Determination of social studies teachers' views on concept teaching

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 4, 464 - 484, 01.10.2019

Tuğba Soylu , Hatice Memişoğlu

https://doi.org/10.24289/ijsser.648605

Cited By: 7

Öz

This research is intended
to examine the views of social studies teachers on concept teaching. It is
designed with a case science pattern from qualitative research patterns. The
working group of the study was composed of 50 Social Studies teachers working
in Ankara. The data was collected through a semi-structured interview form. In
the analysis of the data, the descriptive analysis technique is utilized. The
concept map and the mind map are the most important concepts in teaching. It
has been concluded that they have difficulty in learning abstract and
historical concepts and that they think that these concepts are more difficult
to learn. It has been determined that the reason for the difficulty in these
concepts is that the students are in the period of concrete processes, the
concepts are not suitable for the student level, the lack of prior knowledge
and the majority of the concepts cannot be associated with daily life.    

Anahtar Kelimeler

Social studies, Concept, Concept teaching, Teacher

Sosyal bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi

Öz

Bu araştırma Sosyal
Bilgiler öğretmenlerinin kavram öğretimine ilişkin görüşlerinin incelenmesine
yönelik olarak hazırlanmıştır. Nitel araştırma desenlerinden olgu bilim
(fenomonoloji) deseniyle tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara
ilinde görev yapmakta olan 50 Sosyal Bilgiler öğretmeni oluşturmuştur. Veriler
yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde, betimsel analiz tekniğinden faydalanılmıştır.
Araştırma sonucunda, öğretmenlerin kavram öğretimini Sosyal Bilgiler dersi
açısından önemli gördükleri, öğretimde en çok tercih ettikleri kavram öğretim
tekniklerinin, kavram haritası ve zihin haritası olduğu tespit edilmiştir.
Soyut, tarihi kavramların öğreniminde güçlük çektikleri ve bu kavramların daha
zor öğrenildiğini düşündükleri sonucuna ulaşılmıştır. Bu kavramlarda güçlük
yaşanmasının sebebinin, öğrencilerin somut işlemler döneminde olmaları,
kavramların öğrenci seviyesine uygun olmaması, ön bilgi eksikliği ve
kavramların çoğunun günlük hayatla ilişkilendirilemediği görüşünde oldukları
tespit edilmiştir.    

Anahtar Kelimeler

Sosyal bilgiler, Kavram, Kavram öğretimi, Öğretmen

Kaynakça

• Akamca, Ö. G. (2003). İlköğretim Beşinci Sınıf Fen Bilgisi Dersi Isı Ve Isının Maddedeki Yolculuğu Ünitesinde Çoklu Zekâ Kuramı Tabanlı Öğretimin Öğrenci Başarısı, Tutumu Ve Hatırda Tutma Üzerindeki Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Akengin, H.Ve Süer, S. (2011). Coğrafi Kavramlar Bakımından Öğrencilerin Hazır Bulunuşluk Düzeyleri Ve Bu Kavramların Geliştirilmesi Üzerine Deneysel Bir Araştırma, Marmara Coğrafya Dergisi, (24), 26-48.
• Akınoğlu, O. Ve Arslan, Y. (2007). Türkiye’de Ortaöğretim Öğrencilerinin Tarih Kavramlarını Kazanma Durumu Ve Değerlendirilmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, (18), 138-154.
• Balım, A. G., İnel, D. Ve Evrekli, E. (2008). Fen Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımının Öğren-cilerin Akademik Başarılarına Ve Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri Algılarına Etkisi, İlköğretim Onli-ne, 7(1), 188- 202.
• Bernard, H. R., & Ryan, G. W. (2010). Analyzing Qualitative Data: Systematic Approaches. Thousand Oaks, Ca, Us: Sage Publications, Inc.
• Candan, A. S. (2004). Kavramlar. Meb Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı İçinde, Sosyal Bilgiler 4. -5. Sınıf Programı. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Candan, A. S. Ve Koçer, Ö. (2013). Tarih Dersindeki Kavramların Algılanma Düzeylerine İlişkin Bir Değerlendirme, Tarih, Kültür Ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 2(1). 353-373.
• Coşkun, M. K. (1999). Öğeleri Belirleme Kuramına Dayalı Kavram Öğretiminin Akademik Başarıya Ve Kalıcılığa Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Çaycı, B. (2007). Kavram Öğreniminde Kavramsal Değişim Yaklaşımının Etkililiğinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Çelikkaya, T., Vd. (2010). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Ölçme-Değerlendirme Araçlarını Kullanma Düzeyleri Ve Karşılaştıkları Sorunlar, Ahi Evran Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (1), 57-76.
• Çeliköz, N. (1998). Kavram Öğrenme Ve Öğretme İlkeleri, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, (2), 69-76.
• Çepni, S. (2010). Araştırma Ve Proje Çalışmalarına Giriş, Trabzon: Akademi Kitabevi.
• Çetinkaya, M. (2010). Canlıların Sınıflandırılması Konusu İçin Web Destekli Kavram Haritaları Ve Anlam Çözümleme Tablolarının Öğrenme Üzerindeki Etkisinin Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi, İzmir.
• Doğanay, A. (Ed.). (2005). Öğretimde Kavram Ve Genellemelerin Geliştirilmesi, 5. Baskı. Ankara: Pe-gem Yayıncılık.
• Dönmez, İ., Y. Alaz, A. Ve Aydoğan, A. (2008). 9. Sınıf Öğrencilerinin "Akarsular" Konusundaki Te-mel Kavramları Öğrenme Düzeylerinin Tespiti, Kastamonu Eğitim Dergisi, 16. (1), 177-184.
• Duran, M., Ballıel, B. Ve Bilgili S. (2011). Fen Öğretiminde 6. Sınıf Öğrencilerinin Kavram Yanılgıla-rını Gidermede Kavram Karikatürlerinin Etkisi, 2nd International Conference On New Trends İn Education And Their Implications, 27-29, Antalya.
• Durmaz, B. (2007). Yapılandırıcı Fen Öğretiminde Kavram Karikatürlerinin Öğrencilerin Başarısı Ve Duyuşsal Özelliklerine Etkisi (Muğla İli Merkez İlçe Örneği), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Erdağ, S. (2011). İlköğretim 5. Sınıf Matematik Dersinde Kavram Karikatürle İle Destekli Matematik Öğretiminin, Ondalık Kesirler Konusundaki Akademik Başarıya Ve Kalıcılığa Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Fidan, N. (1996). Eğitim Psikolojisi: Okulda Öğrenme Ve Öğretme. Ankara: Alkım Yayınevi.
• Gençmehmetoğlu, R. (2009). 8. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi Ve Atatürkçülük Dersinde Yer Alan Olgu, Kavram Ve Genellemelerin Öğretimi Ve Önemi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Gültekin, E. (2016). Ortaokul 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi "Adım Adım Türkiye" Ünitesinde Bulunan Kavramların Kazandırılmasına İlişkin Öğretmen Görüşleri. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Husserl, E. (2003). Fenomenoloji Üzerine Beş Ders, Çev. Harun Tepe, Ankara: Bilim Ve Sanat Yayınla-rı.
• Kılıç, F. (2008). Kavramların Öğretiminde Kavram Analizi Yönteminin Akademik Başarıya Ve Bilişsel Esnekliğe Etkisi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18 (2), 223-238.
• Kırkkılıç, H. A., Maden, S., Şahin, A. Ve Girgin, Y. (2011). Kavram Haritalarının Okuduğunu Anlama Ve Kalıcılık Üzerine Etkisi, Pegem Eğitim Ve Öğretim Dergisi, 1(4), Ankara.
• Koç, M., Yavuzer, Y., Demir, Z. Ve Çalışkan, M. (2006). Gelişim Ve Öğrenme, Ankara: Nobel Yayınla-rı.
• Kop, Y. Ve Katılmış, A. (2016). İlköğretim 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda Yer Alan Tarihi Kavramların Kazandırılma Düzeyi, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergi-si, (17) 85-100.
• Köksal, M. S. (2006). Kavram Öğretimi Ve Çoklu Zekâ Teorisi, Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (2), 473-480.
• Martorella, P. H. (1986). Teaching Concepts. In M.C. James (Ed.), Classroom Teaching Skills. (181- 223), Usa: Healty And Company.
• Memişoğlu, H., Ve Tarhan, E. (2016). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Kavram Öğretimine İlişkin Gö-rüşleri, Eğitim Ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 5, 6-20.
• Merrill, M.D.,(1983). “Component Display Theory”, Instructionaldesign Theories And Models, (Ed: C.M. Reigeluth). Hillsdale, Nj:Lawrance Erlbaum Associates.
• Novak, J. D. (1984). Application Of Advances İn Learning Theory And Philosophy Of Science To The İmprowement Of Chemistry Teaching. Journal Of Chemical Education, 61(7), 607-612.
• Senemoğlu, N. (2004). Gelişim Öğrenme Ve Öğretim (Kuramdan Uygulamaya). 10.Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
• Tokcan, H Ve Alkan, G. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kavram Karikatürlerinin Öğrenci Başarısı-na Etkisi, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2).
• Turan, İ. (2002). Lise Coğrafya Derslerinde Kavram Ve Terim Öğretimi İle İlgili Sorunlar, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (22,2), 67–84.
• Ülgen, G. (2001). Kavram Geliştirme. 3. Baskı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Yazıcı, H. Ve Samancı, O. (2003). İlköğretim Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Ders Konuları İle İlgili Bazı Kavramları Anlama Düzeyleri, Mili Eğitim Dergisi, Sayı: 158.
• Yel, S. (2012). Kavram Geliştirme Ve Öğretimi. C. Öztürk (Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretimi (111-143). Ankara: Pegem Akademi.
• Yıldırım, A. Ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, H. (2008). İlköğretim Birinci Kademe 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Haritalarının Kullanılmasının Başarıya Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Yılmaz, H., Akandere, O. Ve Korkmaz, İ. (2010). İlköğretim Birinci Kademe 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kavram Haritalarının Kullanılmasının Başarıya Olan Etkisi, Selçuk Üniversitesi Ahmet Kele-şoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 19-27.
• Yılmaz, K. Ve Çolak, R. (2012). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kavram Haritaları Kullanımının Öğrenci-lerin Tutum, Akademik Başarı Ve Bilgilerinin Kalıcılık Düzeylerine Etkisi, Cumhuriyet International Journal Of Education, 1(1), 1-9.