Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleği ve Alan Seçiminde Etkili Olan Motivasyonel Etkenler

Yıl 2017, Cilt: 16 Sayı: 2, 394 - 405, 01.04.2017

Necla Ekinci

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2017.304706

Cited By: 12

Öz

Araştırma, öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini ve öğrenim gördükleri alanı tercih etmelerinde etkili olan içsel ve dışsal motivasyonel etkenlerin etkisini belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu betimsel çalışmanın örneklemini Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi 449 birinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri Mayr (1998) tarafından geliştirilen ve Atav ve Altınoğlu (2013) tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan Meslek ve Alan Seçiminde Motivasyon Ölçeği’nin örnekleme 2015-2016 Güz yarılında uygulanması ile elde edilmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde betimsel istatistikler, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ve Tukey HSD kullanılmıştır. Araştırmanın bulguları öğretmen adaylarının meslek ve alan seçiminde içsel motivasyon etkenlerinin yüksek düzeyde etkili olduğunu göstermiştir. Ayrıca, öğretmen adaylarının meslek ve alan seçiminde dışsal motivasyon etkenlerinin orta düzeyde etkili olduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlar öğretmen eğitiminde içsel ve dış motivasyon etkenlerinin birlikte dikkate alınması gerektiğini işaret etmektedir.

ANAHTAR SÖZCÜKLER: Motivasyon etkenleri, öğretmenlik meslek seçimi, öğretmenlik alan seçimi, aday öğretmen

 

Anahtar Kelimeler

Motivasyon etkenleri, öğretmenlik meslek seçimi, öğretmenlik alan seçimi, aday öğretmen

Kaynakça

• KAYNAKÇA
• Acat, M. B. ve Yenilmez, K. (2004). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine ilişkin motivasyon düzeyleri. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12, 126-140.
• Akbaba, S. (2006). Eğitimde motivasyon. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 343-361.
• Aksu, H. H. (2015). Eğitim fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin bölümleri hakkındaki görüşleri: Giresun Üniversitesi örneği. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 299-316.
• Aktürk, A. O. (2012). Öğretmen adaylarının öğrenmeye ilişkin tutumlarının öğretmenlik mesleğini tercih etme nedenlerine ve akademik başarılarına göre incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(3), 283-297.
• Atav, E. ve Altunoğlu, B. D. (2013). Meslek ve alan seçiminde motivasyon ölçeğinin Türkçe formunun geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 58-70.
• Bastick, T. (2000). Why teacher trainees choose the teaching profession? Comparing trainees in metropolitan and developing countries. International Review of Education, 46(3/4), 343-349.
• Bishay, A. (1996). Teacher motivation and job satisfaction: A study employing the experience sampling method. Journal of Undergraduate Sciences, 3,147-154.
• Boz, Y. ve Boz, N. (2008). Kimya ve matematik öğretmen adaylarının öğretmen olma nedenleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(1), 137-144.
• Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 83-97.
• Buldur, S. ve Bursal, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının meslek tercih nedenlerinin etki düzeyleri ve mesleki geleceklerine yönelik beklentileri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 9(1), 81-107.
• Bursal, M. ve Buldur, S. (2013). Fen bilgisi öğretmen adayları için öğretmenlik tercih nedenlerini derecelendirme ve geleceğe yönelik beklentiler ölçekleri geliştirme çalışması. Turkish Journal of Teacher Education, 2(1), 47–64.
• Çermik, H., Dogan, B. ve Sahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(2), 201-212.
• Çetin, B. (2012). İlköğretim öğretmen adaylarının profillerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. İlköğretim Online, 11(3), 596–610.
• Chuan, C. L. (2013). Pre-service teachers’motivation for choosing teaching as a career.
• Jurnal Penyelidikan IPG KBL, 11, 1-18.
• Dağ, E. (2010). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler arasındaki ilişki.(İzmir ili örneği). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Deci, E. & Ryan, R. (1985). Intrinsic motivation and self-determination in human behavior. New York, NY: Plenum Press.
• Doğan, M.C. (2003). Türkiye’de öğretmenlik mesleğinin sorunları ve öğretmen adaylarının mesleğe ilişkin görüşleri. İstanbul: Burak Yayınları.
• Ekici, F.Y. (2015). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi örneği). Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(35), 658-665.
• Ercan, L. (2003). Motivasyon. Leyla Küçükahmet (Ed.), Sınıf Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar. Ankara, Nobel Yayınevi.
• Gerrig, R.J & Zimbardo, P.G. (2012). Psikoloji ve Yaşam. (Çev. G. Sart). Nobel Yayınevi.
• Gürbüz, H. ve Kışoglu, M. (2007). Tezsiz yüksek lisans programına devam eden fen-edebiyat ve eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları (Atatürk Üniversitesi Örneği). Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 71-83.
• Gürbüz, H. ve Sülün, A. (2004). Türkiye'de biyoloji öğretmenleri ve biyoloji öğretmen adaylarının nitelikleri. Milli Eğitim Dergisi, 161, 193-199.
• Gürbüztürk, O. ve Genç, S. Z. (2004). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin görüşleri. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(7), 47-62.
• Hellsten, L. A. M. & Prytula, M. P. (2011). Why teaching? Motivations influencing beginning teachers' choice of profession and teaching practice. Research in Higher Education Journal, 13, 1-19.
• Hacıömeroğlu, G. ve Şahin Taşkın, Ç. (2010). Fen bilgisi öğretmenliği ve ortaöğretim fen ve matematik alanları eğitimi bölümü öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 77-90.
• Hotaman, D. (2011). Eğitim fakülteleri kendi öğrencilerini seçebilir mi. Kuramsal Eğitim Bilim,4(1), 126-136.
• Karadağ, R. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ve öğretmenlik mesleğini tercih nedenleri. NWSA: Humanities, 7(2), 44-66.
• Kılcan, B., Keçe, M., Çepni, O. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Prospective teachers’ reasons for choosing teaching as a profession. Kastamonu Eğitim Dergisi, 22(1), 69-80.
• Kızıltaş, E., Halmatov, M. ve Sarıçam, H. (2012). Okul öncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 173-189.
• Kılcan, B., Keçe, M., Çepni, O. ve Kılınç, A. Ç. (2014). Prospective teachers’ reasons for choosing teaching as a profession. Kastamonu Eğitim Dergisi, 1, 69-80.
• Kocabaş, A. (2000). Buca eğitim fakültesi örnekleminde sınıf öğretmeni adaylarının profili. II. Ulusal Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Korkut-Owen, F., Kepir, D. D., Özdemir, S., Özlem, U. ve Yilmaz, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin bölüm seçme nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 135-151.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı (2. Baskı). Ankara: Doğuş Matbaacılık.
• MEB. (2015). 2015 Eylül ayı MEB öğretmen atama kontenjanları açıklandı. http://www.mebpersonel.com/ogretmen-atamalari/2015-eylul-ayi-meb-ogretmen-atama-kontenjanlari-aciklandi-h178499.html adresinden 20.02.2016 tarihinde erişildi.
• Manuel, J. & Hughes, J. (2006). It has always been my dream: Exploring pre‐service teachers’ motivations for choosing to teach. Teacher Development, 10(01), 5-24.
• Martinez-Pons, M. (1990). Test of a three-factor model of teacher commitment. Paper presented at the annual conference of the New England Research Organization, Maine. http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED328546.pdf adresinden 04.05.2016 tarihinde indirildi.
• Mayr, J. (1998). Motive für die studien- und berufswahl. fragebögen zur erkundung des lehrens und lernens an der pädagogischen akademie. Eine Materialsammlung. Pädagogische Akademie der Diözese Linz.
• Övet, O. (2006). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörlerin belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi, İstanbul.
• Özbek, R. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde kişisel, ekonomik ve sosyal faktörlerin etkililik derecesine ilişkin algıları. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 145-159.
• Özbek, R., Kahyaoğlu, M. ve Özgen, N. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik görüşlerinin değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 221-232.
• Özder, H., Konedralı, G. ve Zeki, C. P. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(2), 253-275.
• Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y. ve Memiş, A. D. (2010). Factors affecting pre-service teachers’ choice of teaching as a profession. Elementary Education Online, 9(3), 910-921.
• Papanastasiou, C. & Papanastasiou, E. (1998). What influences students to choose the elementary education major: The case of Cyprus. Mediterranean Journal of Educational Studies, 3, 35–45.
• Richardson, P. W. & Watt, H. M. (2006). Who chooses teaching and why? Profiling characteristics and motivations across three Australian universities. Asia Pacific Journal of Teacher Education, 34(1), 27-56.
• Saban, A. (2003). A Turkish profile of prospective elementary school teachers and their views of teaching. Teaching and Teacher Education, 19(8), 829-846.
• Sağlam, Ç. A. (2008). Müzik öğretmenliği bölümü örgencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. V (I), 59-69.
• Sharif, T., Hossan, C. G. & McMinn, M. (2014). Motivation and determination of intention to become teacher: A case of B. Ed. students in UAE. International Journal of Business and Management, 9(5), 60-73.
• Sinclair, C. (2008). Initial and changing student teacher motivation and commitment to teaching. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 36(2), 79–104.
• Sinclair, C., Dowson, M. & McInerney, D. (2006). Motivations to teach: Psychometric perspectives across the first semester of teacher education. The Teachers College Record, 108(6), 1132-1154.
• Şara, P. ve Kocabaş, A. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının sınıf öğretmenliğini tercih nedenleri ve aldıkları eğitimle ilgili görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counceling, 1(2), 8-17.
• Taş, M. Y. (2012). Demirci eğitim fakültesi sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının profili ve sosyal bilgiler öğretmenliğini tercih etme nedenlerinin değerlendirilmesi. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2).
• Tataroğlu, B., Özgen, K. ve Alkan, H. (2011, ). Matematik öğretmen adaylarının öğretmenliği tercih nedenleri ve beklentileri. In 2nd International Conference on New Trends in Education and Their Implications,(s.27-29), Antalya.
• Ubuz, B. ve Sarı, S. (2008). Sınıf öğretmeni adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(2), 113-119
• Uyulgan M. Arzu. ve Akkuzu, N. (2014). An overview of student teachers’ academic ıntrinsic motivation. Educational Sciences: Theory & Practice, 14(1), 24-32.
• Üstün, E., Erkan, S. ve Akman, B. (2004). Türkiye'de okulöncesi öğretmenliği öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumlarının incelenmesi.Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 129-136.
• OECD. (2005). Teachers matter: Attracting, developing and retaining effective teachers.OECD Publishing, Paris (2005).
• https://www.oecd.org/edu/school/34990905.pdf. adresinden 28.04.2016 tarihinde indirilmiştir.
• ÖSYM. (2015). Merkezi Yerleştirme ile Öğrenci Alan Yükseköğretim Lisans Programları.
• http://www.osym.gov.tr/belge/1-23560/2015-osys-yuksekogretim-programlari-ve-kontenjanlari-ki-.html. adresinden 21.03.2016 tarihinde indirilmiştir.
• Yazıcı, H. (2009). Motivasyon. Özbay Y. ve S. Erkan (Ed.), Eğitim Psikolojisi. Pegem Akademi.
• Yazıcı, H. (2009a). Öğretmenlik mesleği, motivasyon kaynakları ve temel tutumlar: Kuramsal bir bakış. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 33-46.
• Yılmaz, N. ve Doğan, N. (2015). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının meslek tercihlerini etkileyen faktörler: Hacettepe Üniversitesi Örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 405-421.
• Yong, B. C. S. (1995). Teacher trainees' motives for entering into a teaching career in Brunei Darussalam. Teaching and Teacher education, 11(3), 275-280.
• Yüksel-Şahin, F. ve Hotaman, D. (2009). Vocational guidance aid in the orientation to teaching profession and teacher education. European Journal of Social Sciences, 10(1), 25-35.