Turkey’s Cohesion to European Union’s Social Policy: An Overall Evaluation

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 16, 512 - 537, 31.10.2021

Mehmet Muharrem Kasapoğlu

https://doi.org/10.25204/iktisad.1002199

Öz

Turkey’s half-century-long membership initiatives to the European Union (EU) is a long and controversial process. This process gained new momentum in 1999, and the EU initiated many different negotiation chapters, where Turkey’s progress in the membership process and its efforts to cohering with the union were/are being monitored closely. One of the noticeable achievements of Turkey in this process is undoubtedly the social development thanks to its determination and efforts to transform its social policy legislation and practices to keep up the EU. In addition to the other conditions required for full membership, all countries in the membership process are expected to adapt their social policy legislation and practices to union practices and acquis. Accordingly, Turkey has modified or revised most of its employment and social legislation. Ultimately, the present study discusses Turkey’s efforts to cohere the leading indicators and regulations in social policy, labor law, occupational health and safety, social dialogue, social protection, union rights and freedoms, employment strategies, and combating gender discrimination to EU and offers policy recommendations for further development and cohesion. The acquis comparison may lead us to assert that the full membership process of Turkey has substantial contributions to the generation of laws with social issues and that such contributions have been realized at rather unprecedented levels in the degree of social protection to individuals by laws and the expansion of the scope of the laws.

Anahtar Kelimeler

European Union, Social Policy, Social Protection

Türkiye’nin Avrupa Birliği Sosyal Politikasına Uyumu: Genel Bir Değerlendirme

Öz

Türkiye’nin Avrupa Birliğine (AB) üyelik süreci yarım asrı geçmiş; tartışmalı ve uzun bir süreçtir. 1999 yılında ivme kazanan üyelik süreci boyunca birçok farklı fasıl açılmış; Türkiye’nin birliğe üyelik sürecinde gelişimi ve birliğe uyum çabaları yakından izlenmiş/izlenmeye devam edilmektedir. Türkiye’nin birliğe üyelik sürecinde en önemli kazanımlarından bir tanesi şüphesiz sosyal politika mevzuat ve uygulamalarının AB düzeyine ulaştırılması için ortaya koyduğu kararlılık ve çaba neticesinde elde ettiği sosyal gelişimdir. Tam üyelik için koşulan diğer şartların yanında üyelik sürecindeki tüm ülkelerden sosyal politikaya ilişkin mevzuat ve uygulamaları birlik uygulama ve müktesebatı ile uyumlaştırması beklenmektedir. Tam üyelik için koşulan bu şart doğrultusunda Türkiye çalışma hayatı ve sosyal içeriğe sahip mevzuatlarının çoğunu değiştirmiş veya revize etmiştir. Çalışma kapsamında Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecinde sosyal politikaya ilişkin temel göstergeler ve düzenlemeler olan; iş hukuku, iş sağlığı ve güvenliği, sosyal diyalog, sosyal koruma, sendikal haklar ve özgürlükler, istihdam stratejileri ve kadın-erkek ayrımcılığı ile mücadele alanlarında uyumlaştırma çabaları analiz edilmiş bu kapsamda ileri geliştirme ve uyumlaştırmalar için politika önerilerinde bulunulmuştur. Çalışma ile gerçekleştirilen müktesebat kıyaslamasında Türkiye’nin içinde bulunduğu tam üyelik sürecinin sosyal içerikli kanunların gelişimine olumlu katkı sağladığı; söz konusu olumlu katkıların kanunlar tarafından fertlere sağlanan sosyal korumanın derecesi ve kanunların kapsamının genişlemesinde oldukça dikkat çekici düzeylerde gerçekleştiği söylenebilecektir.

Anahtar Kelimeler

Avrupa Birliği, Sosyal Politika, Sosyal Koruma

Kaynakça

• 1982 Anayasası. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2709.pdf. (E.T.: 15.09.2021)
• 2821 Sayılı Sendikalar Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2821.pdf., (E.T.: 15.09.2021)
• 2822 Sayılı Toplu İş Sözleşmesi Grev ve Lokavt Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2822.pdf (E.T.: 15.09.2021)
• 4688 Sayılı Kamu Personeli Sendikaları Yasası. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4688.pdf. (E.T.: 16.09.2021)
• 4857 Sayılı İş Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4857.pdf., E.T., 15.09.2021
• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6331.pdf. (E.T.: 16.09.2021)
• 6356 Sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu. https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6356.pdf. (E.T.: 15.09.2021)
• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu., https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.657.pdf. (E.T.: 16.09.2021)
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2011, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2012, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2013, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2014, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2015, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2016, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2018, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Avrupa Komisyonu, Türkiye İlerleme Raporu 2019, (https://www.ab.gov.tr/ilerleme-raporlari_46224.html, E.T.: 11.11.2019).
• Baycık, G. (2019). Sosyal diyalog, örgütlenme özgürlüğü ve toplu sözleşme hakkına ilişkin ILO ve AB standartlarına uyum değerlendirmesi ve öneriler. ILO Yayınları.
• Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2015). Ulusal istihdam stratejisi: 2014-2023. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü Yayınları
• Çelik, A. (2006). AB sosyal politikası. Kitap Yayınevi.
• Gürbüz, T. (2014). 6356 sayılı sendikalar ve toplu iş sözleşmesi kanunu’nun Avrupa Birliği ve uluslararası çalışma örgütü normları bakımından değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı. Ankara.
• ILO, Application of International Labour Standards 2016. (https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/ E.T.: 10.11.2019)
• ILO, Application of International Labour Standards 2017, (https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/., E.T.: 10.11.2019)
• ILO, Application of International Labour Standards 2018, (https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/., E.T.: 10.11.2019)
• ILO, Application of International Labour Standards 2019, (https://www.ilo.org/wcmsp5/groups/public/., E.T.: 10.11.2019)
• İren, E. (2008). Avrupa Birliği iş hukuku yönergeleri karşısında 4857 sayılı iş kanunun durumu (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Kasapoğlu, M.M. ve Öçal, M. (2019). Türkiye’de sosyal diyalog ve sosyal diyaloğun uygulama mekanizmaları. A. Korkmaz ve G. Korkut (Ed.), Güncel sosyal politika tartışmaları içinde (s. 103-133). Detay Yayıncılık.
• Kaya, P.A. (2013). Uluslararası Normlar Bağlamında Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun Değerlendirilmesi. Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu (Beşinci) Bildiriler, İstanbul, Petrol-İş Yayınları, 131-155.
• Kayagil, M.E. (2015). Türkiye-AB Müzakere Sürecinde Sosyal Politikada Yaşanan Gelişmeler. Çalışma Dünyası Dergisi, 1(2), 34-58.
• Koçak, O. ve Koray, N. (2018). İş sağlığı ve güvenliği konusunda Avrupa Birliği uygulamaları ve Türkiye’ye yansımaları. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(15), 1779-1811.
• Korkmaz, A. ve Avsallı, H. (2012). Çalışma hayatında yeni bir dönem: 6331 sayılı iş sağlığı ve üvenliği yasası. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26(1), 153-167.
• Murat, S. (2000). Bütünleşme sürecinde Türkiye ve Avrupa Birliği’nin karşılaştırmalı sosyal yapısı. Filiz Kitabevi.
• Orhan, S. (2018). Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği mevzuatının oluşumunda ILO ve AB normlarının etkisi. International Journal of Disciplines Economics & Administrative Sciences Studies, 4(7), 87-98.
• Ovacıllı, S. ve Pekiner, T. (2014). Avrupa Birliğinde İş Sağlığı ve Güvenliği. F. Aydın (Ed.). Avrupa birliğinde iş sağlığı ve güvenliği içinde (s.78-121). Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Yayınları.
• Öçal, M. ve Çiçek, Ö. (2016). Türkiye ve Avrupa Birliğinde iş kazası verilerinin karşılaştırmalı analizi. Emek ve Toplum Dergisi, 6(6), 616-637.
• Yazıcı, A.M. (2016), Avrupa Birliği'nin sosyal politikasının gelişimi ve Türkiye’nin Avrupa Birliği sosyal politikasına uyumu. Anadolu Bil Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 1(44), 1-24.