Bireysel Spor Dallarıyla Uğraşan Antrenör ve Sporcuların Doping Bilgi Düzeylerinin ve Düşüncelerinin Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 95 - 108, 31.12.2022

Buse Çelik , Zehra Certel , Ziya Bahadır , Melek Makaracı

https://doi.org/10.55376/ijtsep.1226862

Öz

Bu çalışmada, bireysel spor dallarıyla uğraşan antrenörlerin ve sporcuların doping bilgi düzeylerinin ve düşüncelerinin karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırma betimsel tarama modelindedir. Araştırmanın örneklemini, Antalya’da açılan 1. Kademe Okçuluk ve Vücut Geliştirme/Fitness Antrenörlük Kursuna katılan sporcular (n=154) ile Türkiye Muaythai Federasyonu tarafından Antalya’da yapılan Hakem-Antrenör Gelişim ve Vize Seminerine katılan antrenörler (n=171) olmak üzere 325 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak, Sargın (2007) tarafından geliştirilen “Dopingle İlgili Bilgi Düzeyi ve Düşünce Anketi” ile araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu kullanılmıştır. Elde edilen veriler SPSS 18.0 istatistik programında değerlendirilmiş, verilerin analizde yüzde ve frekans değerleri ile ki-kare testi kullanılmıştır. Antrenörlerin tamamına yakını dopingin kesinlikle kullanılmaması gerektiğini, spor ahlakına aykırı ve haksız rekabete neden olduğunu ifade etmişlerdir. Sporcuların ise %22.7’si dopingin gerekirse kullanılması gerektiği cevabını vermiştir. Sporcuların %36’sı sporcuların genellikle doping çeşitlerinden uyarıcıları, antrenörlerin %29’u sporcuların genellikle doping çeşitlerinin hepsini kullandıklarını belirtmişlerdir. Antrenör ve sporcular, sporcuların doping kullanmasındaki psikolojik sebebin aşırı kazanma hırsı olduğunu ve kullanan sporcuya 1-2 yıl yarışma cezası verilmesi gerektiğini ifade etmişlerdir. “Başarılı olmak için her yolu denerim düşüncesine sahip misiniz?”, “Doping kullanımının fair play (centilmenlik) ruhuna zarar verdiğini düşünüyor musunuz?”, “Sizce doping kullanılmaması ( anti doping ) konusunda devletin etkili bir politikası var mı?”, “Çevrenizde doping yapan sporcu veya sporcular var mı?”, “Sporda doping kullanımının başarıyı ve performansı olumlu etkileyeceğini düşünüyor musunuz?”, “Sizce doping kullanımı serbest bırakılmalı mı?”, “Gen dopingi olarak tabir edilen yöntem sizce doping sınıflamasına girmeli mi?”, “Sporcu yakalanmadığı sürece ilaç ( doping) kullanabilir” ve “Doping yaptığı belirlenen bir sporcuya ülkesi sahip çıkmalı” ifadelerine verdikleri cevaplarda antrenör ve sporcular arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar bulunmuştur (p<.05; p<.01).

Anahtar Kelimeler

Bireysel spor, Doping, Antrenör, Sporcu

Kaynakça

• Alpak A (2008). Haltercilerin doping ve ergojenik yardımcılar hakkında bilgi düzeylerinin ve doping kullanım sıklığının araştırılması. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
• Çelebi, E., Gündoğdu, C., Beyazçiçek, Ö., Beyazçiçek, E., & Özmerdivenli, R. (2017). Atletizm sporcularının doping türleri ve dopingle mücadele hakkındaki görüşlerinin belirlenmesi. Konuralp Tıp Dergisi, 9(3), 250-256.
• Durant, R., Escobedo, L., Heath, G. (1995). Anabolic-steroid use, strength training, and multiple drug use among adolescents in the united states. Pediatrics, 96 (1), 23-28.
• Garner, A. A., Hansen, A. A., Baxley, C., ve Ross, M. J. (2018). The use of stimulant medication to treat attention-deficit/hyperactivity disorder in elite athletes: a performance and health perspective. Sports Medicine, 48(3), 507-512.
• Gençtürk G, Çolakoğlu T, Demirel M (2009). Elit sporcularda doping bilgi düzeyinin ölçülmesine yönelik bir araştırma (Güreş Örneği). Niğde Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi. (3)3: 213-221
• Güner R (1996) Ergojenik Yardım. 6, Spor ve Tıp Dergisi, Haziran.
• Morente-Sanchez, J., & Zabala, M. (2013). Doping in sport: A review of elite athletes’ attitudes, beliefs, and knowledge. Sports Medicine, 43(6), 395–411. doi:10.1007/s40279-013-0037-x
• Öztürk EG., Suveren S., Çolakoğlu T. (2012). Türkiye‟ de doping, sporcuların doping bilgi düzeylerinin ölçülmesi (Hentbol Örneği). Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1).
• Pielke, R. (2018). Assessing doping prevalence is possible. So what are we waiting for? Sports Medicine, 48(1), 207–209. doi:10.1007/s40279- 017-0792-1
• Rees, J. H. (2017). Doping in Sport and the Law, edited by Ulrich Haas and Deborah Healey. Oxford: Hart Publishing Ltd, 2016, 344 pp (£ 80.00 hardback). ISBN: 9781509905881: University of Westminster Press.
• Sargın, C. (2007). Beden eğitimi ve spor öğretmenliği bölümü öğrencilerinin doping bilgi düzeyleri (Marmara,Ege ve İç Anadolu örneği). Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi.
• Smith NS (1983) Healt Care For Young Atlets Evanston. 43, American Academy of Pediatrics.
• Şahin, M. (1998). Spor Ahlakı ve Sorunları. İstanbul. 1.Baskı.Evrensel Basım Yayın, 54.
• Şenel, Ö., Güler, D., İsmail, K. A. Y. A., Ersoy, A., ve Kürkçü, R. (2004). Farklı Ferdi Branşlardaki Üst Düzey Türk Sporcuların Ergojenik Yardımcılara Yönelik Bilgi ve Yararlanma Düzeyleri. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 2(2), 41-47.
• Şirin, E.F., (2001). Bireysel ve takım sporlarında yer alan sporcuların doping hakkındaki bilgi düzeylerinin belirlenmesi ve karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. 80-3.
• TUBİTAK. (2008). Doping. Bilim ve Teknik Dergisi (Yıldız Takımı), Eylül, Sayı:4, Ankara.
• Uslu, S., Barak, R., Misovski, A., Milenkoski, J., Barak, I., & Işgüzar, M. G. (2020). Examınatıon of elıte volleyball players'dopıng knowledge levels and theır opınıons on dopıng. Research in Physical Education, Sport & Health, 9(1).
• Vardar, T., Güngör, A. K., Aziz, I., ve Inan, M. (2020). Comparıson of Knowledge Levels of Swımmıng Coaches About Dopıng and Ergogenıc Aıds. European Journal of Physical Education and Sport Science.
• World Anti-Doping Agency (2017). https://www.wada-ama.org/en/who-we-are
• Yıldırım, Y., & Şahin, S. (2019). Elit Güreşçilerin Doping ve Ergojenik Yardım Hakkındaki Bilgi ve Kullanma Düzeylerinin İncelenmesi. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 4(2), 187-204.
• Yıldız, M., Pala, A., Biner, M., ve Göral, Ş. (2016). Bireysel ve Takım Sporları ile İlgilenen Sporcuların Doping Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Examınıng of Indıvıdual and Team Sports Athletes’opınıon About Dopıng.
• Yoncalık, O. ve Gündoğdu, C. (2007). Sporda ahlaki bir sorun olarak doping. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları Dergisi, 6 (1), 128-134.