2000-2018 arasında Türkiye’de Öğretmenlerin Soru Sorma Davranışlarının Sistematik Derlemesi

Yıl 2018, Cilt: 17 Sayı: 3, 0 - 0, 31.07.2019

Başak Çalık Meral Aksu

https://doi.org/10.17051/ilkonline.2018.466389

Cited By: 1

Öz

Bu çalışmada öğretmenlerin soru hazırlama ve
sorgulama tekniklerini anlamak, soruları türleri ve bilişsel seviyeleri
açısından değerlendirmek ve öğretmenlerin öğrenme ortamlarında uyguladıkları
sorgulama tekniklerini belirlemek amacıyla 2000-2018 yılları arasında
Türkiye’de yapılan 37 araştırma sistematik olarak incelenmiştir. İncelenen
çalışmaların %86’sında nitel, %11’inde nicel, %3’ünde ise karma araştırma
deseni kullanılmıştır. İçerik analizi neticesinde üç ortak tema
oluşturulmuştur: Soru Türleri, Soruların Bilişsel Seviyesi ve Sorgulama
Teknikleri. Öğretmen ve öğretmen adaylarının öncelikle kısa ve tek bir cevabı
olan kapalı uçlu ve alt düzey düşünme seviyesindeki soruları sormayı tercih
ettikleri görülmüştür. Öğretmenlerin kullandıkları sorgulama tekniklerine
bakıldığında ise öğrencilerin seçimi, bekleme süresi, geribildirim ve düzeltme
sağlama, ipucu verme, soruları başkalarına yöneltme ya da yeniden ifade etme, beden
dili ve ses tonu kullanımı gibi çeşitli faktörlerin üzerinde durulmuştur. Elde
edilen bulgular ışığında, öğretmen ve öğretmen adaylarının soru hazırlama, soru
sorma ve sorgulama tekniklerini kullanımları açısından bilgi, beceri ve
tutumlarının geliştirilmesi gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Soru-yanıt tekniği, Soru çeşitleri, Soruların bilişsel seviyesi, Sorgulama teknikleri

A Systematic Review of Teachers’ Questioning in Turkey between 2000-2018

Öz

This
study aimed at reviewing the research in Turkey to understand the current
condition on teachers’ questioning. Having
examined the studies between 2000-2018 years, 37 studies were found to be
eligible to include. Among these studies, 86%
of them were in qualitative, 11% of
them were in quantitative and 3% of
them were in mixed methods scope. To generate the most common themes, content
analysis was employed, and three themes were generated: Types of Questions,
Cognitive Levels of Questions, and Use of Questioning Techniques. Accordingly,
pre-service and in-service teachers generally asked closed-ended questions and
the questions at the lowest thinking levels. Studies mostly covered the
techniques related to the selection of students, wait time, providing feedback
and correctives, prompting and cueing, redirecting and rephrasing the question,
use of the body language and the voice. Regarding the findings, it is crucial
to develop both pre-service and in-service teachers’ skills on questioning.

Anahtar Kelimeler

Teacher questioning, Types of questions, Cognitive level of questions, Questioning techniques

Kaynakça

• Adams, N.C. (2005). Bloom’s taxonomy of cognitive learning objetives. Journal of the Medical Library Association, 103(3), 152-153. Akpınar, E. (2003). Ortaöğretim coğrafya dersleri yazılı sınav sorularının bilişsel düzeyleri [Cognitive levels of the written exam questions of the secondary schools geography courses]. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 13-21. Akpınar, E. & Ergin, Ö. (2004). Fen bilgisi öğretmenlerinin yazılı sınav sorularının değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Malatya. Akyol, H. (2001). İlköğretim okulları 5. Sınıf Türkçe kitaplarına okuma metinleriyle ilgili soruların analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 26 (26), 169-178. Akyol, H., Yıldırım, K., Ateş, S.& Çetinkaya, Ç. (2013). Anlamaya yönelik ne tür sorular soruyoruz. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 41-56. Albergaria Almeida, P. (2010). Classroom questioning: Teachers’ perceptions and practices. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 305-309. Anderson, L W., Kratwohl, D., Airasian, P.W., Cruikshank, K.A., Mayer, R E., Pintrich, P.R , Ralhs, J., Nvillrock, M.C. (2001). A taxonomy for learning, teaclıing, and assessing: A revision of Bloom's taxonomy of educational objectives. U.S.: Addison Wesley Longıııan. Arslan, M. (2006). The role of questioning in the classroom. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 81-103. Aslan, C. (2011). Effects of teaching applications for developing question asking skills on question forming skills of prospective teachers. Education and Science, 36 (160), 236-249. Aydemir, Y. & Çiftçi, Ö. (2008). A research on asking question ability of literature teacher candidates. Yüzüncü Yıl Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(2), 103-115. Ayvacı, H. Ş. & Şahin, Ç. (2005). Fen bilgisi öğretmenlerinin ders sürecince ve yazılı sınavlarda sordukları soruların bilişsel seviyelerinin karşılaştırılması. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(2), 441-455. Ayvacı, H. Ş. & Türkdoğan, A. (2010). Yeniden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının incelenmesi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(1), 13-25. Bay, N. (2016). The question asking skills of preschool teacher candidates: Turkey and America example. Journal of Education and Training Studies, 4(1), 161-169. Bay, N. & Alisinanoğlu, F. (2013). The effect of teaching questioning skills on types of pre- school teachers’ questions. Journal of Theoretical Educational Science, 6(1), 1-39. Baysen, E. (2006). Ögretmenlerin sınıfta sordukları sorular ile ögrencilerin bu sorulara verdikleri cevapların düzeyleri [The levels of teacher questions and student answers]. Kastamonu Egitim Dergisi, 14(1), 21-28. Baysen, E., Soylu, H. & Baysen F. (2003). Questioning and listening durations. Kastamonu Eğitim Dergisi, 11(1), 53-58. Bektaş, E. & Şahin, A. E. (2007). An analysis of fifth grade elementary school teachers’ questioning behaviors. Eurasian Journal of Educational Research, 28, 19-29. Bloom, B.S., Engelhart, M.D., Furst, E.J., Hill, W.H., & Krathwohl, D.R. (1956). Taxonomy of educational objectives: The classification of educational goals. Handbook 1: Cognitive domain. New York: David McKay. Blosser, P. E. (1991). How to ask the right questions. Washington, D.C: National Science Teachers Association Bond, N. (2007). 12 Questioning strategies that minimize classroom management problems. Kappa Delta Pi Record, 44(1), 18-21. Bümen, N. T. (2006). Program geliştirmede bir dönüm noktası: Yenilenmiş Bloom taksonomisi. Eğitim ve Bilim, 31(142), 3-14. Büyükalan Filiz, S. (2009). The effects of cathechetical method on the knowldge of teacher’s interrogation and the technique of interrogation. Journal of the Institute of Social Sciences, 3, 167-195. Cansüngü Koray, Ö., &Yaman, S. (2002). Fen bilgisi öğretmenlerinin soru sorma becerilerinin Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi [An assessment of questioning skills of science teacher according to Bloom’s taxonomy]. Kastamonu Education Journal, 10 (2), 317-324. Caram, C. A. & Davis, P.B. (2005). Inviting student engagement with questioning. Kappa Delta Pi Record, 42(1), 19-23. Chin, C. (2004). Questioning students in ways that encourage thinking. Teaching Science, 50 (4), 16-21. Chin, C. (2007). Teacher questioning in science classrooms: Approaches that stimulate productive thinking. Journal of Research in Science Teaching, 44(6), 815-843. Cotton, K. (1988). Classroom questioning. School Improvement Research Series SIRS. Northwest Regional Educational Laboratory. Retrieved from: http://www.nwrel.org/ scpd/sirs/3/cu5.html Çakmak, M. (2009). Pre-service teachers’ thoughts about teachers’ questions in effective teaching process. Elementary Education Online, 8(3), 666-675. Çalışkan, H. (2011). Öğretmenlerin hazırladığı sosyal bilgiler dersi sınav sorularının Değerlendirilmesi [An evaluation of the teacher-made social students course exam questions]. Eğitim ve Bilim, 36 (160), 120-132. Çeçen, M. A. & Kurnaz, H. (2015). Ortaokul Türkçe dersi öğrenci çalışma kitaplarındaki tema değerlendirme soruları üzerine bir araştırma [Studeny workbook of secondary school Turkish course: A research on theme evaulation questions]. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2). Çintaş Yıldız, D. (2015). Türkçe dersi sınav sorularının yenşden yapılandırılan Bloom taksonomisine göre analizi [The analysis of Turkish course exam questions according to re-constructed Bloom’s taxonomy]. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 479-497. Çolak, K. &Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih dersi sınav sorularının Bloom taksonomisinin bilişsel alan düzeyi açısından sınıflandırılması. Milli Eğitim, 187, 160-187. Dettmer, P. (2008). New Blooms in established fields: Four domains of learning and doing. Roeper Review, 28 (2), 70-78. Diaz, Z., Whitacre, M., Esquierdo, J.J., & Ruiz-Escalante, J.A. (2013). Why did I ask that question? Bilingual/ESL pre-service teachers’ insights. International Journal of Instruction, 6(2), 163-176. Doğanay, A. & Güzel Yüce, S. (2010). Scaffolding in improving students’ thinking skills: A case study. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 17-36. Elstgeest, J. 1988. Right question at the right time. In Primary science. . . taking the plunge, ed. W. Harlen, 36–46. London: Heineman Educational Books. Erdoğan, T. (2017). The view of primary school fourth grade students and teachers’ questions about Turkish language lessons in the terms of the revised Bloom taxonomy. Education and Science, 42(192), 173-191. Evran Acar, F. & Kılıç, A. (2011). Secondary school teachers’ questioning activities in learning-teaching process. Education, 132(1), 173-184. Eyüp, B. (2012). Türkçe öğretmeni adaylarının hazırladığı soruların yeniden yapılandırılmış Bloom taksonomisine göre değerlendirilmesi [Evaluation of the questions prepared by Turkish language teacher candidates according to the revised Bloom’s taxonomy]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 965-982. Gall, M. (1984). Synthesis of research on teachers questioning. Educational Leadership, 42(13), 40-47. Göçer, A. (2011). Evaluation of written examination questions of Turkish language in accordance with Bloom’s taxonomy. Croation Journal of Education, 13 (2), 161-183. Göçer, A. (2016). Lisansüstü eğitim gören Türkçe öğretmenlerinin yazılı sınav sorularının incelenmesi [Investigation of written exam questions of Turkish teachers who upper graduate education]. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(3), 23. Graesser, A. C. & Person, N. K. (1994). Question asking during tutoring. American Journal of Educational Research, 31(1), 104-137. Graesser, A. C. & Olde, B. A. (2003). How does one know whether a person understand a device? The quality of the questions the person asks when the device breaks down. Journal of Educational Psychology, 95(3), 524-536. Güfta, H. & Zorbaz, H. Z. (2008). İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi yazılı sınav sorularının düzeyleri üzerine bir değerlendirme [A review regarding levels of written examination questions for Turkish courses of the secondary school]. Ç.U. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), 205-208. Gündüz, Y. (2009). İlköğretim 6,7 ve 8. sınıf fen ve teknoloji sorularının ölçme araçlarına ve Bloom’un bilişsel alan taksonomisine göre analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 150-165. Hamiloğlu, K. & Temiz, G. (2012). The impact of teacher questions on student learning in EFL. Journal of Educational and Instructional Studies in the World, 2(2), 1-8. Jiang, Y. (2014). Exploring teacher questioning as a formative assessment strategy. RELC Journal, 45(3), 287-304. Kavruk, H. & Çeçen, M. A. (2013). Türkçe dersi yazılı sınav sorularının bilişsel alan basamakları açısından değerlendirilmesi [Evaluation of Turkish language class exam questions in point of cognitive field levels]. Journal of Mother Tongue Education, 1(4), 1-9. Kawalkar, A. & Vijapurkar, J. (2013). Scaffolding science talk: The role of teachers’ questions in the inquiry classrooms. International Journal of Science Education, 35(12), 2004-2027. Kawanaka, T. & Stigler, J. W. (1999). Teachers’ use of questions in eight-grade mathematics classrooms in Germany, Japan and the United States. Mathematical Thinking and Learning, 1(4), 255-279. Koray, Ö., A. Altunçekiç ve S. Yaman (2005). The assessment according to the Bloom taxonomy of science teacher candidates' questioning skills. Pamukkale Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 17, 33-39. Korkmaz, İ. (2009). The examination of elementary teachers’ effectiveness on using questioning strategies in their classrooms. The International Journal of Learning, 16(6), 513-522. Korkmaz, Ö. & Yeşil, R. (2010). Mesaj tasarım aracı olarak soruların kullanımının soru sorma becerilerine etkisi. Milli Eğitim, 187, 328-349. Krathwohl, D. R. (2002). A revision of Bloom’s taxonomy: An overview. Theory Into Practice, 41(4), 212-218. Larson, L. R. & Lovelace, M. D. (2013). Evaluating the efficacy of questioning strategies in lecture-based classroom environments: Are we asking the right questions? Journal on Excellence in College Teaching, 24 (1), 105-122. Lee, Y. &Kinzie, M. B. (2012). Teacher question and student response with regard to cognition and language use. Instructional Science, 40(6), 857-874. Mauigoa Tekene, L. (2006). Enhancing teachers’ questioning skills to improve children’s learning and thinking in Pacific Island early childhood centres. New Zealand Journal of Teachers’ Work, 3(11), 12-23. McCarthy, P., Sithole, A., McCarthy, P., Cho, J., & Gyan, E. (2016). Teacher questioning strategies in mathematical classroom discourse: A case study of two grade eight teachers in Tennessee, USA. Journal of Education and Practice, 7(21), 80-89. Meacham, S., Vukelich, C., Han, Mç & Buell, M. (2014). Early Childhood Research Quarterly, 29, 562-573. Murphy, P K., Wilkinson, I. A. G. & Soter, A. O. (2011). Instruction based on discussion. In Mayer & Alexander (Eds.), Handbook of research on learning and instruction (pp. 382-407). New York: Routledge. Naz, A., Khan, W., Khan, Q., Daraz, U. &Mujtaba, B. G. (2013). Teachers’ questioning effects on students communication in classroom performance. Journal of Education and Practice, 4(7), 148-158. Ong, K.K.A., Hart, C.E., &Chen, P. K. (2016). Promoting higher-order thinking through teacher questioning: a case study of a Singapore science classroom. New Waves Educational Research & Development, 19 (1), 1-19. Özcan, S. & Akcan, K. (2010). Fen bilgisi öğretmen adaylarının hazırladığı soruların içerik ve Bloom taksonomisine uygunluk yönünden incelenmesi [Examination of questions that are prepared by science teacher candidates from point of content and appropriateness to Bloom taxonomy]. Kastamonu Eğitim Dergisi, 18(1), 323-330. Öztürk Samur, A. & Soydan, S. (2013). A study examining preschool teachers2 questioning “strategies during Turkish class activities. Electronic Journal of Social Sciences, 12(46), 72-83. Rido, A. (2017). What do you see here from this picture?: Questioning strategies of master teachers in Indonesian vocational English classrooms. TEFLIN Journal, 28 (2), 198-211. Rowe, M. B. (1986). Wait time: slowing down may be a way of speeding up. Journal of Teacher Education, 37 (43), 43-50. Question (n.d.). In Cambridge online dictionary. Retrieved March 10, 2018 from:https://dictionary.cambridge.org/tr/s%C3%B6zl%C3%BCk/ingilizce/question Sahin, A. (2013). Teachers’ awareness and acquisition of questioning strategies: A case study. Sakarya University Journal of Education, 3(3), 17-36. Sahin, A. & Kulm, G. (2008). Sixth grades mathematics teachers’ intentions and use of probing, guiding and factual questions. Journal of Mathematics Teacher Education, 11(3), 221-241. Sarar Kuzu, T. (2013). Türkçe ders kitapalrındaki mentin altı sorularının yenilenmiş Bloom taksonomisindeki hatırlama ve anlama bilişsel düzeyleri açısından incelenmesi [Investigation of the text following questions in Turkish course books with respect to their remembering and understanding cognition levels of the revised Bloom taxonomy]. CÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 37(1), 58-76. Smart, J. B. & Marshall, J. C. (2013). Interactions between classroom discourse, teachers questioning and student cognitive engagement in middle school science. Journal of Science Teacher Education, 24, 249-267. Sun, Z. (2012). An empirical study on new teacher-student relationship and questioning strategies in ESE classroom. English Language Teaching, 5(7), 175-183. Şanlı, C. & Pınar, A. (2017). Sosyal bilgiler dersi sınav sorularına yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi [An investigation of the social sciences courses exam questions according to revised Bloom’s taxonomy]. Elementary Education Online, 16(3), 949-959. Şevik, M. (2005). Questions, student responses, and teacher behaviors in the teaching of modern foreign languages. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences, 35(2), 1-19. Tan, Z. (2007). Questioning in Chinese university EL classrooms: What lies beyond it?.Regional Language Centre Journal, 38 (1), 87-103. Tanık, N. & Saraçoğlu, S. (2011). Fen ve teknoloji dersi yazılı sorularının yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi [Analysis of the exam questions for the science and technology course based on revised Bloom’s taxonomy]. TUBAV Bilim Dergisi, 4(4), 235-246. Toni, A. & Parse, F. (2013). The status of teacher’s questions and students’ responses: The case of on EFL class. Journal of Language Teaching and Research, 4(3), 564-569. Tri Ragawanti, D. (2009). Questions and questioning techniques: A view of Indonesian students’ preferences. K@ta: A Biannual Publication on the Study of Languages and Literature, 11(2), 155-170. Vogler, K.E. (2005). Improve your verbal questioning. The Clearing House,79 (2), 98-103. Wangru, C. (2016). The research on strategies of college English teachers classroom questioning. International Education Studies, 9(8), 144-158. Wilen, W. W. & Cleg, A. A. (1986). Effective questions and questioning: A research review. Theory and Research in Social Education, 14(2), 153-161. Yaylı, D. (2009). Türkçe öğretmeni yetiştirmede bir fakülte-okul işbirliği araştırması: Öğretmen soruları [A faculty-school partnership study in Turkish teacher education: Teacher questions]. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 25(1), 81-91. Yeşil, R. (2008a). Sosyal bilgiler derslerinde öğretmen ve öğrenci soruları (Kırşehir örneği). Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(1), 59-72. Yeşil, R. (2008b). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin sınıf içi öğretimde sorulardan yararlanma yeterlikleri (Kırşehir örneği). Milli Eğitim, 180, 108-122. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. (10th ed.). Ankara: Seçkin Yayıncılık. Yılmaz, A. & Gazel, A. A. (2017). 4. ve 7. sınıf sosyal bilgiler derslerinde sorulan öğretmen sorularının Bloom taksonomisinin bilişsel alanına göre incelenmesi [The study of teacher’s questions asked in 4th and 7th social sciences according to Bloom taxonomy’s cognitive domain]. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19 (2), 173-186. Yip, D.Y. (2004). Questioning skills for conceptual change in science instruction. Journal of Biological Education, 38(2), 76–83.