Türk Musikîsî'nin Arap Musikîsî'ne Tesiri

Yıl 2016, Sayı: 5, 29 - 48, 30.06.2016

Fatih Erkoçoğlu

Öz

Osmanlı İmparatorluğu'nun yıkılması sonrasında yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin kültür politikaları halen tartışılmaktadır. Bunlar içerisinde bilhassa musikî sahasında yapılan bir kısım icraatlar önemlidir. Zira bu dönemde Türk musikîsînin kime ait olduğu tartışılmış, Bizans, İran, Yunan ve Arap kökenleri vurgulanarak, Türklerin kendilerine ait olan musikînin halkın icra ettiği musikî olduğu belirtilmeye çalışılmıştır. Halbuki altıyüz yıl hüküm sürmüş bir imparatorluğun kendi musikîsinin olmadığını, hükmettiği coğrafyalara hiçbir tesirinin bulunmadığını söylemek, kanatimizce art niyetli bir yaklaşımdır ve ilmî değildir.
Bu makalede ilk olarak Türk musikîsînin kökeni üzerindeki tartışmalara kısaca değindik. Ardından Manastırlı Hüseyin Hilmi'nin Mısru'l-Hadîseti'l-Musavvere adlı dergiye yazdığı "Türk Musikisinin Arap Musikisine Tesiri" adlı makalesinin Zeki Megamiz tarafından genişletilerek yapılmış olan çeviri makalesini inceledik. Önemine binaen makalenin tam metnini çevirip çalışmaya ilave ettik. Ayrıca bu makalede adı geçen Arap kökenli müzisyen Abduh el-Hamûlî'nin hayat hikayesi ve İstanbul seyahatlerinde edindiği tecrübeyle Mısır Arap musikisine katkıları hakkında makalede olmayan yeni bilgiler ekledik.

Anahtar Kelimeler

Türk Musikîsi, Arap Musikîsî, Ziya Gökalp, Abduh el-Hamûlî

The Infulence of Turkish Music on Arabic Music

Öz

The cultural policies of the Republic of Turkey are still discussed, it was established after the collapse of the Ottoman Empire. There are some significant policies particularly in the musical field. Then, there was a debated about the origin of Turkish music, the Turkish music’s Byzantine, Persian, Greek and Arab origins were emphasized. It was stated that the folk music belongs to Turkish people. Whereas, according to us it is concealed thought and is not scientific that claiming Ottoman Empire ruled six hundred years and did not has any music of her own or did not has any effect on the geography that was governed.
Firstly in this article, we briefly mentioned the arguments on the Turkish music’s origin. Then, we examined the article was translated and expanded by Zeki Megamis, is called “The Influence of Turkish Music on Arabic Music” which was written by Manastırlı Hüseyin Hilmi for the journal of Mısr'l-Hadîseti'l-Musavvere. Because of its importance, the translation of the full text of the article has been appended to our study. In addition the new information which was not mentioned in Manastırlı Hüseyin Hilmi’s article, is related to Arab origin musician Abduh el-Hamûlî’s biography and his experiences that were gained during his İstanbul trips contributing in the Egyptian-Arab music.

Anahtar Kelimeler

Turkish Music, Arabic Music, Ziya Gökalp, Abduh al-Hamûlî

Kaynakça

• Ahmed Fuâd, Naamât, Ümmü Gülsûm ve Asr mine'l-Fenn, Kahire 1983.
• Arel, H. Sadeddin, Türk Musikisi Kimindir?, Ankara 1988.
• Aksoy, Bülent, Geçmişin Musıki Mirasına Bakışlar, İstanbul 2008.
• Arslan, Fazlı, Müzikte Batılılaşma ve Son Dönem Osmanlı Aydınları, İstanbul 2016.
• Arslan, Fazlı, “Erken Cumhuriyet Dönemi Türk Mûsikîsi Siyasetinde Necip Asım”, Doğu Araştırmaları, sy. 3, 2009/1, s. 35-58.
• Arslan, Fazlı, “Musiki Tartışmaları-Tanzimat’tan Cumhuriyet’e”, Tanzimat’tan Günümüze Türk Düşünürleri, (Ed. Süleyman Hayri Bolay), Nobel 2015, c. 4. s. 3102-3145.
• Ataman, Sadi Yaver, Atatürk ve Türk Musikisi, Ankara 1991.
• Ayas, Güneş, Musikî İnkılabı'nın Sosyolojisi, Klasik Türk Müziği Geleneğinde Süreklilik ve Değişim, İstanbul 2014.
• Aydın, Mustafa, "Müveşşah", DİA, İstanbul 2006, XXXII, 229-231.
• Ayvazoğlu, Beşir, Peyami, Hayatı Sanatı Felsefesi Dramı, İstanbul 2008.
• Bardakçı, Murat, ""Sultan Ahmed Camii'inin Kubbesini Delip Resim Galerisi Yapalım", demişlerdi", Habertürk, 03 Temmuz 2016.
• Çetin, Atilla, "İsmail Paşa, Hidiv", DİA, İstanbul 2001, XXIII, 117-119.
• "Efrâhu'l-Encâl", Mısra'l-Mahrûsa, Kahire 2000, I, s. 54-79.
• Eyyamün Mısriyyetün, Kahire 2000, Sayı XIII, s. 14.
• Gökalp, Ziya, Türkçülüğün Esasları, İstanbul 1999.
• "Abduh el-Hamûlî, 178 Âmen ala mevlidi "sevreti'l-Mûsîkâ'l-Arabiyyeti", http://cairodar.youm7.com/282764 (Erişim tarihi: 03.07.2016).
• İctihâd, İstanbul 15 Şubat 1928, s. 4695-4697.
• İnalcık, Halil, Şâir ve Patron, Ankara 2003.
• Karal, Enver Ziya, Atatürk’ten Düşünceler, Ankara 1998.
• Paçacı, Gönül, “Sözlü Gelenek, Tanıklıklar, Anekdotlar”, Musikişinas, sayı, 9, 2007, s. 71-102.
• Raymond, André, Yeniçerilerin Kahiresi, çev. Alp Tümertekin, İstanbul 1999.
• Safa, Peyami, Türk İnkılâbına Bakışlar, İstanbul trs.
• Tanrıkorur, Cinuçen, Osmanlı Dönemi Türk Mûsikîsi, İstanbul 2003.
• Tuchscherer, Michel, "Osmanlı Döneminde Mısır Kahvehaneleri, 16.-18. Yüzyıllar", Doğu'da Kahve ve Kahvehaneler, ed. Helene Desmet-Gregoire, François Georgeon, İstanbul 1998, s. 101-123.
• Ziriklî, Hayreddin, el-A'lâm, I-VIII, Beyrut 2002.