The Effects of Syria Policy on Turkish Politics: Post-2000 Period

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: "Cumhuriyet'in 100. Yılında Türkiye'nin Sosyo-Ekonomisi" Özel Sayısı, 217 - 231, 29.10.2023

Şaban Öztürk , Hüseyin Sevinç

https://doi.org/10.25204/iktisad.1341353

Öz

This study aims to elucidate the significance of foreign policy for a nation, the challenges inherent in the foreign policy pursued by Turkey, and the impacts of relations maintained with neighboring countries on both domestic and international politics, with a focus on the Syrian policy. The study encompasses a comprehensive analysis of foreign policy, with a particular focus on Turkish foreign policy, especially within the context of Turkey's diplomatic endeavors in the twenty-first century. While being a significant realm of Turkish foreign policy, Turkey's policies towards Syria, believed to have repercussions not only on the Western countries but also on other Middle Eastern nations, have been examined within the context of post-2000 developments. The study confirms that due to Turkey's position in the field of foreign policy, it has long embraced a Western-oriented and status-quo approach, and the notion that this approach has had adverse implications on its relations with the Middle East and neighboring countries. However, it has been observed that the changes in the field of foreign policy during the 2000s have also had an impact on Syria policies, thus leading to the identification of positive relations, particularly in the economic sphere. Furthermore, the recent trend of the two countries' relations recovering after being strained again during the Arab Spring is considered to be a result of the influence of economic concerns on foreign policy. However, it has been observed that Turkey's relations with Syria have significant implications for both its domestic and foreign policies, particularly when compared to its relations with other neighboring countries.

Anahtar Kelimeler

Politics, Foreign Policy, Middle East, Turkey-Syria relations

Suriye Politikasının Türkiye Siyaseti Üzerine Etkileri: 2000 Sonrası Dönem

Öz

Bu çalışma, bir ülke için dış politikanın önemini, Türkiye’nin yürütmüş olduğu dış politikanın zorluklarını ve komşu ülkelerle yürütülen ilişkilerin iç ve dış siyasete etkilerini, Suriye politikası üzerinden ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çalışmada geniş anlamda dış politika, Türk dış politikası ve özellikle Türkiye’nin 2000’li yıllarda yürütmüş olduğu dış politikası incelenmiştir. Türk dış politikasının önemli bir alanı olmakla birlikte Batı ve diğer Ortadoğu ülkelerine de yansımalarının olduğu düşünülen Türkiye’nin Suriye politikaları 2000 sonrasındaki gelişmeler kapsamında ele alınmıştır. Çalışmada Türkiye’nin dış politika alanında bulunduğu konum nedeniyle uzun süre Batıcı ve statükocu anlayışı benimsediği ve söz konusu anlayışın Ortadoğu ve komşularıyla ilişkilerine olumsuz yansımalarının olduğu düşüncesi teyit edilmiştir. Ancak 2000’li yıllarda dış politika alanında meydana gelen değişimin Suriye politikalarına da yansıdığı dolayısıyla olumlu ilişkilerin özellikle ekonomi alanında görünür olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, Arap Baharı ile tekrar kopan iki ülke ilişkilerinin son dönemde tekrar düzelme yoluna gitmesi ekonomik kaygıların dış politikadaki etkisi olarak düşünülmektedir. Bununla birlikte, Türkiye’nin diğer komşu ülkelere nazaran Suriye ile ilişkilerinin iç ve dış siyasetine önemli etkilerinin olduğu gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Siyaset, Dış Politika, Ortadoğu, Türkiye-Suriye ilişkileri

Kaynakça

• Ahmadian, H., ve Mohseni, P. (2019). Iran's Syria strategy: The evolution of deterrence. International Affairs, 95(2), 1-24. https://doi.org/10.1093/ia/iiy271
• Altunışık, M. B. (2002). Soğuk Savaş sonrası dönemde Suriye’nin dış politikası: Değişime uyum çabası. M. Türkeş ve İ. Uzgel (Ed.), Türkiye’nin komşuları içinde (s. 259-292). İmge Kitabevi.
• Altunışık, M. B., ve Tür, Ö. (2006). From distant neighbors to partners? Changing Syrian-Turkish relations. Security Dialogue, 37(2), 229-248. https://doi.org/10.1177/0967010606066172
• Arı, T. (2005). Geçmişten günümüze Ortadoğu: Siyaset, savaş ve diplomasi. Alfa Yayınları.
• Ataman, M., ve Özdemir, Ç. (2018). Turkey’s Syria policy: Constant objectives shifting priorities. Turkish Journal of Middle Eastern Studies, 5(2), 13-35. https://doi.org/10.26513/tocd.466046
• Aydın, M., ve Aras, D. (2004). Ortadoğu’da ekonomik ilişkilerin siyasi çerçevesi; Türkiye’nin İran, Irak ve Suriye ile bağlantıları. Uluslararası İlişkiler Dergisi, 1(2), 103-128.
• Burbach, R. (1994). Amerikan demokrasisinin trajedisi (A. Fethi, Çev.). S. Amin, C. Noam, ve A. G. Frank (Ed.), Düşük yoğunluklu demokrasi yeni dünya düzeni ve politik güçler içinde (s. 125-152). Alan Yayıncılık.
• Çakmak, C., Yetim, M., ve Çolak, F. G. (2014). Ortadoğu’da devrimler ve Türkiye. A. Sandıklı ve E. Kaya (Ed.), Ortadoğu’da değişim ve Türkiye içinde (s. 119-166). Bilgesam Yayınları.
• Çeçen, A. (2005). ABD ve ordusu İsrail lobilerinin taşeronu olarak bölgeye gelmiştir. A. Akar (Ed.), Büyük Ortadoğu kuşatması: Yeni dünya düzeninin Ortadoğu ayağı içinde (s. 98-120). Timaş Yayınları.
• Çufalı, M. (2003). Çok boyutlu dış politikaya geçişte Türkiye'nin güney komşularıyla ilişkileri, 1980-2003. T. Göksu, H. H. Çevik, A. Baharçiçek, ve A. Şen (Ed.), 1980-2003: Türkiye'nin dış, ekonomik, sosyal ve idari politikaları içinde (s. 139-149). Siyasal Kitabevi.
• Dodd, C. (2016). Türkiye Cumhuriyeti (K. Tanrıyar, Çev.). M. Heper ve S. Sayarı (Ed.), Dünden Bugüne Türkiye: tarih, politika, toplum ve kültür içinde (s. 71-87). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Doğan, K. C., ve Yılmaz, N. (2013). Küresel sermayeye dayalı yeni ekonomik düzende Ulus-Devlet’in egemenlik krizi. Global Journal of Economics and Business Studies, 2(3), 12-19.
• Erdoğan, M. M. (2020). Suriyeliler barometresi 2019: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi. Orion Kitabevi.
• Fraser, T., Mango, A., ve McNamara, R. (2011). Modern Ortadogu'nun kuruluşu (F. Doruker, Çev.). Remzi Kitabevi.
• Gök, N. (2019). Suriye krizi’nin Türkiye’ye yansımaları (2011-2017). Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(8), 77-114. http://dx.doi.org/10.32739/uskudarsbd.5.8.59
• Gökcan, Ö. (2018). Türkiye-Suriye ilişkilerinde bir kırılma noktası: Ekim 1998 krizi veya diğer bir ifadeyle “ilan edilmemiş savaş”. Akademik İncelemeler Dergisi, 13(1), 169-198. https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.396405
• Göksedef, E. (2023, 23 Ocak). İran, Türkiye-Suriye görüşmelerine ve normalleşme sürecine nasıl bakıyor? . BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/articles/cp4q94vp8y7o
• Güder, S., Çemerek, M., ve Mercan, M. H. (2020). Geleceğin Türkiye’sinde dış politika. İlim Kültür Eğitim Vakfı.
• Hale, W. (2002). Türk dış politikasındaki ekonomik sorunlar (H. Güldü, Çev.). S. Sayarı ve A. Makovsky (Ed.), Türkiye’nin yeni dünyası: Türk dış politikasının değişen dinamikleri içinde (s. 43-60). Alfa Yayınları.
• Hinnebusch, R. (2014). The foreign policy of Syria. R. Hinnebusch ve A. Ehteshami (Ed.), The foreign policies of Middle East states içinde (2. ed., s. 207-232). Lynne Rienner Publishers, Inc.
• İnat, K. (2019, 18 Eylül). Suriye’de çözüm yolu ve riskler. Siyaset, Ekonomi ve Toplumsal Araştırmalar Vakfı. https://www.setav.org/suriyede-cozum-yolu-ve-riskler/
• Karpat, K. (2001). Ortadoğu’da Osmanlı mirası ve ulusçuluk (R. Boztemur, Çev.). İmge Kitabevi.
• Kirişçi, K. (2002). Türkiye ve Müslüman Ortadoğu (H. Güldü, Çev.). S. Sayarı ve A. Makovsky (Ed.), Türkiye’nin yeni dünyası: Türk dış politikasının değişen dinamikleri içinde (s. 53-78). Alfa Yayınları.
• Kor, Z. T. (2005). Türk-Amerikan ilişkileri. F. S. Turhan (Ed.), Küresel güçler içinde (s. 70-74). Küre Yayınları.
• Kurubaş, E. (2016). Türk dış politikasında değişim ve Ortadoğu politikasına yansımaları. E. Efegil (Ed.), Türkiye'nin çatışma bölgelerine yönelik dış politikasının analizi içinde (s. 13-40). Gündoğan Yayınları.
• Kürkçüoğlu, Ö. (1980). "Dış politika" nedir? Türkiye'deki dünü ve bugünü. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 35(01), 309-335. https://doi.org/10.1501/SBFder_0000001394
• Martin, L. G. (2012). Dış politika (K. Tatlıyar, Çev.). M. Heper ve S. Sayarı (Ed.), Dünden bugüne Türkiye: Tarih politika toplum ve kültür içinde (s. 293-304). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Memiş, E. (2002). Kaynayan kazan Ortadoğu. Çizgi Kitabevi.
• Oğuşgil, V. A. (2016, 28-29 Nisan). Suriye mülteci krizi ve AB-Türkiye ilişkileri açısından düşündürdükleri II Uluslararası Ortadoğu konferansları: Ortadoğu'daki çatışmalar bağlamında göç sorunu Kilis. http://iibf.kilis.edu.tr/bolum/IIII08/gec12
• Oran, B. (2002). Türk dış politikasının teori ve pratiği/ TDP'nin kuramsal çerçevesi. B. Oran (Ed.), Türk dış politikası: Kurtuluş şavaşından bugüne olgular, belgeler, yorumlar (Cilt 1-1919-1980) içinde (s. 17-53). İletişim Yayınları.
• Orhan, O., ve Haşıl, H. (2023). Suriye krizinin siyasi ve askeri panaroması: Kırılma anları ve dönüşümler. A. Uysal, O. Orhan, ve S. Bulut (Ed.), Suriye krizinin doğuşu ve dönüşümü: bölgesel ve küresel aktörler içinde (s. 51-80). Ortadoğu Yayınları.
• Owen, R. (2000). State, power and politics in the making of the modern Middle East (2. ed.). Routledge.
• Owen, R., ve Pamuk, Ş. (2002). 20. yüzyılda Ortadoğu ekonomileri tarihi (A. Edirne, Çev.). Sabancı Üniversitesi Yayınları.
• Öztığ, L. İ. (2019). Syria and Turkey: Border security priorities. Middle East Policy, 26(1), 117-126.
• Sander, O. (1992). Yeni dünya düzeni ve Türkiye. Bağlam Yayıncılık.
• Sandıklı, A., ve Semin, A. (2014). Bütün boyutlarıyla Suriye krizi ve Türkiye. A. Sandıklı ve E. Kaya (Ed.), Ortadoğu’da değişim ve Türkiye içinde (s. 200-220). Bilgesam Yayınları.
• Serdar, İ. (2015). AKP hükümetinin Suriye dış politikasının 2011 Arap Baharı sonrası değişimi. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri, 1(1), 12-25. https://dergipark.org.tr/en/pub/sadab/issue/34985/388191
• Sinkaya, B. (2011). Geçmişten günümüze Türkiye’nin ortadoğu politikası ve batı etkisi. Adam Academy Journal of Social Sciences, 1(1), 79-100.
• T.C. Dışişleri Bakanlığı. (2023, Temmuz). Girişimci ve insani dış politika. T.C. Dışişleri Bakanlığı Resmi Web Sitesi https://www.mfa.gov.tr/suriye-siyasi-gorunumu.tr.mfa
• T.C. Ticaret Bakanlığı. (2023, Şubat). Suriye ülke profili :Türkiye-Suriye dış ticareti. T.C. Ticaret Bakanlığı Resmi Web Sitesi https://ticaret.gov.tr/data/5ed6044b13b87656dc5b5a22/Suriye%20%C3%9Clke%20Profili%202023.pdf
• Tür, Ö. (2011, 1 Temmuz). 2000’lerde Türkiye-Suriye ilişkilerinin siyasi-ekonomisi. Ortadoğu Araştırmaları Merkezi, 33-39. https://www.orsam.org.tr/tr/2000-lerde-turkiye-suriye-iliskilerinin-siyasi-ekonomisi/
• Türkmen, İ. (2014). Türkiye Cumhuriyeti’nin Ortadoğu politikası. A. Sandıklı ve E. Kaya (Ed.), Ortadoğu’da değişim ve Türkiye içinde (s. 1-20). Bilgesam Yayınları.
• UTİKAD. (2011, 11 Ocak). Vize kalkınca Suriye’ye ihracat arttı. Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği https://www.utikad.org.tr/Detay/Sektor-Haberleri/7354/vize-kalkinca-suriyeye-ihracat-9-kat-artti
• Yavuzalp, E. (1998). Dış politikada oyunun kuralları. Bilgi Yayınevi.