Üniversite Öğrencilerinin Toplumsal Cinsiyet Rollerine İlişkin Tutumları Üzerinde Ailenin Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 16 Sayı: 2, 621 - 637, 31.12.2023

İpek Beyza Altıparmak , Betül Demircan

https://doi.org/10.37093/ijsi.1259329

Öz

Dezavantajlı gruplarla ilgili olarak uluslararası ve ulusal alanda pek çok çalışma yapılmaktadır. Bu grupların içinde yer alan inceleme konularından birisini de kadınlar oluşturmaktadır. Tarih boyunca kadınlara yönelik eşitlik mücadelesi devam etmektedir. Gelinen son noktada gerek sosyal hayatın eşit paylaşımı gerekse kaynaklara erişim noktasında istenilen eşitlik düzeyine ulaşılamamıştır. Cinsiyet eşitliği öğretilerinin başladığı kurumlardan biri ailedir. Sosyalleşilen ilk alan olarak aile, bireyin hayata bakışını şekillendiren önemli kurumların başında gelmektedir. Yapılan çalışmada üniversite öğrencilerinin toplumsal cinsiyet rollerine ilişkin tutumları üzerinde ailenin etkisi incelenmek istenmiştir. Araştırma, Bursa Teknik Üniversitesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmada ilk olarak öğrencilerin ve ailelerinin sosyo-demografik özellikleri analiz edilmiştir. Daha sonra öğrencilere, ailelerinde var olan ilişkiler sistemini analiz etmek için çeşitli yargılar yöneltilmiş ve bu yargılara verilen cevaplar ile öğrencilerin kendi görüşleri karşılaştırılmıştır. Araştırmaya katılan öğrencilerin %94’ü ev işlerinden hem kadının hem de erkeğin sorumlu olması gerektiğini, %99,3’ü ise evlendikten sonra kadının çalışmasının uygun olduğunu düşünmektedir. Öğrencilerin aile yapılarında, ailelerin eğitim düzeyi de göz önünde bulundurularak genel anlamda eşitlikçi bir yaklaşımın olduğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Aile, toplumsal cinsiyet, eşitlik, eğitim

Etik Beyan

Bu çalışmada etik ilke ve standartlara uyulduğu beyan edilmiştir. Bu araştırma için Bursa Teknik Üniversitesi Araştırma Etik Kurulundan (Toplantı Tarihi 01 Şubat 2022, Toplantı No 2022-2, Karar No 2) gerekli izin alınmıştır.

Destekleyen Kurum

Yazarlar bu çalışma için herhangi bir finansal destek almadığını beyan etmiştir.

The Impact of Family on University Students' Attitudes Towards Gender Roles

Öz

There are many international and national studies on disadvantaged groups. Women constitute one of the groups analyzed within the scope of these groups. Although the struggle for equality for women has continued throughout history, the desired equality regarding equal sharing of social life and access to resources has still not been achieved. As a socialization space, the family is one of the most important institutions that shape an individual’s view of life, and it can be said that it is one of the first institutions where gender equality teachings begin. This study examines family’s effect on university students’ attitudes towards gender roles. The research was carried out at Bursa Technical University in Türkiye. First, the socio-demographic characteristics of the students and their families were analyzed. Then, to analyze the relationship system in the students’ families, various judgments were asked of the students, and the answers given to these judgments were compared with the students’ opinions. Of the students who participated in the study, 94% thought that both men and women should be responsible for housework, and 99.3% thought that it was appropriate for women to work after marriage. Considering the educational level of the families, it is seen that there is a general egalitarian approach in the family structures of the students.

Anahtar Kelimeler

Family, gender, equality, education

Kaynakça

• Akın, M. H. & Aydemir, M. A. (2007). Üniversite okuyan kız öğrencilerin cinsiyet rolü tutumları bağlamında aile ve evlilik kurumlarına bakışları: Selçuk üniversitesi örneği. Selçuk Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Dergisi, 18, 43-60. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sefad/issue/16475/171973
• Aktaş, G. (2020). Toplumsal cinsiyet rollerinin televizyon dizilerine yansıması üzerine sosyolojik bir değerlendirme. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 1(1), 1-12. https://doi.org/10.52108/2757-5942.1.1.1
• Altıparmak, İ. B. (2018a). Gençlerin gözünden toplumsal bir sorun olarak kadın eğitiminin incelenmesi. Turkish Studies Social Sciences, 13(10), 749-764. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13594
• Altıparmak, İ. B. (2018b). Toplumsal cinsiyet üzerine sosyolojik bir araştırma: Kaynakları ve mücadele alanlarına yönelik öneriler. Turkish Studies Social Sciences, 13(18), 179-194. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13823
• Aslan, K. (2002). Değişen toplumda aile ve çocuk eğitiminde sorunlar. Ege Eğitim Dergisi, 1(2), 25–33. https://dergipark.org.tr/tr/pub/egeefd/issue/4923/67344
• Ataman, Ö. E. (2002). Sinemada toplumsal cinsiyet rolleri: 1980-1999 yılları arasında Türk sinemasında toplumsal cinsiyet rollerinin sunumu (Yayın No. 125359) [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Bal, H. (2001). Bilimsel araştırma yöntem ve teknikleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Basımevi.
• Baş, E. (2021). Evlilik: Modernleşme sürecinde kuşaklararasında yaşanan değişim. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 20(2), 821–845. https://doi.org/10.21547/jss.823131
• Bayer, A. (2013). Değişen toplumsal yapıda aile. Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 4(8), 101-129. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/274853/degisen-toplumsal-yapida-aile
• Bingöl, O. (2014). Toplumsal cinsiyet olgusu ve Türkiye’de kadınlık. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2014(3), 108–114. https://doi.org/10.18493/kmusekad.36760
• Bursa Teknik Üniversitesi. (2022). Sayılarla BTÜ. https://btu.edu.tr/tr/sayfa/sayilarla
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı [ÇSGB] (2021). 2022 yılı asgari ücreti brüt 5004 tl, net 4253, 40 tl olarak belirlendi. https://www.csgb.gov.tr/cgm/haberler/2022-yili-asgari-ucreti-brut-5-004-tl-net-4-253-40-tl-olarak-belirlendi/
• Demir, Z. (2018). Kadının ücret karşılığı çalışması konusunda Din İşleri Yüksek Kurulu’na gelen sorular. Dini Araştırmalar Dergisi, 21(54), 81–106. https://doi.org/10.15745/da.476747
• Deniz, K. (2003). Yazılı anlatım becerileri bakımından köy ve kent beşinci sınıf öğrencilerinin durumu. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 13, 233–255. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16954/177011
• Dirimeşe, E. (2022). Avrupa Birliği toplumsal cinsiyet politikaları ve Türkiye’de roman kadınların durumu: Zonguldak örneği. Roman Dili ve Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 3(1), 1–19. https://dergipark.org.tr/tr/pub/raedergisi/issue/70341/938327
• Duman, Z. (2021). Üniversitede okuyan Z kuşağının değişen aile algısı ve aile içi ilişkilerde yaşadığı sorunlar. Sosyolojik Bağlam, 2(1), 20–36. https://doi.org/10.52108/2757-5942.2.1.2
• Gönenç, İ. M., Topuz, Ş., Sezer, N. Y., Yılmaz, S., & Duman, N. B. (2018). Toplumsal cinsiyet dersinin toplumsal cinsiyet algısına etkisi. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 22–29. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ausbid/issue/38008/438855#article-authors-list
• Günindi Ersöz, A. (2016). Toplumsal cinsiyet sosyolojisi (2. bs). Anı Yayıncılık.
• Kaplan, S. P. (2015). Eğitim sendikalarında toplumsal cinsiyet politikaları: Kadın öğretmenlerde toplumsal cinsiyet (Yayın No. 42343) [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Karakaya, H. (2018). Görünmez emek ve ev kadınları. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2(1), 73–94. https://dergipark.org.tr/en/pub/fuuiibfdergi/issue/39056/458159
• Karataş, K. (2001). Toplumsal değişme ve aile. Toplum ve Sosyal Hizmet, 12(2), 89–98. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsh/issue/48488/616790
• Kaşıkırık, A., & Gülümser, I. (2021). Toplumsal cinsiyet eşitliğinin anayasalara ve uluslararası sözleşmelere yansıması. Ulusam Türkiye Politik Çalışmalar Dergisi, 1(1), 59–69. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ulusam/issue/68756/1081926
• Keskin, D. (2017). Geleneksel aileden modern aileye geçiş sürecinde ailede din eğitimi anlayışındaki değişim (Yayın No. 476405) [Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi.
• Kızıldağ, F., & Cin, F. M. (2018). Evli kadınlarda çalışmanın toplumsal cinsiyet algılarına ve aile işlevselliklerine etkisi. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(33), 241–251. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/302104/
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal araştırma yöntemleri (S. Özge, Çev.). Siyasal Yayınları.
• Özçatal, E. Ö. (2011). Ataerkillik, toplumsal cinsiyet ve kadının çalışma yaşamına katılımı. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 21–39. https://dergipark.org.tr/en/pub/ckuiibfd/issue/32888/365347?publisher=karatekin
• Özdemir, M. Ç. (2007). Toplumsal değişme karşısında aile ve okul. Journal of Turkish Educational Sciences, 5(2), 185–198. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tebd/issue/26116/275133
• Parlaktuna, İ. (2010). Türkiye’de cinsiyete dayalı meslek ayrımcılığın analizi. Ege Akademik Bakış, 10(4), 1217–1230. https://www.acarindex.com/pdfs/1046902
• Pekel, E. (2019). Toplumsal cinsiyet rolleri ve kadının çalışma hayatındaki konumu. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 30–39. https://www.ibaness.org/bnejss/2019_05_01/03_Pekel.pdf
• Tekin Epik, M., Çiçek, Ö., & Altay, S. (2017). Bir sosyal politika aracı olarak tarihsel süreçte ailenin değişen/değişmeyen rolleri. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 17(38), 35–58. https://dergipark.org.tr/tr/pub/spcd/issue/30309/327106
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK]. (2022). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2022-49685&dil=1#:~:text=T%C3%9C%C4%B0K%20Kurumsal&text=T%C3%BCrkiye'de%20ikamet%20eden%20n%C3%BCfus,575%20bin%20441%20ki%C5%9Fi%20oldu
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, 35, 29–56. https://www.acarindex.com/pdfs/38015
• Yağan Güder, S. & Güler Yıldız, T. (2016). Okul öncesi dönemdeki çocukların toplumsal cinsiyet algılarında ailenin rolü. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 424–446. https://doi.org/10.16986/HUJE.2016016429
• Zelyurt, H. (2018). Çocuğun toplumsal cinsiyet gelişimi üzerinde ailenin etkisinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 13(19), 2001–2017. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.13819
• Zeybekoğlu Akbaş, Ö., & Dursun, C. (2020). Teknolojinin aileye etkisi: Değişen ailenin dijital ebeveyn ve çocukları. Turkish Studies-Social, 15(4), 2245–2265. https://dx.doi.org/10.29228/TurkishStudies.43395