VAT Refund Process and VEDOP Application in Housing Delivery Subject to Discounted Rate in The Construction Sector

Yıl 2024, Cilt: 9 Sayı: 23, 82 - 99, 29.02.2024

Mehmet Ös

https://doi.org/10.25204/iktisad.1390720

Öz

The purpose of this study is to examine the VAT refund process for housing deliveries subject to a reduced rate in Turkey within the scope of the Tax Offices Full Automation Project (VEDOP). The application processes of the reduced VAT rate in the digital environment as a result of technological transformations in the delivery of buildings manufactured as residences are explained. In this context, TÜİK 2024 housing sales data was used. With these data, the share of houses with a usable area of 150 m2 in the produced houses was compared. Most of the costs incurred in the manufacture of these houses are subject to the general VAT rate. In this case, the VAT rate of the costs incurred in housing construction is higher than the VAT rate of the houses. Thus, the problem of not being able to eliminate the VAT charged by construction companies through discounts arises. Nowadays, VAT refund processes are resolved with technological developments. It is thought that carrying out VAT refund processes in a digital environment is important in preventing tax losses and evasion. In addition, with digitalization, base differences that may occur between the actual sales value and the title deed value will be prevented. As a result, it is thought that digitalization and VAT refund processes in housing deliveries subject to a discounted rate will be useful in contributing to the prevention of simpler tax losses.

Anahtar Kelimeler

Construction Accounting, Digitalization, digital tax applications

İndirimli Orana Tabi Konut Teslimlerinde KDV İade Süreci ve VEDOP Uygulaması

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de indirimli orana tabi konut teslimlerine ilişkin KDV iade sürecini Vergi Daireleri Tam Otomasyon Projesi (VEDOP) kapsamında incelemektir. İkamet amaçlı konut olarak imal edilen yapıların tesliminde indirimli KDV oranının teknolojik dönüşümler sonucunda dijital ortamda uygulama süreçleri açıklanmaktadır. Bu bağlamda TÜİK 2024 yılı konut satış verileri kullanılmıştır. Bu veriler ile 150 m2 kullanım alanına sahip konutların üretilen konutlar içerisindeki payı mukayese edilmiştir. Bu konutların imalatında oluşan maliyetlerin büyük bir kısmı genel KDV oranına tabidir. Bu durumda, konut imalatında oluşan maliyetlerinin KDV oranı, konutların KDV oranından yüksek olması durumu ortaya çıkmaktadır. Böylece, inşaat firmalarınca yüklenilen KDV’nin indirim yoluyla giderilememe sorunu ortaya çıkmaktadır. Günümüzde teknolojik gelişmeler ile KDV iade süreçleri çözümlenmektedir. KDV iade süreçlerinin dijital ortamda gerçekleşmesinin vergi kayıp ve kaçaklarının önüne geçilmesi noktasında önemli olduğu düşünülmektedir. Ayrıca, dijitalleşme ile birlikte gerçek satış değeri ile tapu değeri arasında oluşabilecek matrah farklarının da önüne geçilmiş olacaktır. Sonuç olarak dijitalleşme ile indirimli orana tabi konut teslimlerinde KDV iade süreçlerinin daha yalın vergi kayıplarının önlenmesine katkı sunulması açısından yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İnşaat Muhasebesi, Dijitalleşme, Dijital Vergi Uygulamaları

Kaynakça

• 1319 Sayılı Emlak Vergisi Kanunu (2023, 6 Mart). 1319 sayılı emlak vergisi kanunu 29.m. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.1319.pdf
• Ardıç, M. ve Seçer, T. (2015). Türkiye’de konut sektöründeki katma değer vergisi uygulamalarının incelenmesi ve çözüm önerileri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 283-306. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunisosbil/issue/2838/38759
• Atay, M. S. (2021). İnşaat işletmelerinde KDV uygulamaları. Jass Studies-The Journal of Academic Social Science Studies, 14(85), 327-336. http://dx.doi.org/10.29228/JASSS.42671
• Bakanlar Kurulu Kararı (2023, 20 Eylül). 24/12/2012 tarihli ve 2012/4116 sayılı kararnamenin eki karar. https://bmvdb.gib.gov.tr/node/86276
• Bakanlar Kurulu Kararnamesi (2023, 20 Eylül). Mal ve hizmetlere uygulanacak katma değer vergisi oranlarının tespitine ilişkin karar. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2007/12/20071230-4.html
• Cumhurbaşkanı Kararı (2023, 20 Eylül). Mal ve hizmetlere uygulanacak katma değer vergisi oranlarının tespitine ilişkin kararda değişiklik yapılmasına dair karar. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/03/20220329-6.pdf
• Cumhurbaşkanlığı 2023 Yılı Yıllık Program (2023, 20 Eylül). 1-376. Cumhurbaşkanlığı 2023 yılı yıllık programı. https://www.sbb.gov.tr/2023-yili-cumhurbaskanligi-yillik-programi-resmi-gazetede-yayimlanmistir/. Erişim Tarihi: 20.09.2023
• Deliktaş, E. (2021), İndirimli orana tabii teslim ve hizmetlerden kaynaklı KDV iadesi taleplerinde mevcut sorunlar. Mali Çözüm Dergisi, 31(166), 293-308. https://archive.ismmmo.org.tr/docs/malicozum/166malicozum/18.PDF
• E-YMM Tasdik Raporu Teknik Kılavuzu (2023, 20 Eylül). E-YMM tasdik raporu teknik kılavuzu. https://intvrg.gib.gov.tr/ymmrapor/e-YMM_Tasdik_Raporu_Teknik_Kilavuz_v2.pdf
• Gacar, A. (2019). Yapay zekâ ve yapay zekânın muhasebe mesleğine olan etkileri: Türkiye’ye yönelik fırsat ve tehditler. Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 8(EUREFE’ 19), 389–394. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bsbd/issue/51031/650750
• GİB. (2024, 7 Şubat). E-Beyanname Gerekli Programlar. https://intvrg.gib.gov.tr/intvrg_bdp/ebyn_gerekli_prog.html
• Güldoğan, Ö. ve Usul, H. (2021). Dijital dönüşüm sürecinde e-defter uygulamalarına getirilen yeniliklerin muhasebe eğitimine etkileri, Ö. Tekşen, A. Apalı ve N. Gülcan (Ed.) 39. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu içinde (s. 15-31). Burdur, Türkiye. https://turmes2020.mehmetakif.edu.tr/files/bildiriler-kitabi.pdf
• Nas, A. (2021). Konut ve iş yeri teslimlerinde katma değer vergisi istisnası ve bu istisnanın anayasal ilkeler olan mali güç ve eşitlik ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, 45, 103-120. https://dergipark.org.tr/tr/pub/taad/issue/59541/856474
• Odabaşı, C. (2018). İndirimli orana tabi işlemlerde KDV iade sistemi, karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri: örnek bir uygulama (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Ös, M. (2022). Türkiye’de dijitalleşen vergi uygulamaları: inşaat muhasebesi ve KDV işlemlerine yönelik bir araştırma. G. Gürçay ve A. Manafidizaji (Ed.). Selçuk 7th International Conference On Social Sciences içinde (s. 96-104). Konya, Türkiye. https://www.selcukkongresi.org/_files/ugd/797a84_7351ba2234a84aa2bc2f98039bf8018d.pdf
• Resmî Gazete (2023a, 20 Eylül). Katma değer vergisi genel tebliği seri no: 99. https://resmigazete.gov.tr/eskiler/2006/07/20060711-11.html
• Resmî Gazete (2023b, 20 Eylül). Katma değer vergisi genel uygulama tebliğinde değişiklik yapılmasına dair tebliğ (seri no: 43). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/10/20221025-12.html
• TÜİK (2023, 6 Mart). İnşaat ve konut. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Insaat-ve-Konut-116
• TÜİK (2024, 7 Şubat). Konut satış istatistikleri. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Konut-Satis-Istatistikleri-Aralik-2023-49516
• Vial, G. (2021). Understanding digital transformation. Hinterhuber, A., Vescovi, T. ve Checchinato, F. (Ed.). (2021). Managing digital transformation: understanding the strategic process (1st ed.). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781003008637