Hakikat Sonrası Çağda İdeoloji ve Söylem İlişkisi Bağlamında Kişilerarası İletişim: Twitter Örneği

Yıl 2022, Sayı: 9, 25 - 48, 10.12.2022

Zehra Nilgün Arkan

https://doi.org/10.54722/iletisimvediplomasi.1124537

Öz

Toplumsal ve siyasi alanda popüler bir kavram olan hakikat sonrası, hakikatin önemini yitirdiğini, bireylerin karar verirken ya da bir konu üzerinde kanaat getirirken doğrunun, nesnel gerçeklikler yerine duygularla, inançlarla belirlenmesidir. Bireyin iyi hissetmesi onun önceliğidir dolayısıyla gerçekliğin önemini yitirmesi kadar bireyin çıkarına uygun bir gerçeklik, doğruluk arayışına yönelmesi de söz konusudur. Böyle bir çağda, egemen güçlerin ideolojisi ve söylem arasındaki ilişkiler kişilerarası iletişimi de etkileyecektir.
Söylem analizi genel olarak metinlerin, konuşmaların, gündelik dilin ve daha pek çok mesajın dilbilimsel çözümlemesini yapmaktadır. Ancak van Dijk, bu söylem çalışmasına yeni bir bakış açısı kazandırarak Eleştirel Söylem Analizi yöntemini ortaya koymuştur. Söylem çözümlemesine mikro ve makro alanlarda analiz yapabilme özelliğini de katmıştır. Mikro yapı; sentaktik çözümleme, bölgesel uyum, kelime seçimleri, haber retoriğinden oluşurken makro yapı; başlıklar, haber girişi, fotoğraf, ana olayın sunumu, sonuçlar, ardalan- bağlam bilgisi ve yorumlardan oluşmaktadır. Bu metodolojiyle söylemlerin ideolojik, kültürel, sosyal bağlamlarıyla incelenmesini olanaklı hale getirmiştir.
Bu araştırmada Twitter ortamında 2019 Yerel Seçimleri döneminde dolaşıma girmiş fakat Teyit.org tarafından çürütülmüş, gazetelerin Twitter hesaplarından yayınlanan haberlerin bir tanesi seçilecektir. Bu haber, Eleştirel Söylem Analizi ile çözümlemesi yapılacaktır. Bu yönteme yeni bir perspektif kazandırması amacıyla yalnızca haber tweet’i değil buna ek olarak tweet’e gelen kullanıcı yorumlarından 11 tanesi seçilerek Eleştirel Söylem Analizi’ne dahil edilecektir.
Bu bağlamda, araştırma kullanıcı yorumlarından hareketle yerel seçim döneminde yaşanan toplumsal kutuplaşma ortamını göstermeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hakikat-Sonrası, İdeoloji, Söylem, Eleştirel Söylem Analizi

Interpersonal Communication in the Context of the Relationship between Ideology and Discourse in the Post-Truth Age: The Example of Twitter

Öz

Post-truth, which is a popular concept in the social and political field, is the determination of the truth by feelings and beliefs instead of objective realities when individuals decide or make an opinion on a subject. The individual's feeling of well-being is his priority, so the reality is not only losing its importance, but also tending to the search for a reality and truth that is in the interest of the individual.
Discourse analysis is the linguistic analysis of texts, conversations, everyday language, and many other messages in general. However, van Dijk introduced the Critical Discourse Analysis method by giving a new perspective to this discourse study. He also added the ability to analyze in micro and macro fields to discourse analysis.
In this research, one of the news that was circulated on Twitter during the 2019 Local Elections but was debunked by Teyit.org and published on the Twitter accounts of the newspapers will be selected. This news will be analyzed with Critical Discourse Analysis. To bring a new perspective to this method, not only the news tweet, but also 11 user comments on the tweet will be selected and included in the Critical Discourse Analysis.
In this context, the research aims to show the social polarization environment experienced during the local election period, based on user comments.

Anahtar Kelimeler

Post-Truth, Ideology, Discourse, Critical Discourse Analysis

Kaynakça

• Alexander, J. C., Giesen, B., Münch, R., and Smelser, N. J. (1987). The Micro–Macro Link. Berkeley, CA: University of California Press.
• Alpay, Y. (2017). Yalanın Siyaseti, İstanbul: Destek Yayınları.
• Çakmak, F. & Bilişli, Y. (2019). İdeoloji, Söylem ve İletişim Çalışmalarında Ruth Wodak, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2). 99-124.
• Demircan, B. (2020). Politik Söylem ve İktidar: Kamusal Söylemi Üreten, Denetleyen ve Yöneten İktidar Yapıları, Ankara: Çolpan Yayınları.
• Erdoğan, E. & Uyan-Semerci, P. (2020). Hakikat Sonrası Tartışmaların Gerçek Olmayan Varsayımlarını Ele Almak: Akıl, Bilim ve Demokrasi Karşıtlığı, Sosyal Bilimler Dergisi, Pasajlar, Post-Truth Çağı, Doğubatı Yayınları, Yıl: 2, Sayı:4, Ocak, s.83-108.
• Fairclough, N. L. & Wodak, R. (1997). Critical discourse analysis. (Ed.) T. A. van Dijk, Discourse Studies. A Multidisciplinary Introduction, Vol. 2. Discourse as Social Interaction (pp. 258–84). London: Sage.
• Foucault, M. (1994). “Truth and Power.” In Michel Foucault: Power, ed. James D. Faubion, 111–32, New York: New Press.
• Güngör, B. (2020). Söylem Yaklaşımı Üzerine Bir Kavram Çalışması ve Eleştirel Söylem Analizi, Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 02 (1-12).
• Hall, S. (2006). Encoding/Decoding. D. Kellner ve G. Durham (der.) Media and Cultural Studies Keyworks içinde (s. 163-174). Blackweell.
• Howarth, D. & Griggs, S. (2016). Discourse Analysis, Social Constructivism and Text Analysis: A Critical Overview, Handbook of Research Methods and Applications in Political Science, (Ed. Hans Keman ve Jaap J. Woldendorp), 400-419. Northampton: Edward Elgar Publishing.
• Karaduman, S. (2017). Eleştirel Söylem Çözümlemesinin Eleştirel Haber Araştırmalarına Katkısı ve Sunduğu Perspektif, Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 4(2), güz/fall: 31-46.
• Keyes, R. (2019). Hakikat Sonrası Çağ: Günümüz Dünyasında Yalancılık ve Aldatma, Ankara: Delidolu Yayınları.
• Knorr–Cetina, K. & Cicourel, A. V. (eds). (1981). Advances in Social Theory and Methodology. Towards an Integration of Micro- and Macrosociologies. London: Routledge and Kegan Paul.
• Köktürk, M. (2020). Post-Truth ya da Mağaraya Dönüş, Sosyal Bilimler Dergisi, Pasajlar, Post-Truth Çağı, Doğubatı Yayınları, Yıl: 2, Sayı:4, Ocak, s.35-55.
• McIntyre, L. (2019). Hakikat-Sonrası, İstanbul: Tellekt Yayınları.
• Oruç, M. S. (2020). Postmodernite, Siyasal İletişim ve Doğruluk Sorunu: Post-Truth Durum ve Entelektüel Zemini Üzerine Bir İnceleme, Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, Sayı:36, s. 141-160.
• Özdemir, M. (2020). Post-Truth Çağda İdeolojik Farklılıkların Medya İçeriklerine Yansıması: Barış Pınarı Harekâtı Haberlerinin Söylem Analizi, Egemia Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, (7), 107-138.
• Özer, Ö. (2015). Teun Adrian v. Dijk’ın Örneğinde Eleştirel Söylem Çözümlemesi, İletişim Araştırmalarında Yöntemler (içinde), Konya: Literatürk Yayınları.
• Punch, K.F. (2011). Sosyal Araştırmalara Giriş Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (2. Baskı) (Çev. Dursun Bayrak, H. Bader Arslan, Zeynep Akyüz) (Ed. Zeliha Etöz). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Sözcü Gazetesi. (2019). https://www.sozcu.com.tr/2019/gundem/son-dakika-yskdan-cok-tartisilacak-karar-istanbul-secimleri-iptal-edildi-4695292/
• Sözen, E. (2017). Söylem: Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite, İstanbul: Profil Kitap.
• Sugden, E. (2018).Donald Trump and the Politics of Emotion, Open Democracy, https://www.opendemocracy.net/en/transformation/donald-trump-and-politics-of-emotion/
• Şen, A. F. & Taşdelen, H. (2020), Post-Truth Siyaset Bağlamında Yeni Medya: 2019 Yerel Seçimi Örneğinde Bir İnceleme. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (33), 11-34.
• Talimciler, A. (2007). “Türkiye’de Medya ve İdeoloji İlişkisinin Görün(mey)en Yüzü: Futbol-Magazin-Reklamlar ve Diziler”, Medya ve Siyaset Sempozyumu, Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi.
• Terzi, A. (2020) Post-Truth Kavramı ve Türkçe Karşılıkları Üzerine, Türk Dili Dergisi, Nisan, Sayı: 820, s: 80-86.
• Teyitpedia (2016). Araştırma: Yılın kelimesi post-truth nedir?, https://teyit.org/yilin-kelimesi-post-truth-nedir.
• van Dijk, T. A. (2001). The Handbook of Discourse Analysis, (Ed.) Deborah Schiffrin, Deborah Tannen, and Heidi E. Hamilton, UK: Blackwell Publishers.
• van Dijk, T. A. (2020). Söylem ve İdeoloji: Çok Alanlı Bir Yaklaşım, Söylem ve İdeoloji, Haz: Barış Çoban, Zeynep Özarslan, İstanbul: Su Yayınları.
• Wodak, R. (2002). The Discourse-Historical Approach, Methods of Critical Discourse Analysis, (Ed. Ruth Wodak ve Michael Meyer), London: Sage Publications.
• Yıldırım, E. (2018). Toplumsal Yapının Aynası Olarak Sinema: Söylem ve Eleştirel Söylem Analiz Yöntemlerine Göre Ayla Filminin Çözümlemesi, İNİF E-Dergi, 3(1). 234-243.