A CLASSIC, TABARI’S INTERPRETATION OF THE SHORT SURAHS

Yıl 2021, Sayı: 6, 29 - 45, 31.12.2021

Enes Özdemir

Öz

Muhammad ibn Jarir et-Tabari is one of the important scholars who grew up in the Baghdad region in the 3rd Hijri century. Tabari, who has a versatile acquis, wrote many works on tafsir, fiqh and history sciences. One of these works is his tafsir named "Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân". It contains very important information both in terms of history and the science of Quran recitation. Short surahs have a great impotance for every person, both in the five daily prayers and in our daily life. The subject of the article is in the light of which narrations Tabari interpreted these surahs. In addition, the method adopted by the commentator is also examined in terms of short surahs. In Tabari's tafsir, more place is given to the conveyances in accordance with the narration method. However, Tabari does not evaluate all of the narrations he narrated in his work in terms of soundness. On the other hand, although it is a narration commentary, it also includes acumen. In this article, the positive and negative aspects of the work will be pointed out, and its importance for today's scholars will be stated.

Anahtar Kelimeler

Interpretation, Tabari, Interpreter, Surah, Narrative.

Bir Klasik Olan Taberî'nin Kısa Sûreleri Tefsiri

Öz

Muhammed ibn Cerir et-Taberî, Hicri III. asırda Bağdat bölgesinde yetişmiş önemli âlimlerinden birisidir. Çok yönlü bir müktesebata sahip olan Taberî; tefsir, fıkıh ve tarih ilimlerine dair pek çok eser kaleme almıştır. Bu eserlerden birisi de Câmi‘u’l-Beyân ‘an Te’vîli Âyi’l-Kur’ân adlı tefsiridir. İlk üç dönemin tefsir anlayışını yansıtan bu eser hem tarih hem de kıraat ilmi açısından çok önemli bilgiler barındırmaktadır.

Kısa sûreler gerek beş vakit namazlarda gerekse günlük hayatımızda her insan için büyük bir konuma sahiptir. Taberî’nin bu sûreleri hangi rivayetler ışığında yorumladığı makalenin konusunu teşkil etmektedir. Ayrıca müfessirin, ayetleri tefsir ederken benimsediği metot da kısa sûreler özelinde incelenmektedir.

Taberî tefsirinde rivayet yöntemine uygun olarak nakillere oldukça fazla yer verilmektedir. Ancak Taberî, eserinde naklettiği rivayetlerin tamamını sıhhat açısından bir değerlendirmeye tâbi tutmamaktadır. Öte yandan bir rivayet tefsiri olmasına rağmen eserde dirayete de yer verilmektedir. Bu makalede kısa sûreler özelinde eserin olumlu ve olumsuz yönlerine işaret edilecek, aynı zamanda günümüz ilim ehli için önemi belirtilecektir.

Anahtar Kelimeler

Taberî, Tefsir, : Sûre, Rivayet, klasik

Kaynakça

• Abdullah b. Abdulaziz el-Muslih el-Şakir. el-İmâm et-Taberî Bahs fi’t-Tefsîr. Riyad: Câmiatu İmâm Muhammed b. Suud, t.y.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî. el-Müsned, Mısır: y.y., 1313.
• Aydın, Atik. Taberî’nin Kur’ân’ı Yorumlama Yöntemi. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2005.
• Bağdâdî, Hatîb Ebu Bekr Ahmed bin Ali. Târîhu Bağdât. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l- ‘İlmiyye, 1988.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmail. el-Câmiʿu’ṣ-Saḥîḥ. Mısır: y.y., 1345.
• Demir, Recep. Kur’an’ın Şiî Yorumu Ebû Ca’fer et-Tûsî Örneği. Ankara: Araştırma Yayınları, 2019.
• Elmalılı, Muhammed Hamdi Yazır. Hak Dini Kur’an Dili. Ankara: Akçağ Yayınları, 2016.
• Fayda, Mustafa. “Taberî, Muhammed b. Cerîr”, TDV İslâm Ansiklopedisi. Ankara: TDV Yayınları, 2010.
• İbnü’l-Kıftî, Ebü’l-Hasen Cemâlüddîn. İnbâhü’r-Ruvât alâ Enbâhi’n-Nuhât. Beyrut: 1986.
• İbnü’n-Nedîm, Ebu’l-Ferec Muhammed b. İshâk el-Bağdâdî. el-Fihrist fî Ahbâri’l- ‘Ulemâ’il-Musannifîn Mine’l-Kudemâ-i ve’l Muhdesîn ve Esmâ-i kütübihim. Beyrut: Dâru’l-Marife, 1397/1978.
• İbn Sa’d, Muhammed b. Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳātü’l-kübrâ (nşr. İhsan Abbas). Beyrut: 1388/1968.
• Koç, Mehmet Akif. İsnad Verileri Çerçevesinde Erken Dönem Tefsir Faaliyetleri - İbn Ebî Hâtim (ö. 357/939) Tefsiri Örneğinde Bir Literatür İncelemesi, Ankara: Kitâbiyât Yayınları, 2003.
• Kurt, Hasan., Taberî’nin Hayatı ve Tarihçiliği. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 1991.
• Maverdî, Muhammed b. Habîb. en-Nüketü ve’l-Uyûn. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1971.
• Mertoğlu, Mehmet Suat. “Taberî, Muhammed b. Cerîr”, TDV İslâm Ansiklopedisi. İstanbul: 2010.
• Muhammed Abduh. Tefîsru Cüz’i Amme. Mısır: 1329.
• Muhammed Bekr İsmail. İbn Cerîr et Taberî ve Menhecuhu fi’t-Tefsîr. Kâhire: Dâru’l-Menâr, 1991.
• Önen, Hacı. Taberî Tefsirinde Dirâyet. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2012.
• Sezgin, Fuad. Târîhu’t-türâsi’l-‘Arabî: et-Tedvin ve’t-Târîh. trc. Mahmûd Fevzi Hicâzî. Riyad: Câmiatü’l-İmâm Muhammed b. Suud el-İslâmiyye, 1983/1403.Sübkî, Tacuddîn. Tabakâtu’ş-Şâfiiyyeti’l-Kübra. Mısır: y.y., 1964.
• Süyûtî, Ebu’l-Fazl Caleleddin. Tabakatu’l-Müfessirîn. thk. Ali Muhammed Ömer. Kahire: Mektebetü Vehbe, 1976.
• ______. el-İtkân fî Ulûmi’l-Kur’ân, thk. Ahmed b. Ali. Kahire: Daru’l-Hadis, 2004.
• ______. ed-Dürru’l-Mensur. İstanbul: Ocak Yayınları, 2016.
• Taberî, Muhammed İbni Cerîr. Câmi‘u’l-Beyân an Te’vili’l-Kur’ân. Riyad: Dâru Âlemi’l- Kütüb 1434/2013.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ. Sünenü’t-Tirmizî. Kahire: y.y., 1292.
• Yâkût el-Hamevî. Mu‘cemu’l-Udebâ. Beyrut: Dâru’l-İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, t.y.
• Vehbî, Mehmed. Hulâsatü'l-Beyân fî Tefsiri'l Kur'ân. İstanbul: 1341-1343.
• Zehebi, Muhammed Hüseyin. et-Tefsir ve'l-Miifessirûn. Beyrut: trs.
• Zehebî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Osman. Kitâbu Tezkirati’l-Huffâz, (Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-‘Arabî, 1956.
• Zuhaylî, Muhammed. el-İmâmü’t-Taberî, Dımeşk: Dâru’l-Kalem, 1410/1990.