Okul Öncesi Öğretmenlerinin Medyanın Çocukların Beslenme Alışkanlıkları ve Bozuklukları Üzerindeki Etkisine Yönelik Bakış Açıları
Öz
Son yıllarda
medyanın bireyin yaşantısındaki yansımaları göz önüne alındığında zararlı
beslenme alışkanlıkları ve bozuklukları bunlardan sadece birkaçıdır. Medyanın
çocukların beslenme alışkanlıkları ve bozuklukları üzerindeki etkisini okul
öncesi öğretmenlerinin gözüyle değerlendirmek amacıyla yapılan bu çalışmada
nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Veriler, Ankara ilinde görev yapan 12
okul öncesi öğretmeni ile yapılan yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile elde
edilmiştir. İçerik analizi tekniği ile analiz edilen verilere göre çalışmada 7
tema bulunmaktadır. Yapılan analiz sonucunda okul öncesi öğretmenleri, ailenin
yeme konusundaki tutumunun ve medyanın, çocuklardaki beslenme alışkanlıkları ve
bozuklukları üzerinde etkili olduğunu düşünmektedirler. Elde edilen veriler
ışığında, çocuklarda sağlıklı beslenme alışkanlıklarının oluşması için sağlıklı
beslenme üzerine farkındalık sağlamayı amaçlayan projeler planlanması, ailelere
medya okuryazarlık eğitimleri ve aile katılımını sağlayacak eğitimlerin
düzenlenmesi gibi öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Medya çocuklar beslenme alışkanlıkları beslenme bozuklukları okul öncesi öğretmenleri
Kaynakça
- Alyanak, P. ve Polvan, Ö. (2000). Bebeklikte ve Erken Çocuklukta Yeme ve Büyüme Bozuklukları: Psikiyatrik Gözden Geçirme Yazısı-I. İst. Tıp Fak. Mecmuası, 63(1), 100-104. American Psychiatric Association: Diagnosticand Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Arlington, VA, American Psychiatric Association, 2013. Asena, M. B. (2009). Gıda Reklamlarının Okul Öncesi Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Anneler Tarafından Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi. Austin, V. L. ve Sciarra, D. T. (2013). Çocuk ve Ergenlerde Duygusal ve Davranışsal Bozukluklar. (Çev. Ed. M. Özekes). Ankara: Nobel Yayınevi. Bar-on, M. E (2000). The Effects of Television on Child Health: Implications and Recommendations. Arch Dis Child, 83, 289–292. Borzekowski, D. L. ve Robinson, T. N. (2001). 30 Second Effect: an Experiment Revealing the Impact of Television Commercials on Food Perferences of Preschoolers, J Am Diet Assoc, 101 (1), 42-6. Busse, P. ve Diaz, R. (2013). What are the Television Viewing and Eating Habits of Children in Peru?. Global Health Promotion, 0(0), 1–11. Canadian Paediatric Society Statement (1999). Children and the Media. Paediatr Child Health, 4(5), 350-354. Chernin, A. (2008). The Effects of Food Marketing on Children’s Preferences: Testing the Moderating Roles of Age and Gender. The Annals of the American Academy, 616, 102-118. Dölek, F. (2004). Annelerin Beslenme Konusundaki Yeterliklerinin ve Eğitim Gereksinimlerinin Saptanması (Amasya Örneği ). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi. Durmaz-Süoğlu, Ö. (2004). Çocukluk Çağında Beslenme: Okul Çocuğunun Beslenmesi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sağlıkta ve Hastalıkta Beslenme Sempozyum Dizisi, 41, 157-164. Günlü, Z. ve Derin, D. Ö. (2012). Televizyon Reklamlarının Okul Çağı Çocuklarının Besin Seçimi Üzerine Etkilerinin Bir İncelemesi. Selçuk İletişim, 7(3), 62-77. Harris, C. A. ve Bargh, J.A. (2009). The Relationship between Television Viewing and Unhealthy Eating: Implications for Children and Media Interventions. Health Commun, 24(7): 660–673. Jordan, A. B. (2007). Heavy Television Viewing and Childhood Obesity, Journal of Children and Media, 1:1, 45-54. Jordan, A.B. ve Robinson, T.N. (2008). Children, Television Viewing, and Weight Status: Summary and Recommendations from an Expert Panel Meeting. American Academy of Political and Social Science, 615: 119–132. Kobak, C. ve Pek, H. (2015). Okul Öncesi Dönemde (3-6 Yaş) Ana Çocuk Sağlığı ve Anaokulundaki Çocukların Beslenme Özelliklerinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2): 42-55. Köksal, G. ve Özel, H. G. (2012). Okul Öncesi Dönemde Obezite. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara. Köroğlu, S. (2009). Okulöncesi Dönem 4-6 Yaş Arası Çocuklarda Aileden Kaynaklanan Beslenme Bozukluklarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. Kurt, E. ve Altun, T. (2014). Televizyon Reklamlarının İlkokul Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarına Etkisi Üzerine Bir İnceleme. TheJournal of AcademicSocialScience, 2 (7), 393-408. Lemish, D. (2013). Medya ve Erken Dönem Çocukluk Gelişimi Çocuklarla İletişim: Yetiştirme, İlham Verme, Harekete Geçirme, Eğitme ve İyileştirme İlke ve Uygulamaları. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı cilt 2, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. Matheson, D. M., Killen, J. D., Wang, Y., Varady, A., ve Robinson, T. N. (2004). Children’s Food Consumption During Television Viewing. American Journal of Clinical Nutrition, 79, 1088–1094. Murphey, D.,Mackintosh, B. ve McCoy-Roth, M. (2011). Early Childhood Policy Focus: Healthy Eating and Physical Activity. Child Trends: Early Childhood Highlights, 2(3), 1-9. Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi. Pekcan, G. (2001). Türkiye'de Beslenme Sorunları ve Boyutları: Besin ve Beslenme Politikalarının Önemi. Yeni Türkiye, 39 (572-582). Saelens, B. E.,Sallis, J. F., Nader, P. R., Broyles, S. L., Berry, C. C., ve Taras, H. L. (2002). Home Environmental Influences on Children’s Television Watching from Early to Middle Childhood. Developmental and Behavioral Pediatrics, 23(3), 127–132. Sağlık Bakanlığı (2013). Birinci Basamak Hekimler için Obezite ile Mücadele El Kitabı. Ankara: Anıl Matbaacılık. Spettigue, W. ve Henderson, K. A. (2004). Eating Disorders and the Role of the Media. Canadian Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 13 (1), 16-19. Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık Şanlıer, N. ve Köksal, E. (2015). Okul Çağı Çocuklarda Beslenmenin Önemi. https://diyarbakir.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_01/05114107_10okulaiocuklardabeslenmennnemprof.dr.nevinanlierdo.dr.edakksal.pdf adresinden 03.02.2017 tarihinde edinilmiştir. Tanner, A., Duhe, S., Evans, A. ve Condrasky, M. (2008). Using Student-Produced Media to Promote Healthy Eating. Science Communication, 30 (1), 108 – 125. Terzi, A. Ö. (2005). Bir-Üç Yaş Grubu Sağlıklı Çocuklarda Beslenme Alışkanlıkları ve Günlük Posa Alım Düzeyleri. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Wartella, E. A. (2013). Medya, Beslenme ve Çocukluk Obezitesi. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı cilt 2, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. WHO (2014). Obesity and Overweight. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ adresinden 06.01.2015 tarihinde edinilmiştir. WHO (2017). Nutrition Disorders. http://www.who.int/topics/nutrition_disorders/en/ adresinden 03.03.2017 tarihinde edinilmiştir. Wood, K. A. (2004). Effects of a Media Intervention Program on Body Image and Eating Attitudes Among Children. Journal of Undergraduate Research, 7, 1-6. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Early Childhood Teachers' Perspectives About the Effect of Media on Children’s Eating Habits and Nutritional Disorders
Öz
Considering
the impact of the media on the individual's life in recent years, harmful eating
habits and nutritional disorders are just a few of them. The qualitative
research method was used in this study, which was conducted with the aim of
evaluating the effect of the media with the eye of preschool teachers on the children's
eating habits and nutritional disorders .The data were obtained by a
semi-structured interview technique with 12 pre-school teachers working in
Ankara. There are 7 themes according to the analyzed by content analysis technique.
As a result of data analysis it was found that the pre-school teachers had
thought attitudes of family about eating and the media affect on eating habits and
nutritional disorders of children. Suggestions to develop healthy eating habits
of children, such as the planning of projects aiming to raise awareness about healthy
nutrition, media literacy training for families and the organization of
trainings to provide family participation were given.
Anahtar Kelimeler
Media children eating habits nutritional disorders early childhood teachers
Kaynakça
- Alyanak, P. ve Polvan, Ö. (2000). Bebeklikte ve Erken Çocuklukta Yeme ve Büyüme Bozuklukları: Psikiyatrik Gözden Geçirme Yazısı-I. İst. Tıp Fak. Mecmuası, 63(1), 100-104. American Psychiatric Association: Diagnosticand Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition. Arlington, VA, American Psychiatric Association, 2013. Asena, M. B. (2009). Gıda Reklamlarının Okul Öncesi Çocuklar Üzerindeki Etkilerinin Anneler Tarafından Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Bahçeşehir Üniversitesi. Austin, V. L. ve Sciarra, D. T. (2013). Çocuk ve Ergenlerde Duygusal ve Davranışsal Bozukluklar. (Çev. Ed. M. Özekes). Ankara: Nobel Yayınevi. Bar-on, M. E (2000). The Effects of Television on Child Health: Implications and Recommendations. Arch Dis Child, 83, 289–292. Borzekowski, D. L. ve Robinson, T. N. (2001). 30 Second Effect: an Experiment Revealing the Impact of Television Commercials on Food Perferences of Preschoolers, J Am Diet Assoc, 101 (1), 42-6. Busse, P. ve Diaz, R. (2013). What are the Television Viewing and Eating Habits of Children in Peru?. Global Health Promotion, 0(0), 1–11. Canadian Paediatric Society Statement (1999). Children and the Media. Paediatr Child Health, 4(5), 350-354. Chernin, A. (2008). The Effects of Food Marketing on Children’s Preferences: Testing the Moderating Roles of Age and Gender. The Annals of the American Academy, 616, 102-118. Dölek, F. (2004). Annelerin Beslenme Konusundaki Yeterliklerinin ve Eğitim Gereksinimlerinin Saptanması (Amasya Örneği ). (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi. Durmaz-Süoğlu, Ö. (2004). Çocukluk Çağında Beslenme: Okul Çocuğunun Beslenmesi. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri Sağlıkta ve Hastalıkta Beslenme Sempozyum Dizisi, 41, 157-164. Günlü, Z. ve Derin, D. Ö. (2012). Televizyon Reklamlarının Okul Çağı Çocuklarının Besin Seçimi Üzerine Etkilerinin Bir İncelemesi. Selçuk İletişim, 7(3), 62-77. Harris, C. A. ve Bargh, J.A. (2009). The Relationship between Television Viewing and Unhealthy Eating: Implications for Children and Media Interventions. Health Commun, 24(7): 660–673. Jordan, A. B. (2007). Heavy Television Viewing and Childhood Obesity, Journal of Children and Media, 1:1, 45-54. Jordan, A.B. ve Robinson, T.N. (2008). Children, Television Viewing, and Weight Status: Summary and Recommendations from an Expert Panel Meeting. American Academy of Political and Social Science, 615: 119–132. Kobak, C. ve Pek, H. (2015). Okul Öncesi Dönemde (3-6 Yaş) Ana Çocuk Sağlığı ve Anaokulundaki Çocukların Beslenme Özelliklerinin Karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2): 42-55. Köksal, G. ve Özel, H. G. (2012). Okul Öncesi Dönemde Obezite. Sağlık Bakanlığı Yayınları, Ankara. Köroğlu, S. (2009). Okulöncesi Dönem 4-6 Yaş Arası Çocuklarda Aileden Kaynaklanan Beslenme Bozukluklarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Selçuk Üniversitesi, Konya. Kurt, E. ve Altun, T. (2014). Televizyon Reklamlarının İlkokul Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarına Etkisi Üzerine Bir İnceleme. TheJournal of AcademicSocialScience, 2 (7), 393-408. Lemish, D. (2013). Medya ve Erken Dönem Çocukluk Gelişimi Çocuklarla İletişim: Yetiştirme, İlham Verme, Harekete Geçirme, Eğitme ve İyileştirme İlke ve Uygulamaları. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı cilt 2, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. Matheson, D. M., Killen, J. D., Wang, Y., Varady, A., ve Robinson, T. N. (2004). Children’s Food Consumption During Television Viewing. American Journal of Clinical Nutrition, 79, 1088–1094. Murphey, D.,Mackintosh, B. ve McCoy-Roth, M. (2011). Early Childhood Policy Focus: Healthy Eating and Physical Activity. Child Trends: Early Childhood Highlights, 2(3), 1-9. Patton, M. Q. (2014). Nitel Araştırma ve Değerlendirme Yöntemleri. (Çev. Ed. M. Bütün & S. B. Demir). Ankara: Pegem Akademi. Pekcan, G. (2001). Türkiye'de Beslenme Sorunları ve Boyutları: Besin ve Beslenme Politikalarının Önemi. Yeni Türkiye, 39 (572-582). Saelens, B. E.,Sallis, J. F., Nader, P. R., Broyles, S. L., Berry, C. C., ve Taras, H. L. (2002). Home Environmental Influences on Children’s Television Watching from Early to Middle Childhood. Developmental and Behavioral Pediatrics, 23(3), 127–132. Sağlık Bakanlığı (2013). Birinci Basamak Hekimler için Obezite ile Mücadele El Kitabı. Ankara: Anıl Matbaacılık. Spettigue, W. ve Henderson, K. A. (2004). Eating Disorders and the Role of the Media. Canadian Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 13 (1), 16-19. Sönmez, V. ve Alacapınar, F. G. (2011). Örneklendirilmiş Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Anı Yayıncılık Şanlıer, N. ve Köksal, E. (2015). Okul Çağı Çocuklarda Beslenmenin Önemi. https://diyarbakir.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2015_01/05114107_10okulaiocuklardabeslenmennnemprof.dr.nevinanlierdo.dr.edakksal.pdf adresinden 03.02.2017 tarihinde edinilmiştir. Tanner, A., Duhe, S., Evans, A. ve Condrasky, M. (2008). Using Student-Produced Media to Promote Healthy Eating. Science Communication, 30 (1), 108 – 125. Terzi, A. Ö. (2005). Bir-Üç Yaş Grubu Sağlıklı Çocuklarda Beslenme Alışkanlıkları ve Günlük Posa Alım Düzeyleri. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Wartella, E. A. (2013). Medya, Beslenme ve Çocukluk Obezitesi. I. Türkiye Çocuk ve Medya Kongresi Bildiriler Kitabı cilt 2, İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları. WHO (2014). Obesity and Overweight. http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs311/en/ adresinden 06.01.2015 tarihinde edinilmiştir. WHO (2017). Nutrition Disorders. http://www.who.int/topics/nutrition_disorders/en/ adresinden 03.03.2017 tarihinde edinilmiştir. Wood, K. A. (2004). Effects of a Media Intervention Program on Body Image and Eating Attitudes Among Children. Journal of Undergraduate Research, 7, 1-6. Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 15 Mart 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018 Cilt: 17 Sayı: 1 |