Yargısal ve İdari Kararlar Işığında Kamu İhale Hukukunda Doğrudan Temin ve “İşlerin Kısımlara Bölünmesi Yasağı”

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 1, 27 - 50, 29.06.2022

Erdem Ateşağaoğlu , Ali Saklan

https://doi.org/10.30927/ijpf.1022621

Öz

Kamu idareleri kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için zaman zaman çeşitli mal, hizmet ya da yapım işleri temin etmektedirler. İdareler ihtiyaçlarını gidermek için çeşitli prosedürleri yerine getirmek zorundadırlar. Bu bağlamda, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamında bulunan idareler, ihtiyaçlarına binaen söz konusu kanunda belirtilen ihale usullerine göre mal veya hizmet alımı yapmalıdırlar. Buna karşılık, idarelerin bazı durumlarda ihtiyaçlarını temin ederken ihale prosedürlerini yerine getirmeyerek 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda yer verilen ve doğrudan temin olarak adlandırılan alım yöntemine başvurabildikleri de görülmektedir. Bu sayede idareler ihale usulü için gerekli olan ilan, teminat, ihale komisyonu kurma gibi ihale süreçlerini yerine getirmeden daha az bürokratik işlem silsilesi ile daha hızlı bir şekilde ihtiyaçlarını temin edebilmektedirler.
Doğrudan temin kurumu her ne kadar belirli ön şartların varlığına bağlı olarak kendi içinde idarenin ihtiyacını seri bir şekilde gidermesine olanak sağlasa da bu tip uygulamalarda mevzuatla belirlenen şartların dışına çıkılması halleri görülebilmektedir. Bu noktada, idarenin ihale usulü kullanarak gerçekleştirmesi gereken ihtiyaçlarını doğrudan temin uygulaması ile giderebilmek için ilgili işleri doğrudan temindeki limitlerin altında bırakarak parçalara ayırabildiği görülmektedir. “İşlerin kısımlara bölünmesi” olarak adlandırılan bu durum mevzuata aykırılık oluşturmaktadır, zira bu durum hem kanunda yapılan düzenlemelerle hem de tebliğ düzenlemeleri ile yasaklanmıştır.
Bu çalışmada, öncelikle ihale usullerinden ayrı bir alım yöntemi olarak karşımıza çıkan doğrudan temin yöntemini irdeledikten sonra mevzuat düzenlemeleri ile yasaklanan “işlerin kısımlara bölünmesi” yasağının yargı kararlarında ne şekilde değerlendirildiğini ve yasak kapsamında işlem yapan kamu görevlilerinin idari, mali ve cezai sorumluluklarının neler olduğunu ortaya koymak amaçlanmaktadır. Çalışmamızda, yukarıda belirttiğimiz konuları yargı ve idari kararlar ışığında irdelediğimizde bilhassa ihale usulleri yerine doğrudan yemin yöntemini uygulayabilmek adına işleri kısımlara bölen çeşitli yasaya aykırı hareketler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kamu İhale Usulü, Doğrudan Temin, İşlerin Kısımlara Bölünmesi Yasağı

Direct Procurement and "Prohibition of Seperate Works into Parties" within Public Procurement Law in The Light of Judicial and Administrative Decisions

Öz

The administrations seem to provide various goods; services or construction works from time to time due to the public services they perform. These administrations have to fulfill various procedures to meet these specified needs. In this context, the administrations within the scope of the Public Procurement Law No. 4734 are required to purchase goods or services with regard to their needs by applying the tendering procedures specified in this law. On the other hand, the administrations may also adopt a different procurement method in some cases, which is stipulated in the Public Procurement Law No. 4734 and called direct procurement, without fulfilling the tender procedures while meeting their needs. In this way, the administrations can meet their needs more quickly with a less bureaucratic sequence of transactions without fulfilling necessary announcements, guarantees, tender commissions, etc. required for the tender procedure.
Although the direct procurement agency can fulfill the needs of the administration rapidly within itself only if some specific pre-existing conditions exist, it may be seen in some applications which are lack conditions specified by the legislation. At this point, the administrations may separate the works into parties to leave the amount below the limiting value specified for direct supply with the aim of applying the method of direct procurement rather than the tender procedure. This situation named “prohibition of separate the works into Parties” is a contradiction to the legislation as it is banned both by the regulations set out in the Law and Communique.
First of all the research on direct procurement which is expressed as a procurement method apart from tender procedures, then reveals the "dividing works into parts" prohibited by legislative regulations is evaluated according to judicial decisions and presents what are the administrative, financial, and penal responsibilities of public officials who act within the scope of the ban are the aims of this study. In this study, we identify various activities from judicial and administrative decisions that create “dividing into parts” and most of all against the ban in an attempt to apply direct procurement.

Anahtar Kelimeler

Public Procurement Procedure, Direct Procurement, Prohibition of Separate the Works into Parties

Kaynakça

• Akalan, A.R. (2011), “Kamu Zararlarının Tazmini Konusunda Mevzuat ve Uygulamadan Kaynaklanan Problem ve Çözüm Önerileri”, Türk İdare Dergisi, Sayı:473, s.9-41.
• Akbulut, B. (2018), Ceza Hukuku Genel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Akyılmaz, B. (2011), “Kamu Zararı ve Kamu Zararında Rucü”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt. LXIX, Sayı:1-2, s.61-78.
• Akyılmaz, B., Sezginer, M., Kaya, C. (2018), Türk İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara.
• Altun, H. T. (2019), "Yargı Kararları Işığında Görevi Kötüye Kullanma Suçu", Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Atılbaz, Y. (2009), "4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu Kapsamında Doğrudan Temin ile Yapılacak Alımlardaki Uygulamaların Analizi", Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Atuğ, M., Taytak, M. (2018), “Kamu Satın Alımları Kapsamında Doğrudan Temin Uygulamalarının Değerlendirilmesi ve Bir Vaka Analizi”, Sayıştay Dergisi, Sayı:110, s.91-123.
• Bülbül, D., Kaya, A. (2017), Doğrudan Temin, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Demirel, S., Arapgirli, M. (2016), Doğrudan Temin El Kitabı, Türkiye Belediyeler Birliği, Ankara.
• Geçgel, B. (2019), "Kamusal Denetim Hukukunda Kamu Zararı", Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Güneş Sözen, S. (2018), "4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda Doğrudan Temin Alım Usulü", Yüksek Lisans Tezi, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Koca, M., Üzülmez, İ. (2019), Türk Ceza Hukuku Özel Hükümler, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Koçoğlu, Y. G. (2020), "Görevi Kötüye Kullanma Suçu", Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Nohutçu, A. (2015), İdare Hukuku, Savaş Yayınevi, Ankara.
• Odyakmaz, Z., Kaymak, Ü., Ercan, İ. (2012), Anayasa Hukuku-İdare Hukuku, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Odyakmaz, Z., Kaymak, Ü., Ercan, İ. (2015), İdare Hukuku, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul.
• Okuyucu Ergün, G. (2009), “Görevi Kötüye Kullanma Suçu”, TBB Dergisi, Sayı: 82, 2009, s.1-31.
• Özbaşkan, H. (2019), "Bütçe Denetimi, Kamu Zararı ve Sonuçları", Yüksek Lisans Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Sevimli, S. G. (2019), “İdare Hukukunda Kamu Zararı”, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Üstün, Ü.S., Çalış, H.S. (2019), “4734 Sayılı Kamu İhale Kanununda Doğrudan Temin Usulü”, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:27, Sayı:1, 2019, s.11-36.
• Üzülmez, İ. (2012), “Görevi Kötüye Kullanma Suçu (TCK m. 257)”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt. XVI, Sayı:1, s.191-216.
• Yavuz, N. (2018), "Kamu İhale Kanunu Çerçevesinde Doğrudan Temin Yöntemi ve Değerlendirilmesi", Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.