YAŞAMA KAZANDIRILAN VE YAŞAM KAZANDIRAN ENDÜSTRİ TESİSLERİ: FALCK ÇELİK FABRİKASI VE KARABÜK DEMİR-ÇELİK FABRİKASI'NIN SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 23 - 46, 30.09.2023

Yeşim Doran Taş Julide Edirne

Öz

Kültürel miras kültürel değerler kümesidir. Miras varlıklarının ekonomik, tarihi, manevi, politik, eğitimsel, estetik ve sanatsal değerleri vardır. Kültürel mirasın etkisini değerlendirme fikri ise nispeten yenidir. Mirasın değerinin birçok boyutuna, değer ile etki arasındaki fark ve farklı değerler arasındaki entegrasyonun önemine ilişkin ilginç bir bakış açısı Kültürel Miras Avrupa İçin Kayda Değer Projesi (Kmaikd) tarafından sağlanmıştır. Çalışma kültürel mirası yeri doldurulamayacak kültürel, sosyal, çevresel ve ekonomik değerler sermayesi olarak ele almakta ve "miras için bütünleşik bir politika yaklaşımı" önermektedir. Makalenin amacı, sürdürülebilir kalkınma adına mirasın etkisinin değerlendirilmesinde bütüncül bir yaklaşım gerekliliğini ortaya koymak ve bu bağlamda yaşama kazandırılan Falck Çelik Fabrikası ve yaşam kazandıran Karabük Demir-Çelik Fabrikası örneklerini ele almaktır. Çalışma mirasın sürdürülebilir kalkınma için önemli bir kaynak olarak tam potansiyelini kavrayabilmek adına Kmaikd Raporu'nun inceleme ve haritalandırma çalışmalarını değerlendirme ve ölçülebilirlik açısından referans alarak örneklere yaklaşmaktadır. Makale, miras ve kalkınma özelinde geliştirilen bütünsel yaklaşımın sürdürülebilirlik ve korumayı tamamlayıcı bir süreç olarak bağlamakta olduğunu ortaya koymaktadır. Bu perspektifiyle çalışma Karabük Demir-Çelik Fabrikası'na endüstri mirası olarak yaklaşımın standart metodolojilerle gerçekleştirilmemesi gerekliliğine işaret ederek ileriye dönük olarak faydalı olmayı da hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Sürdürülebilir Kalkınma, Kültürel Miras, Falck Çelik Fabrikası, Karabük Demir-Çelik Fabrikası, Koruma

BROUGHT TO LIFE AND LIFE-GIVING INDUSTRIAL FACILITIES: EXAMINATION OF FALCK STEEL FACTORY AND KARABUK IRON-STEEL FACTORY IN THE CONTEXT OF SUSTAINABLE DEVELOPMENT

Öz

Cultural heritage is a set of cultural values. Heritage assets have economic, historical, spiritual, political, educational, aesthetic and artistic values. The idea of assessing the impact of cultural heritage is relatively new. An interesting perspective on the many dimensions of heritage value, the difference between value and impact, and the importance of integration between different values has been provided by the Cultural Heritage Counts for Europe Project (CHCfE). The study considers cultural heritage as a capital of irreplaceable cultural, social, environmental and economic values and proposes an "integrated policy approach to heritage". The aim of the article is to reveal the necessity of a holistic approach in evaluating the impact of heritage in the name of sustainable development and to discuss the examples of Falck Steel Factory and Karabük Iron and Steel Factory in this context. In order to apprehend the full potential of heritage as an important resource for sustainable development, the study approaches the examples by taking the analysis and mapping studies of the CHCfE Report as a reference in terms of evaluation and measurability. The article reveals that the holistic approach developed specifically for heritage and development connects sustainability and conservation as a complementary process. With this perspective, the study also aims to be beneficial for the future by pointing out that the approach to the -Iron and Steel Factory as an industrial heritage should not be carried out with standard methodologies.

Anahtar Kelimeler

Sustainable Development, Heritage, Falck Steel Factory, Karabük Iron and Steel Factory, Conservation

Kaynakça

• Doran Taş, Y. (2019). Kültürel küreselleşme ekseninde, sürdürülebilir kal-kınma adına kültürel mirasın korunması ve yaratıcı endüstriler ile etkileşimi üze-rine bir inceleme ve Kasımpaşa Un Fabrikası için model önerisi. Yüksek Lisans Tezi, Haliç Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Feilden, B. (2003). Conservation of Historic Buildings. Butterworth Sci-entific, London; Boston.
• Rypkema, D. D. (2005). Globalization, Urban Heritage and the 21st Cen-tury Economy. Global Urban Development, 1(1), 1-8.
• Loulanski, T. (2006). Cultural heritage in socio-economic development: local and global perspectives. Environments: a Journal of Interdisciplinary Stu-dies, 34(2), 51-69.
• ICCROM (1990). Definition Of Cultural Heritage, References To Docu-ments In History. Selected by J. Jokilehto (Originally for ICCROM, 1990) Revi-sed for CIF: 15 January 2005. ICCROM Working Group 'Heritage and Society' http://cif.icomos.org/pdf_docs/Documents%20on%20line/Heritage%20definitions.pdf (01.11.2022).
• Özünel. Ö.E. (2013). “Yeni Miras"lar ve uluslararası sözleşmelerde sürdü-rülebilir kalkınma stratejileri. Milli Folklor, 25(100), 14-30.
• Cerisola, S. (2019). Cultural Heritage, Creativity and Economic Develop-ment. Edwaed Elgar Publishing, İngiltere.
• CHCfE, (2015). Cultural Heritage Count for Europe (CHCfE) – Full Re-port. http://blogs.encatc.org/culturalheritagecountsforeurope/wp-content/uploads/2015/06/CHCfE_FULL-REPORT_v2.pdf (01.11.2022)
• Kmaikd (2015) kültürel miras avrupa için kayda değer yönetici özeti ve stratejik tavsiyeler http://blogs.encatc.org/culturalheritagecountsforeurope/wp-content/uploads/2019/01/e-version__CHCfE_Report_EXS_Turkey.pdf (01.10.2022)
• Fossa, G. (2014). Industrial Heritage Sites in Transformation: Clash of Discourses. Editörler: H. Oevermannve H.A. Mieg. Chapter 5: Milan: Creative Industries and Use of Heritage. (62-78). Routledge.
• Renzo Pianı Web Sitesi. http://www.rpbw.com/ (01.05.2019)
• BAKKA (2021). Batı Karadeniz Bölgesi Endüstri Mirası Ögelerinin Araştırılması. https://bakkakutuphane.org/upload/dokumandosya/endustrimirasi_rapor_web.pdf (01.11.2022)
• Gate of Turkey (2022). Karabük. http://www.gateofturkey.com/section/tr/82/3/turkiyenin-illeri-karabuk (01.11.2022) Karabük Valiliği Resmi Web Sitesi. http://www.karabuk.gov.tr/ortak_icerik/karabuk/Men%C3%BC/karab%C3%BCk%20kitab%C4%B1-ekran-email.pdf (01.11.2022)
• Gaste Arşivi. https://www.gastearsivi.com/gazete/haber/1937-04-04/11 (01.11.2022)
• Kessler, G. (1949). Zonguldak ve Karabük’teki çalışma şartları. İçtimaî Siyaset Konferansları, 7-33.
• Yazıcı, E. (2002). Yirminci Yüzyılda Gelenekten Moderniteye Türk Sosyo-Kültürel Yapısında Gözlenen Değişmeler. Gazi Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Fakültesi Dergisi, 4(2), 223-245. Mimarlar Odası Ankara Şubesi. http://www.mimarlarodasiankara.org/dosya/dosya3.pdf (01.11.2022)
• Doran Taş’ın Kişisel Arşivi.
• A.Necat Birecik’in Kişisel Arşivi.