A Study on The Determination of The Association Between Consumers’ Price Perceptions and Their Demographic Characteristics

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 16, 453 - 479, 31.10.2021

Aybike Tuba Özden

https://doi.org/10.25204/iktisad.841363

Cited By: 1

Öz

Price perception, which influences buying behaviour and product selection, is an important tool in companies’ strategies to be developed about the price of the product and in their success. The main purpose of this study is to find out the relationship between consumers’ occupations and the dimensions which constitute their price perception. For this purpose, a questionnaire was given to 579 consumers who were from 10 different occupations. In the analysis, independent samples t test was used to compare the consumers in terms of gender variable; while one-way ANOVA was used to compare the consumers in terms of the variables of monthly income, age, educational status and occupation. According to the results obtained, there is a significant relationship between consumers’ demographic characteristics and occupations and the dimensions of price perception. The present study is significant in terms of being the first and the most recent study in terms of the scope of the participants’ occupations, examination of the relationship between the dimensions creating price perception and the number of participants. In parallel with the results obtained in the study, various suggestions were developed to contribute to companies the target market of which is Turkey and to the related literature.

Anahtar Kelimeler

Price Perception, Profession, Demographic Characteristics, Consumer Behaviour

Tüketicilerin Fiyat Algılamaları ile Demografik Özellikleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Öz

Satın alma davranışını ve ürün seçimini etkileyen fiyat algısı; işletmelerin ürünlerinin fiyatına ilişkin geliştirecekleri stratejilerde ve başarılarında önemli bir araç durumundadır. Bu çalışmanın temel amacı, tüketicilerin meslekleri ile fiyat algısını oluşturan boyutlar arasındaki ilişkinin tespit edilmesidir. Bu amaçla, 10 farklı meslek grubundan oluşan 579 tüketiciye anket uygulanmıştır. Araştırma analizinde, tüketicileri cinsiyet değişkenine göre karşılaştırmak için bağımsız örneklem t testi; aylık gelir, yaş, eğitim durumu ve meslek değişkenlerine göre karşılaştırmak için ise tek yönlü varyans analizi uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, tüketicilerin demografik özellikleri ve meslekleri ile fiyat algılarını oluşturan boyutlar arasında anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Bu çalışma, katılımcıların oluşturduğu meslek gruplarının kapsamı, fiyat algısını oluşturan boyutlar ile farklılıkların incelenmesi ve katılımcı sayısı açısından Türkiye’de yapılmış ilk ve en güncel çalışma olması açısından önem taşımaktadır. Araştırmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda, hedef pazarı Türkiye olan işletmelere ve ilgili literatüre katkı sağlamak amacıyla çeşitli öneriler geliştirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Fiyat Algısı, Meslek, Demografik Özellikler, Tüketici Davranışı

Kaynakça

• Ağaç, S., Sevinir, S. D. and Yılmaz, T. (2018). Online giyim alışverişinde tüketicilerin karşılaştıkları sorunların cinsiyet değişkenine göre incelenmesi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 57-71. https://dergipark.org.tr/en/pub/sbed/issue/38132/340011
• Akman, S. U. (2004). Tüketicilerin fiyat bilinci üzerinde etkili olan faktörlere ilişkin bir inceleme. Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 46(1), 129-147. https://dergipark.org.tr/en/downloa d/article-file/7259
• Andreyeva, T., Long, M. W. and Brownell, K. D. (2010). The impact of food prices on consumption: A systematic review of research on the price elasticity of demand for food. Am J Public Health, 100(2), 216-222. https://ajph.aphapublications.org/doi/full/10.2105/AJPH.2008.151415
• Armağan, E. and Gürsoy, Ö. (2011). Satın alma kararlarında tüketici etnosentrizmi ve menşe ülke etkisinin cetscale ölçeği ile değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 3(2), 67-77. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/150971
• Arnold, M. J. and Reynolds, K. E. (2003). Hedonic shopping motivations. Journal of Retailing. 29(2), 77-95. https://doi.org/10.1016/S0022-4359(03)00007-1
• Arslan, İ. K. (2003). Otomobil alımında tüketici davranışlarını etkileyen faktörler. İstanbul Ticaret Üniversitesi Dergisi, 2(3), 83-103. http://acikerisim.ticaret.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/ 11467/209/M00042.pdf?sequence
• Atılgan, K. Ö. and Koç, O. (2020). İndirim düzeyleri ve sosyal sınıflar açısından tüketici fiyat algısındaki farklılıkların incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(Özel Sayı), 1075-1103. https://doi.org/10.30798/makuiibf.822900
• Aydın, F. and Yıldız, Ş. (2011). Sivas ilinde ekmek tüketim alışkanlıkları ve tüketici dinamiklerinin belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42 (2), 165-180. https://dergipark.org.tr/en/pub/ataunizfd/issue/3015/41861
• Bei, L. T. and Chiao, Y. C. (2001). An integrated model for the effects of perceived product, perceived service quality, and perceived price fairness on consumer satisfaction and loyalty. Journal of Consumer Satisfaction, Dissatisfaction and Complaining Behavior, 14, 125-140.
• Bei, L. T. and Chiao, Y. C. (2006). The determinants of customer loyalty: An analysis of intangible factors in three service industries. International Journal of CommerceandManagement, 16(3/4), 162-177. https://doi.org/10.1108/10569210680000215
• Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin, 107(2), 238-246. https://doi.org/10.1037/0033-2909.107.2.238
• Bentler, P. M. and Bonett, D. G. (1980). Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures. Psychological Bulletin, 88(3), 588-606. https://doi.org/10.1037/0033-2909.88.3.588
• Bozbay, Z. and Akturan, U. (2017). Cinsiyet ve alışveriş davranışının fiyat algılamaları ile ilişkisinin saptanması: Y kuşağı üzerine bir araştırma. Finans Politik and Ekonomik Yorumlar, 54(629), 87-101. https://dergipark.org.tr/en/pub/fpeyd/issue/48014/607274
• Browne, M. W. and Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. K. A. Bollen and J. S. Long (Ed.) içinde Testing structural equation models (s. 136-162). Sage Focus Editions.
• Brucks, M., Zeithaml, V. and Naylor, G., (2000). Price and brand name as indicators of quality dimensions for consumer durables. Journal of the Academy of Marketing Science, 28(3), 359-374. https://doi.org/10.1177/0092070300283005
• Byun, S. E. and Sternquist, B. (2010). Reconceptualization of price mavenism: Do chinese consumers get a glow when they know?. Asia Journal of Marketing and Logistics, 22(3), 279-293. https://doi.org/10.1108/13555851011062232
• Carmines, E. G. McIver (1981). Analyzing models with unobserved variables: Analysis of covariance structures. Sage.
• Casidy, R. (2012). Discovering consumer personality clusters in prestige sensitivity and fashion consciousness context. Journal of International Consumer Marketing, 24(4), 291-299. https://doi.org/10.1080/08961530.2012.728506
• Chang, S. S., Chang, C. C. and Su, W.G. (2015). Quality or sacrifice? The influence of decision task and product characteristics on the dual role of price. Psychological Reports, 117(1), 72-88. https://doi.org/10.2466/01.PR0.117c14z3
• Cohen, J. (1988). Statistical Power Analysis For The Behavioral Sciences. Erlbaum.
• Çabuk, P, Nakıboğlu, A. and Keleş, C. (2008). Tüketicilerin yeşil ürün satın alma davranışlarının sosyo demografik değişkenler açısından incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17 (1), 85-102. https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4378/60011
• Çabuk, Y., Karayılmazlar, S. and Türedi, H. (2012). Mobilya tercihinde tüketici davranışlarının demografik faktörler bakımından incelenmesi (Zonguldak ili örneği). Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 14 (21), 1-10. https://dergipark.org.tr/en/pub/barofd/issue/3392/46726
• Çakıcı, C. (1999), Turist satın alma davranışlarının otel işletmeciliği açısından incelenmesi. Pazarlama Dünyası Dergisi, 78, 31-37.
• Dickson, P. R. and Sawyer, A. G. (1990). The price knowledge and search of supermarket shoppers. The Journal of Marketing, 54(3), 42-53. https://doi.org/10.1177/002224299005400304
• Dodds, W. B., K. B. Monroe and D. Grewal (1991). Effects of price, brand, and store information on buyers’ product evaluations. Journal of Marketing Research, 28(3), 307-319. https://doi.org/10.1177/002224379102800305
• Durmaz, Y., Bahar, R. and Kurtlar, M. (2011). Kişisel faktörlerin tüketici satın alma davranışlarına etkisi üzerine bir araştırma. Akademik Yaklaşımlar Dergisi, 2 (1), 114-133. https://dergipark.org.tr/en/pub/ayd/issue/3325/46151
• Ene, S. and Özkaya, B. (2013). A study regarding the attitudes that are effective on the price perception of consumers that shop from the retail stores. Mediterranean Journal of Social Sciences, 4(11), 451-462. https://doi.org/10.5901/mjss.2013.v4n11p451
• Fettahlıoğlu, S., Atılgan, C. B. and Çildir, Ç. (2019). Organik ürünlere karşı tüketicilerin fiyat duyarlılığı ve demografik faktörler açısından incelenmesi. International Social Sciences Studies Journal, 5(47), 5930-5939. http://dx.doi.org/10.26449/sssj.1562
• Field, A. (2013). Discovering statistics using IBM SPSS statistics. Sage.
• Folkes, V. and Wheat, R. D. (1995). Consumers’ price perceptions of promoted products. Journal of Retailing, 71(3), 317-328. https://doi.org/10.1016/0022-4359(95)90028-4
• Geçti, F. and Zengin, H. (2012). Fiyat algılamasının boyutları arasındaki ilişkilerin incelenmesi: Akıllı telefon tüketicilerine yönelik bir araştırma. Sakarya İktisat Dergisi, 1(4), 28-56. https://dergipark.org.tr/en/pub/sid/issue/30090/324701
• Gürbüz, A. and Doğan, M. (2013). Tüketicilerin markaya duyduğu güven ve marka bağlılığı ilişkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9 (19), 239-258. https://doi.org/10.11122/ijmeb.2013.9.19.345
• Hartono, B. D., Khambali, A. and Nugroho, R. E. (2018). Customer loyaty in chemical cosmetics: Analysis of product differentiation, service differentiation, and price perception. Asian Journal of Management Sciences and Education, 7(4), 94-108. https://core.ac.uk/download/pdf/291483803.pdf
• Haşıloğlu, S., Baran, T. and Aydın, O. (2015). Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. Pamukkale İşletme ve Bilişim Yönetimi Dergisi, (1), 19-28. https://doi.org/10.5505/pibyd.2015.47966
• Jacoby, J. and Olson, J. C. (1977). Consumer Response to Price: An Attitudinal, Information Processing Perspective. Y. Wind, and M. Greenberg (Ed.) Moving Ahead with Attitude Research içinde (s. 73-86), American Marketing Association.
• Jeong, J. (2004). Analysis of the factors and the roles of hrd in organizational learning styles as ıdentified by key informants at selected corporations in the republic of Korea. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Texas AandM University. Amerika.
• Jin, B. and Sternquist, B. (2003). The influence of retail environment on price perceptions-an exploratory study of Us and Korean students. International Marketing Review, 20(6), 643-660. https://doi.org/10.1108/02651330310505231
• Joreskog, K. G. and Sorbom, D. (1984). Lısrel Vı: analysis of linear structural relationships by the method of maximum likelihood: User's guide. Scientific Software.
• Karabulut, M., (1981). Tüketici davranışı pazarlama yeniliklerinin kabulu ve yayılışı. Fatih Yayınevi.
• Kavak, B. and Aksöz, E. O. (2003). Davranışsal ve demografık değişkenlerin seyahat acentası müşterilerinin bölümlendirilmesindeki etkililikleri üzerine bir araştırma. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), 229-242. https://dergipark.org.tr/en/pub/huniibf/issue/7882/103580
• Kinney, M. K., Ridgway, N. M. and Monroe, K. M. (2012). The role of price in the behavior and purchase decisions of compulsive buyers. Journal of Retailing, 88, 63-71. https://doi.org/10.1016/j.jretai.2011.02.004
• Kline, R. B. (2011). Convergence of structural equation modeling and multilevel modeling. M. Williams and W. P. Vogt (Ed.) Handbook of methodological innovation içinde (s. 562-589). Sage.
• Kurtuluş, K. and Okumuş, A. (2006). Fiyat algılamasının boyutları arasındaki ilişkilerin yapısal eşitlik modellemesi ile incelenmesi. Yönetim, 17(53), 3-17. https://dergipark.org.tr/en/pub/sid/issue/30090/324701
• Küçükergin, K. G. and Dedeoğlu, B. B. (2014). Fast food restoranlarında fiziksel çevre, fiyat algısı ve tekrar satın alma eğilimi arasındaki ilişkisi. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 6(1),101–108. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/201777
• Leblebicioğlu, B. and Bilgen, İ. (2019). Tüketicilerin fiyat algılamalarının indirim marketlerinden satın alma niyetleri üzerindeki etkisi. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6, 141-154. https://doi.org/10.17336/igusbd.609121
• Lichtenstein, D. R., Ridgway, N. M. and Netemeyer, R. G. (1993). Price perceptions and consumer shopping behavior: A field study. Journal of Marketing Research, 30(2), 234-245. https://doi.org/10.1177/002224379303000208
• Lichtenstein, D. R.; Netemeyer, R. G. and Burton, S. (1990). Distinguishing coupon proneness from value consciousness: An acquisition-transaction utility theory perspective. Journal of Marketing, 54(3), 54-67. https://doi.org/10.1177/002224299005400305
• Marsh, H. W. and Hocevar, D. (1985). Application of confirmatory factor analysis to the study of self-concept: First-and higher order factor models and their invariance across groups. Psychological Bulletin, 97(3), 562-582. https://doi.org/10.1037/0033-2909.97.3.562
• McDonald, R. P. and Marsh, H. W. (1990). Choosing a multivariate model: Noncentrality and goodness of fit. Psychological Bulletin, 107(2), 247-255. https://psycnet.apa.org/doi/10.1037/0033-2909.107.2.247
• McGowan, K. M. and Sternquist, B. J. (1998). Dimensions of price as a marketing universal: A comparison of Japanise and U.S. consumers. Journal of International Marketing, 6(4), 49-65. https://doi.org/10.1177/1069031X9800600408
• Meng, J. and Nasco, S.A. (2009). Cross-cultural equivalence of price perceptions across American, Chinese, and Japanese consumers. Journal of Product and Brand Management, 18(7), 506-516. https://doi.org/10.1108/10610420910998235
• Meng, J. G. (2011). Understanding cultural influence on price perception: Empirical insights from a sem application. Journal of Product and Brand Management, 20(7), 526–540. https://doi.org/10.1108/10610421111181831
• Moore, M. and Carpenter, J. (2006). The effect of price as a marketplace cue on retail patronage. Journal of Product and Brand Management, 15(4), 265-271. https://doi.org/10.1108/10610420610679647
• Moore, M., McGowan K., K. and Fairhurst, A. (2003). Cross-cultural equivalence of price perceptions between US and Polish consumers. International Journal of Retail and Distribution Management, 31(5), 268–279. https://doi.org/10.1108/09590550310472433
• Munnukka, J. (2008). Customers' purchase ıntentions as a reflection of price perception. Journal of Product and Brand Management, 17(3), 188-196. https://doi.org/10.1108/10610420810875106
• Musellim, F. (2021). Kişilik tipleri ve fiyat algısı: Antalya destinasyonu ziyaretçileri üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Karabük Üniversitesi Lisanüstü Eğitim Enstitüsü, Karabük.
• Mutsikiwa M. and Basera C. H. (2012), The influence of socio-cultural variables on consumers’ perception of halal food products: A case of Masvingo Urban, Zimbabwe. International Journal of Business and Management, 7(20), 112-119. https://pdfs.semanticscholar.org/18a9/730c9d9562785dacb763d79571eac09e1cd0.pdf
• Ohen, S., Umeze, G. and Inyang, E. (2014). Consumer purchasing behaviour for fruits and vegetables among civil servants in Essien Udim Local Government Area, AkwaIbom State, Nigeria. Food Science and Quality Management, 23, 55-64. https://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.846.6822&rep=rep1&type=pdf
• Olson, J. C. (1977). Price as an informational cue: Effects on product evaluations. A. G. Woodside, J. N. Sheth and P. D. Bennett (Ed.). Consumer and industrial buying behavior içinde (s. 267-286). North Holland.
• Orel, Y. (2004). Market markaları ve üretici markalarına yönelik tüketici algılamaları. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(2), 157-174. https://dergipark.org.tr/en/pub/cusosbil/issue/4370/59777
• Özdamar, K. (2004). Paket programlar ile istatistiksel veri analizi (çok değişkenli analizler). Kaan Kitabevi.
• Özdemir, N. (2018). Yeni Türk alfabesi’nin kabulü sonrasında Türkiye’de gazete promosyonları. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14(28), 135-162. http://www.ctad.hacettepe.edu.tr/14_28/05_nuray_ozdemir.pdf
• Peter, P. J. and Olson, J. C. (2010). Consumer behavior and marketing strategy. McGraw-Hill.
• Ramya, N. and Mohamed Ali, S. A. (2016). Factors affecting consumer buying behavior. International Journal of Applied Research, 2(10), 76-80.
• Rao, A. R. and Monroe, K. B. (1988). The moderating effect of prior knowledge on cue utilization in product evalutions. Journal of Consume Research, 15, 253-264. https://doi.org/10.1086/209162
• Rao, A. R. and Monroe, K. B. (1989). The effect of price, brand name, and store name on buyers’ perceptions of product quality: An integrative review. Journal of Marketing Research, 26(3), 351-357. https://doi.org/10.1177%2F002224378902600309
• Saba, A. and Messina, F. (2003). Attitudes towards organic foods and risk/benefit perception associated with pesticides. Food Quality and Preference, 14, 637-645. https://doi.org/10.1016/S0950-3293(02)00188-X
• Sharma, P. (2011). Country of origin effects in developed and emerging markets: Exploring the contrasting roles of materialism and value consciousness. Journal of International Business Studies, 42(2), 285-306. https://doi.org/10.1057/jibs.2010.16
• Solomon, M. R. (1994). Consumer behavior: Buying, having and being. Paramount Publishing.
• Steenhuis, I. H. M., Waterlander, W. E. and Mul, A. (2011). Consumer food choices: The role of price and pricing strategies. Public Health Nutrition, 14(12), 2220-2226. https://doi.org/10.1017/S1368980011001637
• Sternquist, B., Byun, S. E. and Jin, B. (2004). The dimensionality of price perceptions: a cross-cultural comparison of asian consumers. The International Review of Retail, Distribution and Consumer Research, 14(1), 83-100. https://doi.org/10.1080/0959396032000154310
• Tanaka, J. S. and Huba, G. J. (1985). A fit ındex for covariance structure models under arbitrary gls estimation. British Journal of Mathematical and Statistical Psychology, 38(2), 197-201. https://doi.org/10.1111/j.2044-8317.1985.tb00834.x
• Tavşancıl, E. (2005). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Nobel Basımevi.
• Topuz, Y. and Çambaşı, İ. (2014). Asgari ücretli tüketicilerin fiyat ve fiyat-kalite algısı: Cep telefonu ürünleri üzerine bir araştırma. Academic Review of Economics and Administrative Sciences, 7(1) ,315-327.
• Ustaahmetoğlu, E. (2014). Fiyat promosyonlarının algılanan tasarrufa etkisi üzerine deneysel bir araştırma. Journal of Consumer and Consumption Research, 6(2) 1-23.
• Ünsalan, A. G. M. and Bayraktar, A. (2017). Tüketici etnosentrizminin tüketici fiyat algısına etkisi, International Journal of Academic Value Studies, 3(9), 258-272.
• Varki, S. and Colgate, M. (2001). The role of price perceptions in an ıntegrated model of behavioral ıntentions. Journal of Service Research, 3(3), 232-240. https://doi.org/10.1177/109467050133004
• Wakefield, K.L. and J. Jeffrey Inman (2003). Situational price sensitivity: The role of consumption occasion, social context, and income. Journal of Retailing, 79(4), 199-212. https://doi.org/10.1016/j.jretai.2003.09.004
• Watchravesringkan, K.T., Yan, R. N. and Yurchisin, J. (2008). Cross-cultural invariance of consumers' price perception Measures-Eastern Asian perspective. International Journal of Retail and Distribution Management, 36(10), 759-779. https://doi.org/10.1108/09590550810900982
• Yağar, F. and Dökme, S. (2018). Niteliksel araştırmaların planlanması: Araştırma soruları, örneklem seçimi, geçerlik ve güvenirlik. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3(3), 1-9. https://dergipark.org.tr/en/pub/gsbdergi/issue/39953/474327
• Yan, J., Tıan, K., Heravı, S. and Morgan, P. (2017). The vices and virtues of consumption choices: Price promotion and consumer decision making. Marketing Letters, 28(3), 461-475. https://doi.org/10.1007/s11002-017-9421-x
• Yaraş, E. (2008). Tüketicilerin fiyat algılamalarına yönelik bir araştırma. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 8(15), 281-300. https://dergipark.org.tr/en/pub/susead/issue/28424/ 302720
• Yaylı, A. and Yayla, İ. (2012). Turistlerin her şey dahil sistemini tercih etme nedenleri. İşletme Araştırmaları Dergisi, 4(1), 143-162.
• Zeithaml, V. A. (1988). Consumer perceptions of price, quality, and value- a means-end model and snthesis of evidence. Journal of Marketing, 52(3), 2-22. https://doi.org/10.1177/002224298805200302
• Zhou, Z. and Nakamato, K. (2001). Price perceptions: A cross-national study between American and Chinese young consumers. Advances in Consumer Research, 28, 1061-168. https://www.acrwebsite.org/volumes/8462/volumes/v28/NA-28