Halka Arz İşlemleri ile Yatırımcı Portföyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 10 Sayı: 26, 1 - 11, 28.02.2025

Bilen Balıkçı , Mert Baran Tunçel

https://doi.org/10.25204/iktisad.1459848

Öz

Şirketlerin sürdürülebilirliğini sağlama ve yüksek finansal giderlerinin mali tablolar ile kazançlar üzerinde oluşturduğu olumsuz etkileri minimize etme amacı, şirketleri halka arz yoluyla kaynak sağlamaya yönlendirmektedir. Bu çalışmada, Haziran 2012-Şubat 2024 dönemine ait aylık veriler kullanılarak halka arz endeksi (XHARZ) ile yerli ve yabancı yatırımcıların portföy değerleri arasındaki ilişki incelenmiştir. Fourier nedensellik testi sonuçlarına göre, halka arz endeksi ile yatırımcı portföy değerleri arasında herhangi bir nedensellik ilişkisi tespit edilememiştir. Bu bulgular, yatırımcı portföylerinin yalnızca halka açık şirket hisselerini içermemesi, portföylerin tahvil, emtia ve gayrimenkul gibi farklı varlık sınıflarını da kapsayabilmesi ile açıklanabilir. Ayrıca, Türkiye’de finansal okuryazarlık oranının düşüklüğü, halka arz yatırımlarının kısa vadeli kazanç aracı olarak değerlendirilmesi ve geleneksel yatırım araçları olan altın ve dövize yeniden yönelim gibi faktörlerin de bu sonuçların ortaya çıkmasında rol oynadığı düşünülmektedir. Bu unsurlar, analiz sonuçlarının özgün yapısına ve yatırımcı davranışlarının dinamiklerine ilişkin önemli bilgiler sunmaktadır. Çalışmanın sonuçları, finansal okuryazarlık seviyesinin artırılması ve halka arz süreçlerine ilişkin stratejik düzenlemelerin gerekliliğini de ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Halka Arz Endeksi, Yatırımcı Portföyleri, Fourier ADF Birim Kök Testi, Fourier Toda Yamamoto Nedensellik Testi.

Examining the Relationship Between Public Offering Transactions with Investor Portfolio

Öz

Ensuring corporate sustainability and mitigating the adverse impacts of high financial expenses on financial statements and earnings have prompted companies to seek funding through public offerings. This study examines the relationship between the initial public offering index (XHARZ) and the portfolio values of domestic and foreign investors using monthly data from June 2012 to February 2024. According to the results of the Fourier causality test, no causal relationship was identified between the IPO index and investor portfolio values. These findings can be attributed to the diversification of investor portfolios, which may include not only publicly traded company shares but also other asset classes such as bonds, commodities, and real estate. Furthermore, the low level of financial literacy in Turkey, the perception of IPO investments as short-term profit opportunities, and the reorientation towards traditional investment tools like gold and foreign currency are factors that may have contributed to these results. These elements provide critical insights into the unique nature of the analysis outcomes and the dynamics of investor behavior. The findings underscore the necessity of enhancing financial literacy levels and implementing strategic adjustments in IPO processes to address these challenges effectively.

Anahtar Kelimeler

Investor Portfolios, Fourier ADF Unit Root Test, Fourier Toda Yamamoto Causality Test., Initial public offerings index

Kaynakça

• Agarwal, S., Liu, C. ve Rhee, S. G. (2008). Investor demand for IPOs and aftermarket performance: Evidence from the Hong Kong stock market. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 18(2), 176-190. https://doi.org/10.1016/j.intfin.2006.09.001
• Altan, M. ve Hotamış, T. N. (2008). Türkiye'de Halka İlk Arzı Yapılan Hisse Senetlerinin Kısa Dönem Fiyat Performans Analizi (2000-2006). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2008(1), 150-185. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/107417
• Bağcı, H. ve Sarıay, İ. (2021). Halka açık piyasa değeri ve piyasa değerinin işletme performansındaki rolü: BIST Halka Arz Endeksi’nde Bir Uygulama. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 36-54. https://doi.org/10.14784/marufacd.880613
• Bayraktar Yetim, S. ve Koy, A. (2022). İlk halka arzların BIST100 endeksi volatilitesine etkisi: Covid-19 pandemisi dönemi. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(4), 944-965. https://doi.org/10.30784/epfad.1211766
• Braun, M. ve Larrain, B. (2009). Do IPOs affect the prices of other stocks? Evidence from emerging markets. The Review of Financial Studies, 22(4), 1505-1544. https://doi.org/10.1093/rfs/hhn025
• Cai, J. ve Wei, K. J. (1997). The investment and operating performance of Japanese initial public offerings. Pacific-Basin Finance Journal, 5(4), 389-417. https://doi.org/10.1016/S0927-538X(97)00021-8
• Carrion-i-Sylvestre J. L., Kim D. ve Perron P. (2009). GLS-Based unit root tests with multiple structural breaks under both the null and the alternative hypotheses. Econometric Theory, 25(6), 1754-1792. https://doi.org/10.1017/S0266466609990326
• Chalk, A. J. ve Peavy, J. W. (1987). Initial public offerings: daily returns, offering types and the price effect. Financial Analysts Journal, 43(5), 65-69. https://doi.org/10.2469/faj.v43.n5.65
• Çalışkan, U. (2022). Son dönemlerde halka arz edilen şirketlerin hisse senetlerinde anormal getirilerinin varlığının sınanması. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 9(4), 313-344. https://dergipark.org.tr/en/pub/asead/issue/73282/1182660
• Demirtaş, F., Barut, A., Bardakçi, H. ve Alpsülün, M. Ş. (2023). İlk halka arzların kısa ve uzun dönem fiyat performansları ile işlem hacimleri arasındaki ilişki: Panel asimetrik nedensellik analizi. Anasay, (23), 51-69. https://doi.org/10.33404/anasay.1227285
• Drobetz, W., Kammermann, M. ve Wälchli, U. (2005). Long-run performance of initial public offerings: The evidence for Switzerland. Schmalenbach Business Review, 57, 253-275. https://doi.org/10.1007/BF03396716
• Enders, W. ve Lee, J. (2012). A unit root test using a Fourier series to approximate smooth breaks. Oxford bulletin of Economics and Statistics, 74(4), 574-599. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2011.00662.x
• Fama, E. F. (1970). Efficient capital markets: A review of theory and empirical work. The Journal of Finance, 25(2), 383-417. https://doi.org/10.2307/2325486 Investing.com. (2024, 25 Mart). BİST halka arz endeksi, 2024 25 Mart. https://www.investing.com/
• Kurozumi, E. (2002). Testing for stationarity with a break. Journal of Econometrics, 108(1), 63-99. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(01)00106-3
• Küçükçolak, R. A., Küçükoğlu, S. ve Küçükçolak, N. İ. (2023). Şirket finansmanında halka arzlar: Borsa İstanbul örneği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(47), 830-866. https://doi.org/10.46928/iticusbe.1180429
• Lee, J. ve Strazicich, M.C. (2003). Minimum lagrange multiplier unit root test with two structural breaks. The Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089. https://doi.org/10.1162/003465303772815961
• Lee, J. ve Strazicich, M.C. (2004). Minimum LM Unit Root Test with one structural break. Appalachian State University Working Papers, no.04-17. https://econ.appstate.edu/RePEc/pdf/wp0417.pdf
• Loughran, T. ve Ritter, J. (2004). Why has IPO underpricing changed over time?. Financial Management, 33(3), 5-37. http://www.jstor.org/stable/3666262
• Lowry, M. ve Murphy, K. J. (2007). Executive stock options and IPO underpricing. Journal of Financial Economics, 85(1), 39-65. https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2006.05.006
• Medetoğlu, B. ve Saldanlı, A. (2023). ınvestigating the ımpact of ıpos on the bıst technology (Xutek) ındex using the event study method. Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(4), 215-236. https://doi.org/10.18026/cbayarsos.1295414
• Merkezi Kayıt Kuruluşu. (2024, 21 Mart). Yerli-Yabancı Oranı, Mart 2024. https://www.vap.org.tr/yerli-yabanci-pay-senedi-analizi
• Modigliani, F., ve Miller, M. H. (1958). The cost of capital, corporation finance and the theory of investment. The American Economic Review, 48(3), 261-297. https://www.jstor.org/stable/1809766
• Mouri, N., Sarkar, M. B. ve Frye, M. (2012). Alliance portfolios and shareholder value in post-IPO firms: The moderating roles of portfolio structure and firm-level uncertainty. Journal of Business Venturing, 27(3), 355-371. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2011.02.002
• Mumtaz, M. Z. ve Yoshino, N. (2023). Aftermarket performance of green IPOs and portfolio allocation. Green Finance, 5(3), 321-342. https://doi.org/10.3934/GF.2023013
• Narayan, P. K. ve Popp, S. (2010). A new unit root test with two structural breaks in level and slope at unknown time. Journal of Applied Statistics, 37(9), 1425-1438. https://doi.org/10.1080/02664760903039883
• Nazlıoğlu, S., Gormus A. ve Soytas, U. (2016). Oil prices and real estate investment trusts (REITs): Gradual-shift causality and volatility transmission analysis. Energy Economics, 60, 167-175. https://doi.org/10.1016/j.eneco.2016.09.009
• Perron, P. ve Rodrı́guez, G. (2003). GLS detrending, efficient unit root tests and structural change. Journal of Econometrics, 115(1), 1-27. https://doi.org/10.1016/S0304-4076(03)00090-3
• Yurtkuran, S. (2021). Türkiye’de kirlilik sığınağı hipotezi geçerli mi? Fourier eşbütünleşme ve nedensellik yöntemlerinden kanıtlar. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 69-77. https://doi.org/10.20990/kilisiibfakademik.873130
• Zivot, E. ve Andrews, D. W. K. (2002). Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis. Journal of Business & Economic Statistics, 20(1), 25-44. https://doi.org/10.1198/073500102753410372