Annelerin dijital ebeveynlik tutumları ile aile-çocuk internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 1, 1 - 14, 31.03.2023

Duygu Arıcı Doğan , Saniye Selin Döğer

https://doi.org/10.24289/ijsser.1181453

Cited By: 3

Öz

Bu araştırma 12-17 yaş çocuğa sahip annelerin dijital ebeveynlik tutumları ile aile-çocuk internet bağımlılığı arasındaki ilişkinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın yöntemini nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel tarama deseni, örneklemini ise 12-17 yaş çocuğa sahip 107 anne oluşturmaktadır. Veri toplamak amacıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan “Kişisel Bilgi Formu”, “Dijital Ebeveynlik Tutum Ölçeği” ve “Aile-Çocuk İnternet Bağımlılığı Ölçeği” kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 paket programı kullanılarak analiz edilmiş, betimsel analizini yapmak amacıyla frekans dağılımları incelenmiştir. Değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek için Spearman’s Korelasyon Testi kullanılmıştır. Çalışmaya katılan annelerin %50,5’i kız, %49,5’i erkek çocuğa sahipken, yaş ortalaması 14 olarak belirlenmiştir. Cinsiyet, teknolojik cihaz kullanım süresi, teknolojik cihaz kullanım kurallarının olması ve ölçeklerin alt boyutları arasında anlamlı bir ilişki olduğu belirlenmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Çocuk, Dijital ebeveynlik tutumu, Aile-çocuk internet bağımlılığı

Examining the relationship between mothers' digital parenting attitudes and family-child internet addiction

Öz

This study examined the relationship between the digital parenting attitudes of mothers with children aged 12-17 years and family-child internet addiction. The method of the study was relational survey design, one of the quantitative research methods, and the sample consisted of 107 mothers with children aged 12-17 years. "Personal Information Form," "Digital Parenting Attitude Scale," and "Family-Child Internet Addiction Scale" prepared by the researchers were used to collect data. The data obtained were analyzed using SPSS 22 package program, and frequency distributions were examined to make a descriptive analysis. Spearman's Correlation Test was used to determine the relationship between variables. While 50.5% of the mothers who participated in the study had girls and 49.5% had boys, the average age was 14. It was determined that there was a significant relationship between gender, duration of technological device use, having technological device usage rules, and the sub-dimensions of the scales.

Anahtar Kelimeler

Child, Digital parenting attitude, Parent-child internet addiction, Çocuk, Dijital ebeveynlik tutumu, Aile-çocuk internet bağımlılığı

Kaynakça

• Álvarez, M., Torres, A., Rodríguez, E., Padilla, S. ve Rodrigo, M. J. (2013). Attitudes and parenting dimensions in parents' regulation of internet use by primary and secondary school children. Computers & Education, 67, 69-78.
• Aral N., Doğan Keskin A. (2018). Ebeveyn bakış açısıyla 0-6 yaş döneminde teknolojik alet kullanımının incelenmesi. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5, 317– 348.
• Arısoy, Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 55–67.
• Arnas Aktaş Y. (2005). 3-18 yaş grubu çocuk ve gençlerin interaktif iletişim araçlarını kullanma alışkanlıklarının değerlendirilmesi, The Turkish Online Journal of Educational Technology, 4(4):59-66.
• Ayas, T., Horzum, M.B. (2013). İlköğretim öğrencilerinin internet bağımlılık ve aile internet tutumu. Türk Psikiyatri Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(39), 46-57.
• Bacanlı, H. (2003). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Baker, S., Sanders, M. R. ve Morawska, A. (2017). Who uses online parenting support? A cross-sectional survey exploring Australian parents’ Internet use for parenting. Journal of Child and Family Studies, 26(3), 916-927.
• Beard, KW. (2005). Internet addiction: a review of current assessment techniques and potential assessment questions. Cyber-Psychology and Behavior, 8 (1): 7–14.
• Burnett, C. ve Wilkinson, J. (2005). Holy Lemons! Learning from children's uses of the Internet in out-of-school contexts, Literacy, 39,158-165.
• Büyüköztürk, Ş. (2019). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi Kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Canbek, G., & Sağıroğlu, Ş. (2007). Çocukların ve gençlerin bilgisayar ve internet güvenliği. Politeknik Dergisi, 10(1), 33-39.
• Chisholm, JF. (2006). Cyberspace Violence Against Girls And Adolescent Females. Annals New York Academy of Sciences,1087:74-89. http://dx.doi.org/10.1196/annals.1385.022 PMid:17189499
• Cho, C. H. ve Cheon, H. J. (2005). Children’s exposure to negative Internet content: Effects of family context. Journal of Broadcasting and Electronic Media, 49, 488-509.
• Chou, C., Condron, L., Belland, JC. (2005). A review of the research on internet addiction. Educ Psychol Rev, 17(4): 363-388.
• Çelik, E. (2017). 4-6 yaş çocukların ekran kullanımının ebeveyn ekran kullanımı ve aile işlevleri ile ilişkisi. Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği Anabilim Dalı, Adana.
• Çevik, B. G. ve Çelikkaleli, Ö. (2010). Ergenlerin arkadaş bağlılığı ve internet bağımlılığının cinsiyet, ebeveyn tutumu ve anne baba eğitim düzeylerine göre incelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(3), 225-240.
• Colwell J., and Kato M. (2003) Investigation of the relationship between social isolation, self-esteem, aggression and computer game play in Japanese adolescents. Asian Journal of Social Psychol, 6(2), 149-158
• Dinç, M. (2014). İnternet Bağımlılığı "Ne Bilmeliyiz, Ne Yapmalıyız”. (Vol. 2). İstanbul: Türkiye Yeşilay Cemiyeti.
• Durak Batıgün, A., Hasta, D. (2010). İnternet bağımlılığı: Yalnızlık ve kişilerarası ilişki tarzları açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatrı Dergisi, 11(3), 213-219.
• Elmas, O., Kete, S., Hızlısoy, S. S., Kumral, H. N. (2015). Teknolojik cihaz kullanım alışkanlıklarının okul başarısı üzerine etkisi. Süleyman Demirel University Journal of Health Science Institute / Süleyman Demirel Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2).
• Erteme,l A.V., Aydın, G. (2018). Dijital ekonomide teknoloji bağımlılığı ve çözüm önerileri. Addicta: The Turkish Journal on Addiction, 5: 665−690.
• Eşği, N. (2014). Aile-Çocuk İnternet Bağımlılık Ölçeği’nin türkçeye uyarlanması: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(2), 807-839.
• EU Kids Online II Türkiye (2010). Avrupa çevrimiçi çocuklar araştırma projesi Türkiye sonuçları. Çevrim-içi: Erişim Adresi: http://eukidsonline.metu.edu.tr/. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
• Flash Eurobarometer, (2008). Towards a safer use of the Internet for children in the EU—a parents' perspective. Annex tables and survey details. Flash EB series 248. Survey co-ordinated by Directorate General Communication. The Gallup Organisation, Hungary
• Gökçeaslan, Ş., Seferoğlu, S.S. (2016). Ortaokul öğrencilerinin internet kullanım biçimleri: riskli davranışlar ve fırsatlar. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 383-404.
• Griffiths, M. (1995). Technological addictions. Clinical Psychology Forum, 71, 14–19.
• Guernsey, L., Levine, M., Chiong, C. ve Severns, M. (2012). Pioneering literacy in the digital wild west: Empowering parents and educators. Washington, DC: Campaign for Grade-Level Reading.
• Güçlü, G. (2015). Yaşam boyu öğrenme argümanı olarak teknoloji bağımlılığı ve yaşama yansımaları. Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Gündoğdu, Z., Seytep,e Ö., Pelit, BM., Doğru, H., Güner, B., Akçomak, Z., Kale, EB., Moran, İ., Aydoğdu, G., Kaya, E. (2016). Okul öncesi çocuklarda medya kullanımı. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2(2):6-10.
• Harman, JP., Hansen, CE., Cochian, ME., and Lindsey CR. (2005). Liar, liar: Internet faking but not freguency of use affect social skills, self-esteem, social anxiety, and aggression. Cyber Psychol Behavior, 8(1): 1-6
• Hsu, Y. H. (2005). A Study on the network usage and network literacy of fifth and sixth graders in remote areas of Taipei country. Unpublished master’s thesis, National Taipei University of Education, Taipei, Taiwan.
• Hsu, H. C., & Lavelli, M. (2005). Perceived and observed parenting behavior in American and Italian first-time mothers across the first 3 months. Infant Behavior and Development, 28(4), 503-518.
• İkiz, E., Asıcı, E., Kaya, Z., ve Sakarya, Ö. (2015). Problemli internet kullanımının ailesel değişkenler açısından incelenmesi. Güncel Psikiyatri ve Psikonörofarmakoloji Dergisi, 5(2), 7-15.
• İnan-Kaya, G., Mutlu-Bayraktar, D., Yılmaz, Ö. (2018). Dijital ebeveynlik tutum ölçeği: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 46, 149-173.
• Jago R, Stamatakis E, Gama A, Carvalhal IM, Nogueira H, Rosado V, Padez C. (2012). Parent and child screen-viewing time and home media environment. American Journal of Preventive Medicine, 43(2):150-158.
• Jang K. S., Hwang S. Y., and Choi J., Y. (2008). Internet addiction and psychiatric symptoms among korean adolescents. Journal of School Health, 78(3): 165-171
• Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara, Nobel Yayın Dağıtım.
• Kelleci, M., Güler, N., Sezer, H., Gölbaşı, Z. (2009). Lise öğrencilerinde internet kullanma süresinin cinsiyet ve psikiyatrik belirtiler ile ilişkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(3), 223-230.
• Kenley, H. (2011). Cyber bullying no more: Parenting a high tech generation. USA: Loving Healing Press.
• Koç Başaran, Y. (2017). Sosyal bilimlerde örnekleme kuramı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 47, 480-495.
• Kubey, R. W., Lavin, M. J., Barrows, J. R. (2001). Internet use and collegiate academic performance decrements: Early findings. Journal of Communication, 51(2), 366-382.
• Kubik, M. Y., Gurvich, O. V., Fulkerson, J. A. (2017). Association between parent televisionviewing practices and setting rules to limit the television-viewing time of their 8- to 12-year-old children, Minnesota. Preventing Choronic Disease, 14(E06). doi: 10.5888/pcd14.160235, 2017.
• Kuzu, A., Odabaşı, F., Erişti, S. D., Kabakçı, I., Kurt, A. A., Akbulut, Y., Dursun, Ö. Ö., Kıyıcı, M., ve Şendağ, S. (2008). İnternet kullanımı ve Aile. Ankara: T. C. Başbakanlık Aile ve Sosyal
• Kuzu, A. (2011). İnternet ve aile. Aile ve Toplum Eğitim-Kültür ve Araştırma Dergisi, 7(27), 9-32.
• Lampard, A. M., Jurkowski, J. M., and Davison, K. K. (2013). Social–cognitive predictors of low-income parents’ restriction of screen time among preschoolaged children. Health Education & Behavior, 40(5), 526-530
• Livingstone, S., and Helsper, E. J. (2008). Parental mediation of children's internet use. Journal of Broadcasting & Electronic Media, 52(4), 581-599.
• Livingstone, S., Haddo, L., Görzig, A. ve Ólafsson, K. (2010). Risks and safety on the internet. LSE, London: EU Kids Online. Erişim Adresi: http://eprints.lse.ac.uk/33731/1/Risks%20and%20safety%20on%20the%20internet%28lsero%29.pdf. Erişim tarihi, 17 Nisan 2021.
• Livingstone, S., Bulger, M. E. (2013). A global agenda for children’s rights in the digital age.
• Muslu, G. K., Bolışık, B. (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 8(5), 445-450.
• Ortiz, R.W., Green, T., Lim, H. (2011). Families and home computer use: Exploring parent perceptions of the importance of current technology. Urban Education, 46 (2), 202-215.
• Parmar, N. (2017). Digital parenting. United Learning Schools, Ashford, Kent. Erişim Adresi: https://issuu.com/loughboroughendowedschools/docs/digital_parenting_29-06-2017. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
• Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. (2019). Çocukların yeni medya kullanımı ve siber zorbalık araştırması. Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu. Erişim Adresi: https://www.rtuk.gov.tr/haberler/3787/8175/dikkatceken-arastirmanin-sonuclari aciklandi.html. Erişim tarihi: 14 Mart 2021.
• Rode, J. A. (2009). Digital parenting: designing children's safety. In Proceedings of the 23rd British HCI Group Annual Conference on People and Computers: Celebrating People and Technology. British Computer Society, 244-251.
• Rosen, L. R., Cheever, N. A. ve Carrier, L. M. (2008). The impact of parental attachment style, limit setting and monitoring on teen MySpace behavior. Journal of Applied Developmental Psychology, 29(6), 459-471.
• Suhail K, Bargees Z. (2016). Effects of excessive internet use on undergraudate students in Pakistan. Cyber-Psychology and Behavior. 9(3): 297-307.
• Tekin, A., Polat, E. (2016). Ortaokul öğrenci velilerinin güvenli İnternet kullanımı farkındalığı. Öğretim Teknolojileri ve Öğretmen Eğitimi Dergisi, 5(2).
• Tuncer, N. (2000). Çocuk ve internet kullanımı. Türk Kütüphaneciliği, 14(2), 205-212.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2020. Erişim Adresi: TÜİK Kurumsal (tuik.gov.tr). Erişim tarihi: 07 Nisan 2021.
• Valcke, M., Bonte, S., De Wever, B. ve Rots, I. (2010). Internet parenting styles and the impact on internet use of primary school children. Computers & Education, 55(2), 454-464.
• Valcke, M., De Wever, B., Van Keer, H. ve Schellens, T. (2011). Long-term study of safe internet use of young children. Computers & Education, 57(1), 1292-1305.
• Vandewater, E. A., Rideout, V. J., Wartella, E. A., Huang, X., Lee, J. H., Shim, M.-S. (2007). Digital childhood: Electronic media and technology use among infants, toddlers, and preschoolers. Journal of the American Academy of Pediatrics, 119(5), 1006–1015.
• Yalçın, H. (2010). Çocuk Gelişimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Yalçın, H., Duran, Z. (2017). Çocukların i̇leti̇şi̇m araçları ve i̇nternet kullanma durumu i̇le ai̇le-çocuk i̇nternet bağımlılık düzeyleri̇. Electronic Turkish Studies, 12(23).
• Yay, M. (2017). Dijital ebeveynlik. Yeşilay Yayınları: İstanbul.
• Yaylacı, B. (2019). Okul öncesi çocuklarda ebeveyn çocuk ilişkisinin internet kullanımı üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi. Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak.
• Yengil, E., Güner, P. D., Topakkaya, Ö. K. (2019). Okul öncesi çocuklarda ve ebeveynlerinde teknolojik cihaz kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 10(36), 14-19.
• Yılmaz, Ö., Mutlu Bayraktar, D., & İnan Kaya, G. (2017). Ebeveynlerin Dijital Medyadaki Risklere Yönelik Bilgi Düzeyleri ve Dijital Ebeveyn Eğitimi. International Educational Technology Symposium – IETS-2017, 129-130, Sivas, Turkey
• Young, K. S. (1996). Internet addiction: the emergence of a new clinical disorder. Cyber-Psychology and Behavior, (1), 3, 237-244.
• Yurdakul, I. K., Dönmez, O., Yaman, F., ve Odabaşı, H. F. (2013). Dijital ebeveynlik ve değişen roller. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 12(4), 883- 896.