A Comparative Study in Examining the Effect of Entrepreneurial Leadership on Institutionalization

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 18, 263 - 284, 30.06.2022

Filiz Demir , Adnan Çelik

https://doi.org/10.25204/iktisad.1088424

Öz

The foundation of family businesses to continue their existence from generation to generation by growing in a healthy way as desired goes through the process of institutionalization. Institutionalization, on the other hand, is possible with the support of entrepreneurial leaders, who manage enterprises not with the personal administrations of their founders but correctly by adhering to procedures, standards and methods in order to positively affect their future. In this study, which aims to reveal the effect of entrepreneurial leadership on institutionalization, efforts of two leading businessmen living in different countries to institutionalize their companies and their practices in this direction were analyzed with the case study method. In order to obtain data, the Turkish businessman Ahmet Keleşoğlu and his organization Selçuk Ecza Deposu A.Ş., and the German businessman Robert Bosch and his company Bosch GmbH were examined by interviews, corporate/foundation websites, CD’s, books, magazines and document review methods. As a result of the findings, it was concluded that both businessmen owned entrepreneurial leadership characteristics and that entrepreneurial leadership can affect institutionalization. It is also among the results of the study that proactivity, risk taking, vision, seizing opportunities, innovation and creativity which are sub-dimensions of entrepreneurial leadership, can affect institutionalization.

Anahtar Kelimeler

Entrepreneurship, Leadership, Entrepreneurial Leadership, Institutionalization.

Girişimci Liderliğin Kurumsallaşmaya Etkisinin İncelenmesinde Karşılaştırmalı Bir Çalışma

Öz

Aile işletmelerinin varlığını arzulandığı gibi sağlıklı bir şekilde büyüyerek nesilden nesile sürdürebilmesinin temeli kurumsallaşma sürecinden geçmektedir. Kurumsallaşma ise ancak, işletmeleri kurucularının şahsi idareleri ile değil de bunların geleceğini olumlu etkilemek adına yöntem, usul ve standartlara bağlı kalarak doğru yöneten girişimci liderlerin desteğiyle mümkün olabilmektedir. Girişimci liderliğin kurumsallaşmaya olan etkisinin ortaya konulmasının amaçlandığı bu çalışmada, farklı coğrafyalarda yaşamış iki lider iş insanının firmalarını kurumsallaştırma çabaları ve bu yöndeki uygulamaları örnek olay yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırmada Türk iş insanlarından Ahmet Keleşoğlu ve kuruluşu Selçuk Ecza Deposu A.Ş. ile Alman iş insanlarından Robert Bosch ve işletmesi Bosch GmbH örneklemlerinden faydalanılmış, verilerin elde edilmesi için yapılan mülakatların yanında işletmelerin kurumsal/vakıf web siteleri incelenmiş, CD, kitap, dergi, doküman ve belge incelemesi yöntemlerinden faydalanılmıştır. Araştırmanın bulguları neticesinde iş insanları Ahmet Keleşoğlu ve Robert Bosch’un girişimci liderlik özelliği taşıdıkları ve girişimci liderliğin kurumsallaşmaya olumlu yönde etki edebileceği sonucuna varılmıştır. Bunun yanında; girişimci liderliğin alt boyutlarından olan proaktiflik, risk alma, vizyon, fırsatları değerlendirme ile yenilikçilik ve yaratıcılığın da kurumsallaşmaya etki edebileceği çalışmanın sonuçları arasındadır.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik, Liderlik, Girişimci Liderlik, Kurumsallaşma.

Kaynakça

• Akdoğan, A. (2008). Aile işletmelerinin özellikleri ve aile işletmelerinde kurumsallaşma ihtiyacı. Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Paneli Eki, Şükrü Akdoğan (Ed.), Erciyes Üniversitesi ve Kayseri Sanayi Odası Yayını.
• Akı, V. (2015, 2 Eylül). Girişimci liderlikte işte size doğal model! Dünya Gazetesi. https://www.dunya.com/kose-yazisi/girisimci-liderlikte-iste-size-dogal-model/25237.
• Al Mamun, A., Ibrahim, M. D., Bin Yusoff, M. N. H. ve Ali Fazal, S. (2018). Entrepreneurial leadership, performance and sustainability of micro-enterprises in Malaysia. Sustainability Journal, 10, 1591.
• Antonakis, J. ve Autio, E. (2006). Entrepreneurship and leadership. J. R. Baum, M. Frese ve R. Baron (Ed.), The psychology of entrepreneurship içinde, Routledge, 189–208.
• Aylan, S. ve Koç, H. (2018). Otel işletmesi işgörenlerinin kurumsallaşma algılarının belirlenmesi ve işletme özelliklerine göre farklılaşmasının analizi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 733-753.
• Bayer, E. (2003). Kurumsallaşma yönelimli entelektüel sermayenin etkinleştirilmesinde liderin stratejik rolü (Yayımlanmış Doktora Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Baykal, A. N. (2002). Babalar, oğullar ve kızlar- girişimciye kurumsallaşma mektupları- (1. Baskı). Sistem Yayıncılık.
• Bayrakdar, S. (2011). Avrupa birliği mesleki eğitim programlarında girişimcilik eğitimlerinin ekonomik kalkınmadaki önemi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12 (1), 245-264.
• Bedük, A. (2012). Karşılaştırmalı işletme yönetim terimleri sözlüğü (3. Baskı). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Boin, A. ve Christensen, T. (2008). The development of public institutions. Administration & Society, 40 (3), 271-297.
• Brockhaus, R. H. (1982). The psychology of the entrepreneur. Encyclopedia of Entrepreneurship, (1) 39-57.
• Burns, J. M.G. (1978). Leadership (1. Baskı). New York, Harper & Row.
• Cevher, E. (2014). Kurumsallaşma küçük işletmeler için bir çözüm müdür yoksa yok olma nedeni midir? Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7 (32), 583-593.
• Cohen, A. R. (2004). Building a Company of Leaders. F. Hesselbein (Ed.), Leader to Leader içinde, Leadership Forum, 34,16-20.
• Cunningham J. B. ve Lischeron J. (1991). Defining entrepreneurship. Journal of Small Business Management, 29(1), 45–61.
• Chen, M.H. (2007). Entrepreneurial leadership and new ventures: creativity in entrepreneurial teams. Creativity and Innovation Management, 16 (3), 239-250.
• Covin, J. G. ve Slevin, D. P. (2002). The entrepreneurial imperatives of strategic leadership. Strategic Entrepreneurship: Creating a New Mindset (1. Baskı), Blackwell, Oxford.
• Creswell, J. W. ve Miller, D. L. (2000). Determining validity in qualitative inquiry. Theory into practice, (39) 124-130.
• Dilbaz, S. (2005). Büyüme ve kurumsallaşma sürecinde aile şirketlerinde yönetim: Karaman örneği (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Diller, C. H. (2018). Entrepreneurial leadership. Dillercenter, https://www.ship.edu/dillercenter/entrepreneurial_leadership/.
• Ensley, M. D., Pearce, C. L. ve Hmieleski, K. M. (2006). The moderating effect of environmental dynamism on the relationship between entrepreneur leadership behavior and new venture performance. Journal of Business Venturing, 21(2): 243–263.
• Erdem, O. (2016), Girişimci Liderlik. http://m.manisainternethaber.com/yazi/309/girisimci_liderlik_.html.
• Fastnacht, K.ve Siegel, C. (2017). Robert Bosch his life and work (1. Baskı). Stuttgart, Robert Bosch GmbH.
• Fastnacht, K., Kuhlgatz, D., Schmitt, D. ve Siegel, C. (2011). Bosch 125 years invented for life (1. Baskı), Heimerdingen, GZD.
• Fındıkçı, İ. (2005). Aile işletmelerinde yönetim ve kurumsallaşma (1. Baskı). Alfa Yayınları.
• Genç, N. ve Karcıoğlu, F. (2004). Aile işletmelerinin karşılaştıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Tamer Koçel (Ed.), Aile İşletmeleri Kongresi, TC İstanbul Kültür Üniversitesi, 20-32.
• Gorski, H. (2017). Leadership and corporate social responsibility. De Gruyter Open International Conference, Knowledge-Based Organization, 23 (1), 372-377.
• Greenberg, D., McKone S., Kate ve Wilson, H. J. (2011). The new entrepreneurial leader: developing leaders who shape social and economic opportunity (1. Baskı), San Francisco, Berrett-Koehler Publishers.
• Gupta, V., MacMillan, I.C. ve Surie, G. (2004). Entrepreneurial leadership: developing and measuring a cross-cultural construct. Journal of Business Venturing, 19, 241-260.
• Gündüz, Ş. (2010). Kontrol liderin elinde mi? Girişimcilik okulundan cevap. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 11 (2), 212-222.
• Günay, A. (2014). Aile işletmelerinde kurumsallaşma: Isparta iş adamı dernekleri üyeleri üzerine yapılan bir araştırma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2015). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe – yöntem – analiz (2. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• http://www.ankvakfi.org.tr/hakkimizda.php?sayfa=kurucularimiz.
• https://www.bosch.com./.
• https://www.bosch.com.tr/.
• http://www.ieulagay.com.tr/Sirket-Profili/Yoenetim-Kurulu.
• http://www.selcukecza.com.tr/kurumsal/tarihce.
• Huang, S., Ding, D. ve Chen, Z. (2014). Entrepreneurial leadership and performance in chinese new ventures: a moderated mediation model of exploratory ınnovation, exploitative ınnovation and environmental dynamism. Creativity and Innovation Management Review, 23(4).
• Hvidsten, A. H. (2013). Exploring the influence of entrepreneurial leadership on the context for creativity: The case of åpent bakeri (Yüksek Lisans Tezi). BI Norwegian Business School.
• Jackson, S. E. ve Dutton, J. E. (1988). Discerning threats and opportunities. Administrative Science Quarterly, 33(3), 370-387.
• Kaldırımcı, N. (2008). Aile işletmeleri için de dünya düzdür! Şükrü Akdoğan (Ed.), Aile İşletmelerinde Kurumsallaşma Paneli, Kayseri, Erciyes Üniversitesi ve Kayseri Sanayi Odası Yayını.
• Kansikas, J., Laakkonen, A., Sarpo, V. ve Kontinen, T. (2012). Entrepreneurial leadership and familiness as resources for strategic entrepreneurship. International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 18(2), 141-158.
• Karacaoğlu, K. ve Sözbilen, G. (2013). Kurumsallaşmanın konaklama işletmelerinin kurumsal girişimcilik düzeyleri üzerine etkisi: Nevşehir ilinde bir uygulama. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 24(1), 41-56.
• Karcıoğlu, F. (2004). Aile işletmeleri açısından girişimci liderlik ve önemi-ETSO’ya bağlı aile işletmelerinde bir uygulama. İşletme Dergisi, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi, 33(2), 97-119.
• Karcıoğlu, F. ve Yücel, İ. (2004). Aile işletmeleri açısından girişimci liderlik ve önemi: ETSO’ya bağlı aile işletmelerinde bir uygulama. 1. Aile İşletmeleri Kongresi Kongre Kitabı içinde (415-423), İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Karmarkar, Y., Chabra M. ve Deshpande, A. (2014). Entrepreneurial leadership style(s): a taxonomic review. Pune Annual Research Journal of Symbiosis Centre for Management Studies, 2(1), 156–189.
• Karpuzoğlu, E. (2001). Büyüyen ve gelişen aile şirketlerinde kurumsallaşma (1. Baskı). Hayat Yayıncılık.
• Kempster, S. ve Cope, J. (2010). Learning to lead in the entrepreneurial context. International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 16(1): 5-34.
• Koraltürk, M. (2008). Ahmet Keleşoğlu, başarıya adanmış yaşam (1. Baskı). Maestro Yayıncılık.
• Lockett, A., Hayton, J., Üçbaşaran, D., Mole, K. ve P. Hodgkinson, G. (2013). Entrepreneurial leadership, capabilities and growth. Enterprise Research Centre and Warwick Business School, University of Warwick, Coventry, UK.
• Nicholson, N. (1998). Personality and entrepreneurial leadership: a study of the heads of the UK’s most successful independent companies. European Management Journal, 16(5), 529-539.
• Neuman, L.W. (2009). Toplumsal araştırma yöntemleri nitel ve nicel yaklaşımlar (1. Baskı). Sedef Özge (Çev.), Yayınodası Yayıncılık.
• Öner, H. ve Turhan, Ö. (2010). Aile işletmelerinde yönetim ve kurumsallaşma: Kurukahveci Mehmet Efendi, Tamer Koçel (Ed.). 4. Aile İşletmeleri Kongresi Kitabı, İstanbul, T.C. İstanbul Kültür Üniversitesi Yayınları.
• Roomi, M. A. ve Harrison, P. (2011). Entrepreneurial leadership: What is it and how should it be taught? International Review of Entrepreneurship. 19(9), 1-48.
• Schumpeter, J. A. (1934). The theory of economic development (1. Baskı). Cambridge, Harvard University Press.
• Selznick, P. (1996). Institutionalizm “old” and “new”, Administrative Science Quarterly, Sage Publications, 41(2), 270-277.
• Sharma, P. ve Chrisman, J. J. (1999). Toward a reconciliation of the definitional issues in the field of corporate entrepreneurship. Entrepreneurship Theory and Practice, 23(3), 11-27.
• Sundararajan, M., Sundararajan, B., ve Henderson, S. (2012). Role of meditative foundation entrepreneurial leadership and new venture success. Journal of Spirituality, Leadership and Management, 6(1), 59-70.
• Swiercz, P. M. ve Lydon, S. R. (2002). Entrepreneurial leadership in high‐tech firms: a field study. Leadership & Organization Development Journal, 23(7), 380-389.
• Şanal, M. ve Özgen, H. (2013). Kurumsallaşma ve kurumsal girişimcilik ilişkisi üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 22, 2 (1), 15-26.
• Şen, E., Ateşoğlu, H. ve Akdoğan, S. (2017). Okul yöneticilerinin liderlik davranışları, performans uygulamaları ve kurumsallaşmaya ilişkin öğretmen görüşlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 9(3), 572-593.
• Şimşek, H. ve Yıldırım, A. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (9. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Tavşancı, S. (2009). Firmalardaki kurumsallaşma düzeyinin rekabet gücüne etkisi üzerine bir araştırma (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Türk, U. ve Yıldız, G. (2015). İşletmelerin büyümeleri ile kurumsallaşma gereksinimi arasındaki ilişkinin incelenmesi: Sakarya ili örneği. Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 3(3),2, 1-22.
• Ulukan, C. (2005). Girişimcilerin ve profesyonel yöneticilerin kurumsallaşma perspektifi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(29), 31-42.
• Uncuoğlu Yolcu, İ. (2017). Girişimcilik ve liderliğe farklı bir bakış: Girişimci liderlik. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (60) 182-195.
• Yılmaz, H. İ. (2017). Şirketlerde kurumsallaşmanın önemi. TESAM, http://tesam.org.tr/sirketlerde-kurumsallasmanin-onemi/.
• Yin, R. K. (2014). Case study research: Design and methods (5. Baskı). Sage.
• Zeydan, M. ve Akın, A. (2010). İşletme yaşam çevrimi bağlamında yönetici-liderlik matriksi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24 (4), 155-173.
• Zucker, L. G. (1977). The role of institutionalization in cultural persistence. W. W. Powell ve P.J. DiMaggio (Ed.), The New Institutionalism in Organizational Analysis içinde, Chicago, University of Chicago Press.