Huzurevinde Yaşayan Bireylerin Psikososyal ve Fiziksel İşlevlerinin Değerlendirilmesi

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 1, 113 - 120, 31.01.2021

Melike Yönder Ertem

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı bir huzurevinde kalan yaşlıların psikososyal ve fiziksel işlevselliklerini ve işlevselliği etkileyen etmenleri belirlemekti.

Gereç ve Yöntem: Kesitsel tanımlayıcı tipteki bu çalışma, Eylül 2019-Haziran 2020 tarihleri arasında Ege Bölgesinde hizmet vermekte olan bir huzurevinde 236 yaşlı birey ile yapıldı. Araştırmada veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından hazırlanan “Sosyodemografik Bilgi Formu” ile “Yaşlı Bireyler için Çok Boyutlu Gözlem Ölçeği (YBÇBGÖ)” kullanıldı. Verilerin değerlendirilmesinde sayı, yüzde, bağımsız örneklerde t testi, Pearson korelasyon testleri, doğrusal regresyon analizi kullanıldı.

Bulgular: Çalışmadaki katılımcıların yarıdan fazlası kadın (%55,1) ve yaş ortalaması 76,99±6,66 (65-100 yaş) olarak belirlendi. Katılımcıların %38,1’i ilkokul mezunu, yarısından fazlasının medeni durumu (%66,5) boşanmış ve yaklaşık yarısının (%51,3) geliri giderinden azdı. Katılımcıların gelir düzeyi ile YBÇBG Ölçeği depresif duygu durum alt boyutu, medeni durum ile YBÇBG Ölçeği huzursuzluk alt boyutu arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark saptandı (p<0,05).

Sonuç: Bu araştırmadan elde edilen bulgular ışığında; kurumda yaşayan yaşlılara yönelik planlamalar yapılırken; kaybedilen fiziksel, bilişsel, sosyal fonksiyonlar, günlük yaşam aktiviteleri ve yaşam doyumu yönünden izlenmesi ve bu alanlarda yaşanan değişimler ile ilişkili girişimlere daha fazla önem verilmesi gerekmektedir. Yaşlılıkta karşılaşılabilen zorluklara rağmen etkili bir psikososyal desteğin sunulması ile bu sorunların en aza indirilmesi sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler: Hemşirelik, huzurevi, pandemi, psikogeriatri, psikososyal faktörler.

Abstract
Objective: The aim of the present study was to determine the psychosocial and physical functionality, and the factors affecting the functionality in the elderly living in a nursing home.

Material and Method: This cross-sectional descriptive study was conducted between September 2019 and June 2020 with 236 elderly individuals in a nursing home that provides service in the Aegean Region. The “Sociodemographic Information Form” which was constructed by the researcher and the “Multidimensional Observation Scale for Elderly Subjects (MOSES)” were used as data collection tools in the study. Number, percentage, independent samples t test, Pearson correlation tests, and linear regression analysis were used to evaluate the data.

Results: More than half of the participants in the study were female (55.1%) and the mean age was 76.99 ± 6.66 (65-100 years). Participants’ 38.1% were graduated from primary school, marital status of more than half (66.5%) were divorced and half of them (51.3%) had less income than their expenses. A statistically significant difference was found between the income level of the participants and the depressive mood subdimension of the MOSES, and marital status and the restlessness sub-dimension of the MOSES (p<0.05).

Conclusion: In the light of the findings obtained from the present study it is necessary to monitor the loss of physical, cognitive, social functions, daily life activities and life satisfaction while planning towards elderly living in the nursing home, and more emphasis should be placed on attempts related to changes in these areas. Despite the difficulties encountered in old age, these problems can be minimized by providing an effective psychosocial support.

Keywords: Nursing, nursing home, pandemic, psychogeriatrics, psychosocial factors.

Anahtar Kelimeler

Hemşirelik, Pandemi, Psikogeriatri, Psikososyal Faktörler, huzurevi

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Evaluation of the Psychosocial and Physical Functions of Individuals Living in Nursing Home

Öz

Proje Numarası

-

Kaynakça

• 1. Yıldız M. Bağlanma kuramı açısından yaşlılık dönemine genel bir bakış. Sosyal Bilimler Dergisi. 2012;36(1):1-30.
• 2. Akdeniz M, Kavukcu E, Teksan A. Yaşlanmaya bağlı fizyolojik değişiklikler ve kliniğe yansımaları. İzbırak G, editör. Birinci Basamakta Yaşlı Sağlığı. Türkiye Klinikleri. 2019;1-15.
• 3. Türkiye İstatistik Kurumu. İstatistiklerle Yaşlılar. 2018. Available from: https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/kronik-hastaliklar-engelli-db/hastaliklar/Yasli_Sagligi/raporlar_istatistikler/TUIK_Yasli_Istatistik_2018.pdf.
• 4. Mathers JC, Deary IJ, Kuh D, Lord JM, Khaw KT, Lara J., et al. Guidelines for biomarkers of healthy ageing. Research for healthy aging. 2012. Available from:https://mrc.ukri.org/documents/pdf/biomarkersofhealthy-ageing.
• 5. World Health Organization. Ageing and health, Key facts. 2015. Available from: http://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/ageing-andhealth.
• 6. Aniruddha D. Spousal loss and health in late life: Moving beyond emotional trauma. Journal of Aging and Health. 2012;25(2):221–242.
• 7. Yüksel YM, Kuruçay ÖE, Çelebi DÇ, Kurt B, Ulaş E, Yalçıntaş H. ve ark. Orta ve ileri yetişkinlik dönemindeki bireylere yönelik grup programları. İçinde: Yüksel Y.M. editör. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık; 2016.
• 8. World Health Organization. 3,4% Mortality Rate estimate by the World Health Organization (WHO) as of March 3. 2020. Available from: (https://www.worldometers.info/coronavirus/coronavirus-death-rate/#correct.
• 9. Our World in Data. Coronavirus: case fatality rates by age. 2020. Available from: https://ourworldindata.org/uploads/2020/03/COVIDCFR-by-age-1536x1190.png.
• 10. Qui J, Shen B, Zhao M, Wang Z, Xie B, Xu Y. A nationwide survey of psychological distress among Chinese people in the COVID-19 epidemic: implications and policy recommendations. General Psychiatry. 2020;33:1-3.
• 11. Türk Psikiyatri Derneği. COVID-19 tedavisinde önleyici, koruyucu ve tedavi edici psikiyatrik hizmetler. 2020. Available from: https://www.psikiyatri.org.tr/TPDData/Uploads/files/COVID19_Pandemi_PsikiyatrikTedavilerTPDRTACB-05052020.pdf.
• 12. Bernard S. Loneliness and social ısolation:among older people in North Yorkshire. Social Policy Research Unit; University of York: 2013; p.2565
• 13. Türk A. Koronavirüs (covıd-19) pandemisi sürecinde yaşlılara yönelik uygulamalar ve yaşlıların psiko-sosyal durumu üzerine bir değerlendirme. İçinde: Özdemir A. editör. Sosyal Hizmet. 2020.
• 14. Halk Sağlığı Uzmanları Derneği. Covid-19 pandemisi ve yaşlılar. Oflaz, F. 2020. Available from: https://korona.hasuder.org.tr/covid-19-pandemisi-ve-yaslilar/.
• 15. Tereci D, Turan G, Kasa N, Öncel T, Arslansoylu N. Yaşlılık kavramına bir bakış. Ufukun Ötesi Bilim Dergisi. 2016;1:85-116.
• 16. Bozhüyük A, Özcan S, Kurdak H, Akpınar E, Saatçı E, Bozdemir N. Sağlıklı yaşam biçimi ve aile hekimliği. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care. 2012;6:13-21.
• 17. Ünalan P. Aktif Yaşlanma: Sağlıklı ve üretken yaşlanma. İçinde: M. Altındiş editör. Yaşlılarda güncel sağlık sorunları ve bakımı. İstanbul: Tıp Kitabevi; 2013.
• 18. Yerli G. Yaşlılık dönemi özellikleri ve yaşlılara yönelik sosyal hizmetler. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2017;10(52):1278-87.
• 19. Karakaş SA, Durmaz H. Yaşlılık dönemi psikolojik özellikleri ve moral. Kocatepe Tıp Dergisi. 2017;18:32-6.
• 20. Aslan M, Hocaoğlu Ç. Yaşlanma ve yaşlanma dönemiyle ilişkili psikiyatrik sorunlar. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2017;7(1):53-62.
• 21. Kapıkıran Ş. Yaşlılarda yalnızlık ile yaşam doyumu arasındaki ilişki: Sosyal desteğin aracılık rolünün sınanması. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2016;13–25.
• 22. Kaçan Softa H, Bayraktar T, Uğuz C. Yaşlı bireylerin algılanan sosyal destek sistemleri ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını etkileyen faktörler. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2016;1–12.
• 23. Zastrow C. Sosyal Hizmete Giriş. (Çev.): Durdu Baran Çiftci. Ankara: Nika Yayınevi;2013.
• 24. Kutlu FY, Acı ÖS. Yaşlı ruh sağlığına toplum ruh sağlığı hemşireliği yaklaşımı. Türkiye Klinikleri Psikiyatri Hemşireliği-Özel Konular. 2018;4(3):55-61.
• 25. Tambağ H, Öz F. Grup psikoeğitiminin yaşlıların hemşirelik bakımında kullanılması. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;3:47-53.
• 26. Soygür H, Duyan V, Hasgül E, Adıbatmaz M. Turkish adaptation study of multidimensional observation scale for elderly subjects. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 2017;11(3):171-185.
• 27. Erdoğan S, Nahcivan N, Esin MN. Hemşirelikte araştırma: süreç, uygulama ve kritik. 4. Baskı, Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri; 2015.
• 28. United Nations Population Fund. Küresel teknik bilgi notu covıd19’un yaşlılar açısından sonuçları: salgınla müdahale. 2020. Available from: https://turkey.unfpa.org/sites/default/files/pubpdf/UNFPA_Technical_Guide_Older_Persons_and_COVID-19_Turkish.pdf.
• 29. Akdemir N, Akyar İ. Geriatri hemşireliği. Akademik Geriatri Dergisi. 2009;1(2):73-81.
• 30. Allender JA, Spradley BW. Promoting and protecting the health of the older adult population. In: Community health nursing concepts and practice. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins; 2001; p.600-23.
• 31. Brown EL, Raue PJ, Roos BA, Sheeran T, Bruce ML. Training nursing staff to recognize depression in home healthcare. Journal of the American Geriatrics Society. 2010; 58(1):122–128.
• 32. Mueller C, Burger S, Rader J, Carter D. Nurse competencies for persondirected care in nursing homes. Geriatric Nursing. 2013;34(2):101-104.
• 33. Softa HK. Evde ve huzurevinde kalan yaşlıların fizyolojik, psikolojik ve sosyal yönden incelenmesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 2015; 2:63-76.
• 34. Suh S, Choi H, Lee C, Cha M, Jo I. Association between knowledge and attitude about aging and life satisfaction among older Koreans. Asian Nursing Research. 2012;6(3):96-101. http://dx.doi.org/10.1016/j. anr.2012.07.002
• 35. Shin SH, Sok SR. A comparison of the factors influencing life satisfaction between Korean older people living with family and living alone. International Nursing Review. 2012;59(2):252-8.
• 36. Arslan HN, Terzi Ö, Dabak Ş, Pekşen Y. Evaluation of life satisfaction of elderly people according to different life styles. Medeniyet Medical Journal. 2016;31(3):179-185. doi:10.5222/MMJ.2016.179.
• 37. Hacettepe Üniversitesi Geriatrik Bilimler Araştırma ve Uygulama Merkezi. Yaşlılıkta Kaliteli Yaşam. Özer S. 2018. Available from: http://www.gebam.hacettepe.edu.tr/yaslilikta_kaliteli_yasam_son.pdf.
• 38. Sucuoğlu N. Lefkoşa merkezde yaşayan yaşlıların günlük yaşam aktivitelerini sürdürme ve depresyon yaşama durumları. [master’s thesis]. [Lefkoşa]: K.K.T.C Yakın Doğu Üniversitesi; 2012.
• 39. Bingöl C, Varma GS, Enli Y, Karaca Ö. Yaşlılık ve erişkinlik dönemi depresyonunda fenomenolojik karşılaştırma. Anatolian Journal of Psychiatry. 2017;18(5):446-452.
• 40. Şahin D, Aydın A, Şimşek N, Cabar HD. Yaşlılık, depresyon ve hemşirelik. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi. 2012;1:38-4.
• 41. Allan C, Valkanova V, Ebmeier K. Depression in older people is underdiagnosed. Practitioner. 2014;19:222-223.
• 42. Aközer M, Nuhrat C, Say Ş. Türkiye'de yaşlılık dönemine ilişkin beklentiler araştırması, Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2011;127:103-127.
• 43. Kalyacı I, Özkul M. Geleneksel kalabilsem modern olabilsem: modernleşme sürecinde yaşlılık deneyimleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. 2017;18:90-110.
• 44. Elkin N. Bir aile sağlığı merkezine başvuran yaşlı bireylerde depresyon sıklığı ve yaşam doyumunun değerlendirilmesi. Mersin Universitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;(9):1.
• 45. Çınar İÖ, Kartal A. Yaşlılarda depresif belirtiler ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2008;7(5):399-404.
• 46. Yuvakgil Z. Yaşlılarda algılanan sosyal destek düzeyleri, sosyal ağ büyüklükleri ile sağlıklı yaşam biçimi davranışları arasındaki ilişki ve etkileyen faktörlerin belirlenmesi. [master’s thesis]. [Aydın]: Adnan Menderes Üniversitesi; 2017.
• 47. Yalçın İ. İyi oluş ve sosyal destek arasındaki ilişkiler: Türkiye’de yapılmış çalışmaların meta analizi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2015;26(1):21-32.
• 48. Beğer T, Yavuzer H. Yaşlılık ve yaşlılık epidemiyolojisi. Klinik Gelişim. 2012;25(3):1-3.
• 49. Polat Ü, Kahraman BB. Yaşlı bireylerin sağlıklı yaşam biçimi davranışları ve algılanan sosyal destek arasındaki ilişki. Fırat Tıp Dergisi. 2013;18(4):213-218.