan 20 bölümün seçilmesi ile oluşturulmuştur. Verilerin elde edildiği 20 bölümün tamamı içerik analiz türlerinden kategorisel içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular; Rafadan Taufa Çizgi filminde akran zorbalığına sözel metinlerde ve görsellerde çok yoğun olarak yer verilmediğini, göstermiştir. Örnekleme alınan bölümlerde; fiziksel zorbalık türlerinden hiç birine yer verilmediği sözel veya dolaylı zorbalık türlerinden bazılarını içerdiği bulgusu elde edilmiştir. İncelenen 20 bölümden beşinde hiçbir zorbalık davranışı yokken, 15 bölümde çoğunlukla alay etme davranışına yer verildiği gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Akran Zorbalığı, Çizgi Film, İçerik Analizi

Akran zorbalığı bir çok dünya ülkesinde olduğu gibi Türkiye’de de eğitimin her kademesinde sıkça görülmeye başlamıştır. Fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan birçok olumsuz etkisi bulunan akra zorbalığı araştırmacıların da ilgilendiğikonulardan biri halini almış ve bu alanda farklı çalışmalar yapılmıştır Akran zorbalığının farklı sebepleri olsa da, araştırmalar okul öncesi dönemde en önemli sebeplerinden birini çocukların ekrandan öğrendiklerini sosyal çevrelerinde davranışa dönüştürmesi olarak ortaya koymuştur. Bu nedenle bu araştırmada;, okulöncesi dönem çocukları tarafından izlenen “RafadanTayfa” çizgi filminde akran zorbalığına sözel metinlerde ya da görsellerde yer verilme durumunun incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma nitelaraştırma yöntemlerinden içerik analizi türünde düzenlenmiştir. Örneklemi oluşturan, analiz edilecek olan bölümler, TRT Çocuk Youtube Kanalında yayınlanmış olan 127 bölüm içerisinden izlenme oranı en yüksek olan 20 bölümün seçilmesi ile oluşturulmuştur. Verilerin elde edildiği 20 bölümün tamamı içerik analiz türlerinden kategorisel içerik analizi yöntemi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular; Rafadan Taufa Çizgi filminde akran zorbalığına sözel metinlerde ve görsellerde çok yoğun olarak yer verilmediğini, göstermiştir. Örnekleme alınan bölümlerde; fiziksel zorbalık türlerinden hiç birine yer verilmediği sözel veya dolaylı zorbalık türlerinden bazılarını içerdiği bulgusu elde edilmiştir. İncelenen 20 bölümden beşinde hiçbir zorbalık davranışı yokken, 15 bölümde çoğunlukla alay etme davranışına yer verildiği gözlenmiştir.

Öz

Peer bullying has started to be seen frequently in all levels of education in many countries around the world as well as in Turkey. It has many negative physical and mental effects, and has recently become the focus of researchers. Although there are different reasons for peer bullying, studies have revealed that one of the most important reasons is that children transform what they learn from the screen into behavior in their social environment. For this reason, the aim of the research is to examine the situation of processing and visually presenting the issues related to peer bullying of the cartoon "Rafadan Tayfa" watched by preschool children. The research was designed as content analysis, which is one of the qualitative research methods. The episodes that make up the sample and will be analyzed were created by selecting the 20 episodes with the highest viewing rate among 127 episodes that have been broadcast on TRT Kids Youtube Channel so far. All of the 20 sections from which the data were obtained were analyzed using the categorical content analysis method, which is one of the content analysis types. When the Rafadan Tayfa cartoon was examined in terms of peer bullying, very intense bullying behaviors were not found. While it does not include any of the physical bullying types; it includes some types of verbal or indirect bullying. Also, there was no bullying behavior in 5 of 20 sections, its intensity was observed as mocking behavior in 15 of them.

Anahtar Kelimeler

Peer bullying, cartoon, content analysis

Kaynakça

• Adams, J. L. (2008). Preschool aggression within the social context: a study of families, teachers, and the classroom environment. Unpublished doctoral dissertation, Florida State University, Florida, USA.
• Akduman, G. G. (2012). Okul öncesi dönemde akran zorbalığının incelenmesi. Journal of Society & Social Work, 23(1)., 1-18.
• Akduman, G. G. & Özaslan, H. (2018). Okul öncesi dönem çocukların akran zorbalığına maruz kalma durumları ile duygularını yönetme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Conference Indexing System,, 1-8.
• Alsaker, F. D. & Nägele, C. (2008). Bullying in kindergarten and prevention. An international perspective on understanding and addressing bullying, 1, 230-252.
• Bayır, E. & Günşen, G. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerin bilimsel açılardan analizi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 746-761.
• Bradley, K. D. (2001). Group entry strategies as socially excluded children as a function of sex, ethnicity, and sociometric status. Unpublished doctorate dissertation, The University of Texas, Tesxas, USA.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Chen, X., Chang, L. , He, Y., & Liu, H. (2005). The peer group as a context: Moderating effects on relations between maternal parenting and social and school adjustment in chinese children. Child Development, 76 (2), 417-434.
• Doll, B., Murphy, P., & Song, S. Y. (2003). Their relationship between children’s self-reported recess problems and peer acceptance and friendships. Journal of School Psychology, 41, 113-130.
• Ey, L., & Spears, B. A. (2017). Early childhood knowledge and understanding of bullying: An approach to early childhood prevention. In P. Slee, G. Skrzypiec, & C. Cefai (Eds.), Child and adolescent wellbeing and violence prevention in schools (pp. 109–117). Routledge.
• Fırat, H. (2019). Çizgi filmlerde çocuk gerçekliği: Niloya örneği. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 8(2), 1007-1033.
• Gülay, H. (2009). Okul öncesi dönemde akran ilişkiler. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(22), 82-93.
• Gün, R. Ş. & Akduman, G. G. (2022). Okul öncesi çocuklarının psikolojik sağlamlıklarının akran zorbalığı davranışları ile ilişkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 20(1, 107-123.
• Gündüz, B. (2019). Zorba ve mağdur olan ortaokul öğrencilerinin psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Turkiye.
• Güneş, E., Dayi, A., Çolak, M. & Bingöl, Ö. Ş. (2020). Oyun dönemindeki çocukların davranış sorunları ile izledikleri çizgi filmler arasındaki ilişki. Klinik Psikiyatri Dergisi, 23(4), 438-445.
• Helgeland, A., & Lund, I. (2016). Children’s voices on bullying in kindergarten. Early Childhood Education Journal, 45(1), 133–141.
• Karakale, F. (2018). 'Rus Ayısı' kavramının ortaya çıkışı. Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 3(1), 35-45. Karakuş, N. (2015). Okul öncesi döneme hitap eden tema içerikli çizgi filmlerin değerler eğitimine katkısı yönünden değerlendirilmesi (Niloya Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 13(30), 251-277.
• Metin Aslan Ö. ve Tuğrul, B. (2014). Okul öncesi dönemdeki çocukların oyunlarında ortaya çıkan zorbalık ve mağdur olma davranışlarının içerik analizi. Kuramsal eğitim Bilimleri Dergisi, 1.(7).
• Monks, C. P., Palermiti, A., Ortega, R. & Costabile, A. (2011). A cross-national comparison of aggressors, victims and defenders in preschools in England, Spain and Italy. The Spanish Journal of Psychology, 14(1), 133-144.
• Önen, Ö. & Kartelli, F. (2017). Türkiye’de yayın yapan çocuk kanallarında yayınlanan çizgi filmlerdeki şiddet olgusunun analizi. Marmara İletişim Dergisi, (27), 81-93.
• Özel, Ö. & Altınkaynak, H. (2023). Examination of YouTube content in terms of potential behaviors that preschool children can take as an example: The example of Enes Batur. HAYEF: Journal of Education, 20(1), 11-17.
• Özgür, K., Fazlıoğlu, Y., & Ecenur, V. (2020). A research into the values within values education in cartoons that preschool children mostly watch. European Journal of Education Studies, 7(11).
• Rivers, I. & Smith, P. K. (1994). Types of bullying behaviour and their correlates. Aggressive behavior, 20(5), 359-368.
• Saracho, O. (2016). Bullying prevention strategies in early childhood education. Early Childhood Education Journal, 45(4), 453–460.
• Tanrıkulu, İ., Özdinç, N. K. & Besnili, Z. N. (2021). Okul öncesi dönemde akran zorbalığı ve okul yapısı ile ilgili değişkenlerin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(3),, 857-873.
• UK Essays. The effect of cartoon violence on preschoolers psychology essay. http://www.ukessays.com/essays/psychology/the-effect-of-cartoon-violence-on-preschoolers-psychology-essay.php. Erişim tarihi: Nisan 20, 2023.
• Uysal, H. & Dinçer, Ç. (2012). Okul öncesi dönemde akran zorbalığı. Journal of Theoretical Educational Science, 5(4), 468-483.
• Wee, S. J., & Lee, Y. (2020). Writing letters to characters in bullying-themed stories: An approach to educating about bullying in early childhood. Australasian Journal of Early Childhood, 45(3), 266-279.
• Yağan Güder, S., Ay, A., Saray, F., & Kılıç, İ. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının izledikleri çizgi filmlerin toplumsal cinsiyet kalıp yargıları açısından incelenmesi: Niloya örneği. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 5(2), 96-111.
• Yalçıntaş Sezgin, E. Y. (2018). Okul öncesi öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin algı ve görüşleri: zorbalık davranışları tespitleri, zorbalık davranışları karşısında uyguladıkları stratejiler ve aldıkları önlemler. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute/Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (33), 85-104.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, Z., & Arı, M. M. (2021). Okul öncesı döneme yönelık hazırlanan pepee ve maşa ıle koca ayı çızgı fılmının değerler açısından incelenmesı. Pearson Journal, 6(15), 19-40.