Üç Farklı Yerleşim Alanında Yaşlıların Beslenme Durumunun İncelenmesi

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 2, 1 - 7, 31.05.2018

Bilgin Kıray Vural , Gülbanu Zencir , Fadime Hatice İnci

Öz

Amaç: Kırda, kentte ve huzurevinde yaşayan yaşlılarda beslenme risk düzeyi ve beslenme alışkanlıklarını karşılaştırmalı olarak incelemek amacıyla tanımlayıcı olarak yapılmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma 15 Haziran 2011-1 Haziran 2012 tarihleri arasında tanımlayıcı olarak yürütülmüştür. Araştırmaya 60 yaş ve üzeri, 199 yaşlı (huzurevi=63, kır=68, kent=68) katılmıştır. Huzurevinde gönüllü tüm yaşlılar araştırmaya dahil edilmiştir. Kır ve kentte ise gelişigüzel örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Veriler, yüz yüze görüşmeyle toplanmış, boy ve vücut ağırlığı ölçümleri yapılmıştır. Verilerin toplanması için anket formu (sosyo-demografik özellikler, genel sağlık durumu, beslenme sağlık alışkanlıkları) ve “Nutrition Screening Initivate’s-NSI Beslenme Sağlığını Belirle Kontrol Listesi” kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmaya katılanların yaş ortalaması 70.82±7.78 yıl olup, %41.2’si kadın, %51.8’i ise evlidir. Yaşlı bireylerin BKİ’nin yüksek olduğu (fazla kilolu: %48.2, şişman: %24.1) saptanmıştır. Yaşlıların NSI risk düzeyleri, huzurevinde %36.2, kentte %34.0, kırda %29.8 arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<.023). Kırda yaşayanların, huzurevi ve kentte yaşayanlara göre daha fazla oranda süt tükettiği saptanmıştır. Kentte ve kırda yaşayan yaşlılar huzurevinde yaşayanlara oranla daha az sıklıkta et tüketmektedir. Huzurevinde yaşayanlar, fiziksel sağlığını kötü olarak tanımlamaktadır. Dişsiz yaşlıların çoğunluğu, kalıcı kabızlığı olanların büyük kısmı huzurevinde yaşmaktadır. Sonuç: Bu çalışmada huzurevinde yaşayan yaşlıların kırda ve kentte yaşayanlara göre daha yüksek beslenme riskine sahip oldukları gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlılık, beslenme riski, huzurevi, kentsel alan

Kaynakça

• KAYNAKLAR
• Akgün, S., Bakar, C. & Budakoğlu, İ. (2004). Dünya’da ve Türkiye’de yaşlı nüfus eğilimi, sorunları ve iyileştirme önerileri. Türk Geriatri Dergisi, 7(2), 105-110.
• Aksoydan, E., (2006). Ankara’da Kendi Evinde ve Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Salic ve Beslenme Durumlarının Saptanması. Turkish Journal of Geriatrics, 9(3), 150-157.
• Ayar, A. & Sürücüoğlu, M.S. (2003). Ankara’da yaşayan yaşlıların beslenme alışkanlıkları ve sağlık durumları üzerine bir araştırma, II. Ulusal Yaşlılık Kongresi, Denizli; 92-110.
• Bayık, A., Örnek, T., Uysal, A. & Karabulut, Ö. (2003). Aile ortamında yaşayan yaşlıların sağlık sorunları, bakım gereksinimleri ve kendileri için hazırlanan toplum hizmetlerine yönelik beklentileri, II. Ulusal Yaşlılık Kongresi, Denizli; 152-165.
• Bayık-Temel, A., Altuğ-Özsoy, S., Uysa,l A., Ergül, Ş., Vural, B. & Yıldırım, B. (2009). Yaşlılarda Sağlık Anlayışı., Aile ve Toplum, 4(16),95-105.
• Beck, A.M., Ovesen, L. & Osler, M. (1999). The “Mini Nutritional Assement” (MNA) and The “Determine Nutritional Health” Checklist (NSI Checklist) as predictors of morbidity and mortality in an elderly danish population, British Journal of Nutrition, 81, 31-36.
• Benedict, J.A., Wilson, D., Snow, G., Nipp, P., Remig, V., Spoon, M., et al. (2008). Use of nutrition screening to develop and target nutrition education ınterventions for nevada's elderly. journal of nutrition for the elderly. Journal of Nutrıtıon For The Elderly. 19(2), 31-47. http://dx.doi.org/10.1300/J052v19n02_03
• de Morais, C., Oliveira, B., Afonso, C., Lumbers, M., Raats, M., & de Almeida, M. D. V. (2013). Nutritional risk of European elderly. European Journal Of Clinical Nutrition, 67(11), 1215-1219. doi: 10.1038/ejcn.2013.175
• Güngör, N., Nehir, S. & Özbaşaran, F. (2005). Manisa Kent Merkezindeki Huzurevinde Kalan Yaşlıların Sosyo-Demografik Özelliklerinin Beslenme Durumları Üzerine Etkisi. Türk Geriatri Dergisi, 8(4), 195-204.
• Groot LCPGM, Beck, A.M., Schroll, M. & Staveren, W.A. (1998). Evaluating the Determine Your Nutritional Health Checklist and the Mini Nutritional Assessment as Tools to Identify Nutritional Problems in Elderly Europeans. European Journal of Clinical Nutrition, vol 52; 12, 877-883. Erişim tarihi:07.09.2006
• Logan, M., Martin, C., Rayos, E., Simon, S., Hil, G., Dority, R. et al. (2011). Examination of the parameters within the determıne nutritional screen among tarrant county meals on wheels clients, Department of Nutritional Sciences, Texas Christian University. Fort Worth, Texas, http://www.srs.tcu.edu/previous_posters/Nutritional_Sciences/2011/270-Martin-Hill.pdf
• Özgüneş, N. (2013). Huzurevinde yaşayan yaşlılarda beslenme durumunun taranması: tarama testleri kıyaslaması. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pekcan, G.&Marcheish, R. (2001). FAO Nutrition Country Profiles – Turkey, 2001. www.fao.org/es/ESN/ncp/turmap.pdf
• Sılver, H.J., Dıetrıch, M.S. & Castellanos, V.H. (2011). Increased energy density of the home-delivered lunch meal ımproves 24-hour nutrient ıntakes in older adults, Journal of American DieteticAssociation, 108(12), 2084-2089.
• Sönmez, Y., Uçku, R., Kıtay, Ş., Sönmez, Y., Uçku, R., Kıtay, Ş. vd. (2007). İzmir’de Bir Sağlık Ocağı Bölgesinde yaşayan 75 yaş ve üzeri bireylerde yaşam kalitesi ve etkileyen etmenler. DEÜ Tıp Fakültesi Dergisi. 21(3),145-53.
• Telatar, G. & Özcebe, H. (2004). Yaşlı Nüfus ve Yaşam Kalitelerinin Yükseltilmesi, Turkish Journal of Geriatrics, 7(3),162-165.
• Türkiye Beslenme Sağlık Araştırması: Beslenme Durumu ve Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi Sonuç Raporu. (2010) ISBN : 978-975-590-483-2., Sağlık Bakanlığı Yayın No: 931. Sağlık Araştırmaları Genel Müdürlüğü Yayın No : SB-SAG-2014/0
• Viswanathan, M. & Roland, G. (2005). “Functional Illiteracy and Nutritional Education in the United States: A Research-based approach to the development of nutritional education materials for functionally ılliterate consumers,” Journal of Macromarketing, 25 (2): 187-201.
• Volkert, D., Berner, Y.N., Berry, E., Cederholm, T., Coti Bertrand, P. et al. (2006) ESPEN (European Society for Parenteral and Enteral Nutrition). ESPEN Guidelines on Enteral Nutrition: Geriatrics. Clinical Nutrition. 25(2),330-60.