Araştırma Temelli Öğrenmenin Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Tutum ve Araştırma Becerileri Üzerindeki Etkisi

Yıl 2016, Cilt: 15 Sayı: 2, 0 - 0, 01.05.2016

Gülnihal Alkan Dilbaz , Tuğba Yanpar Yelken , Sinan Özgelen

https://doi.org/10.17051/io.2016.52134

Öz

Bu çalışmada, araştırma temelli öğrenmenin Fen dersine yönelik tutum ve araştırma becerileri üzerindeki etkisi incelenmiştir. Çalışma, 2012-2013 eğitim-öğretim yılında, Mersin ili Toroslar ilçesinde yer alan bir ortaokulda öğrenimine devam eden 7. sınıf öğrencilerinin katılımıyla gerçekleşmiştir.  Yarı deneysel desen kullanılan bu çalışmada, kontrol grubunda 24, deney grubunda 24 olmak üzere toplam 48 öğrenci ile çalışılmıştır. Kontrol ve deney grubunda yer alan öğrencilerin Fen ve Teknoloji dersine karşı tutumları Nuhoğlu (2008) tarafından geliştirilen “tutum ölçeği” ile araştırma beceri düzeyleri Alkan Dilbaz, Özgelen & Yanpar Yelken (2012) tarafından geliştirilen “Araştırma Becerileri Testi” ile ölçülmüş, öntest-sontest puanları arasındaki değişim incelenmiştir. Uygulama 8 hafta sürmüştür. Uygulama süresince Fen ve Teknoloji dersi kontrol grubunda mevcut öğretim programına göre, deney grubunda araştırma temelli öğrenme ile işlenmiştir. Toplanan verilere ilişkin frekans ve yüzde analizleri ile bağımlı ve bağımsız gruplar için t-testi analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgular, araştırma temelli öğrenmenin Fen ve Teknoloji dersine karşı tutumu ve araştırma becerilerini deney grubu lehine anlamlı düzeyde artırdığını göstermiştir.

Anahtar Kelimeler: Araştırma temelli öğrenme, Fen ve Teknoloji, tutum, araştırma becerileri.

Kaynakça

• Akpullukçu, S. (2011). Fen ve Teknoloji dersinde araştırmaya dayalı öğrenme ortamının öğrencilerin akademik başarı, hatırda tutma düzeyi ve tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Bilgisi Öğretmenliği, İzmir.
• Aktamış, H. & Ergin, Ö. (2008). The effect of scientific process skills educationon students' scientific creativity, science attitudes and academic achievements. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 9 (1), Article 4.
• Alkan, C. (1989). Eğitim bilimlerinde araştırma. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (1), 23-27.
• Alkan Dilbaz, G. (2013). Araştırma temelli öğrenmenin tutum, akademik başarı, problem çözme ve araştırma becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eğitim Programları ve Öğretimi Bilim Dalı, Mersin.
• Alkan Dilbaz, G., Özgelen, S. & Yanpar Yelken, T. (2012). Araştırma Becerileri Testinin (ABT) geliştirilmesi. AİBÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 12 (2), 305-332.
• Alkan Dilbaz, G., Yanpar Yelken, T. & Özgelen, S. (2013). Araştırma temelli öğrenmenin ilköğretim öğrencileri üzerindeki etkileri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23 (1), 89-103.
• Arslan, A. (2007). Fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğretim yönteminin kavramsal öğrenmeye etkisi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Arslan, A. G. & Tertemiz, N. (2004). İlköğretimde bilimsel süreç becerilerinin geliştirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (2), 479-492.
• Brickman, P., Gormally, C., Armstrong, N. & Hallar, B. (2009). Effects of inquiry based learning on students’ science literacy skills and confidence. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3 (2), 1-22.
• Büyüköztürk, Ş. (1994). Türk eğitim sisteminde araştırma eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 27 (1), 385-400.
• Büyüköztürk, Ş. (1999). İlköğretim okulu öğretmenlerinin araştırma yeterlikleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18, 257-269.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Veri analizi el kitabı. (12. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Çalışkan, H. (2008). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının derse yönelik tutuma, akademik başarıya ve kalıcılık düzeyine etkisi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği, Ankara.
• Çelik, K. (2012). Canlılarda üreme, büyüme ve gelişme ünitesinin araştırmaya dayalı öğrenme yöntemi ile işlenmesinin öğrencilerin akademik başarılarına, bilimsel süreç becerilerine ve fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Bilgisi Öğretmenliği Programı, İzmir.
• Çelikten, M., Şanal, M. & Yeni, Y. (2005). Öğretmenlik mesleği ve özellikleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), 207-237.
• Çepni, S. (2012). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (6. Baskı). Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Çokluk Bökeoğlu, O. & Yılmaz, K. (2005). Üniversite öğrencilerinin eleştirel düşünmeye yönelik tutumları ile araştırma kaygıları arasındaki ilişki. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 41, 47-67.
• Erdem, A.R. (2006). Nasıl öğretmeliyim: öğretim strateji, yöntem ve teknikleri. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 6 (2).
• Erdoğan, M. N. (2005). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin atomun yapısı konusundaki başarılarına, kavramsal değişimlerine, bilimsel süreç becerilerine ve fene karşı tutumlarına sorgulayıcı araştırma (ınquiry) yönteminin etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erkuş, A. (2006). Sınıf öğretmenleri için ölçme ve değerlendirme. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
• Fraenkel, J. R., & Wallen, N., E. (2006). How to design and evaluate research in education. (6th Edition). McGraw-Hill Inc.
• Hulett, D. L., Williams, T. L., Twitty, L. L., Turner, R. C., Salamo, G. & Hobson, A. (2004). Inquiry-based classrooms and middle school student perceptions about science and math. Paper presented at the 2004 Annual Meeting of the American Educational Research Association San Diego, CA.
• Karasar, N. (1974). Araştırma eğitimi. Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (14), 263-274.
• Kılıç, F. (2007). Mikro düzeyde içerik düzenleme stratejilerinin kavramların, genellemelerin öğrenilmesine ve bilişsel esnekliğe etkisi. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı, Adana.
• Köksal, E. A. (2008). Öğretmen rehberliğindeki sorgulayıcı araştırma yöntemi ile bilimsel süreç becerilerinin kazandırılması. Doktora tezi, ODTÜ Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Eğitimi Bölümü, Ankara.
• Kula, Ş. G. (2009). Araştırmaya dayalı fen öğrenmenin öğrencilerin bilimsel süreç becerileri, başarıları, kavram öğrenmeleri ve tutumlarına etkisi. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Ana Bilim Dalı, İstanbul.
• Mao, S. L. & Chang, C. Y. (1998). Impacts of an inquiry teaching method on earth science students’ learning outcomes and attitudes at the secondary school level. Proceeding National Science Council ROC (D) Inquiry Teaching and Student Learning, 8 (3), 93-101.
• McGregor, D. (2007). Developing thinking, developing learning: a guide to thinking skills in education. Berkshire, England: Open University Press.
• Nuhoğlu, H. (2008). İlköğretim fen ve teknoloji dersine yönelik bir tutum ölçeğinin geliştirilmesi. İlköğretim Online, 7 (3), 627-639.
• Orcutt, J. C. B. (1997). A case study on inquiry-based science education and students’ feelings of success. Master’s theses, San Jose State University, The faculty of the Collage of Education, US.
• Özçelik, D. A. (2010). Test hazırlama kılavuzu (4. Baskı). Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Pilten, P. (2008). Matematiksel muhakemeyi değerlendirme ölçeği: ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 297-316.
• Saracaloğlu A. S. (2008). Lisansüstü öğrencilerin akademik güdülenme düzeyleri, araştırma kaygıları ve tutumları ile araştırma yeterlikleri arasındaki ilişki. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5 (2), 179-208.
• Şahhüseyinoğlu, D. & Akkoyunlu, B. (2010). İlköğretim (3 – 5. sınıf) öğrencilerine araştırma becerilerinin kazandırılması üzerine bir çalışma. İlköğretim Online, 9 (2), 587-600.
• Taşkoyan, S. N. (2008). Fen ve Teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme stratejilerinin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri, akademik başarıları ve tutumları üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Fen Bilgisi Öğretmenliği, İzmir.
• Tatar, N. (2006). İlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı, Ankara.
• Tavşancıl Tarkun, E. (1994). Öğretmen adaylarının araştırmaya yönelik tutumları. M.Ü. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6, 239-253.
• Ulu, C. (2011). Fen öğretiminde araştırma sorgulamaya dayalı bilim yazma aracı kullanımının kavramsal anlama, bilimsel süreç ve üstbiliş becerilerine etkisi. Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Fen Bilgisi Öğretmenliği Bilim Dalı, İstanbul.
• Uludağ, Ö. (2003). İlköğretim beşinci sınıf sosyal bilgiler dersinde araştırma – inceleme yoluyla öğretim ve geleneksel öğretimin akademik başarıya etkisi. Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretimi Anabilim Dalı, Adana.
• Ün Açıkgöz, K. (1996). Etkili öğrenme ve öğretme. İzmir: Karayılmaz Matbaası.
• Wenning, C. J., (2005). Minimizing resistance to inquiry-oriented science instruction: The importance of climate setting. Journal of Physics Teacher Education Online, 3 (2), 10-15.
• Wu, H. K. & Hsieh, C.E. (2006). Developing sixth graders’ inquiry skills to construct explanations in inquiry based learning environments. International Journal of Science Education, 28 (11), 1289-1313.