Çevre Konularıyla İlgili Kitap Okumaya Yönelik Tutum Ölçeği Geliştirme Çalışması

Yıl 2011, Cilt: 10 Sayı: 3, 1056 - 1065, 26.06.2011

Mustafa Kahyaoğlu

Öz

Bu çalışmanın amacı, öğretmen adaylarının çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutumlarını belirlemek için bir tutum ölçeği geliştirmektir. Tutum, bir nesne, durum, kurum ya da kişiye yönelik öğrenilmiş olumlu ya da olumsuz tepkide bulunma eğilimi olarak tanımlanmaktadır. Bu açıdan bakıldığında öğretmen adaylarının çevre konularıyla ilgili kitap okumaya yönelik tutumları çevre eğitimi için önemlidir. Araştırmanın çalışma grubunu Siirt Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim bölümünde öğrenim gören 267 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Ölçek geliştirme altı aşamadan oluşmuştur. Bunlar sırayla madde havuzunun oluşturulması, kapsam geçerliliği tespiti, uygulama, yapı geçerliliği, güvenirlilik hesaplaması ve ölçeğe son şeklinin verilmesidir. Üç faktörden oluşan ölçeğin tamamının Cronbach alfa güvenirlilik katsayısı 0.87 olarak hesaplanmıştır. Her bir faktör için Cronbach alfa güvenirlik katsayısı 0.97, 0.82 ve 0.57 olarak hesaplanmıştır. Yapılan çalışma sonucunda, beşli likert tipi 20 maddelik bir tutum ölçeği geliştirilmiştir. Ölçek maddelerinin on üçü “ çevre konularıyla ilgili kitap okumanın önemi ve yaygınlaştırılması” üçü “çevre konularıyla ilgili kitap okumanın yararı” dördü “çevre konularıyla ilgili kitap kumaya yönelik ilgi durumu ile ilgilidir

Anahtar Kelimeler

Çevre eğitimi, kitap okuma, öğretmen adayı, tutum

Development Study of Attitude Scale towards Reading Book about Environmental Issues

Öz

The aim of this research is to develop an attitude scale toward reading book about environmental
issues. Teacher candidates’ attitude towards reading book about environmental issues has great important for
environmental education. Therefore, it was thought that developing a scale was necessary to determine the
attitudes of teacher candidates towards reading book about environmental issues. The sample of research was the
teacher candidates from the elementary department of education faculty in Siirt University 267 students
participated in the research study. Development of the scale had following four stages: preparing the item pool,
talking to experts, application and calculating the validity and reliability. Factory analysis revealed that there are
three subscale. Cronbach-alpha reliability was calculated as 0.87 for the 20 item. For each subscale, the
Cronbach-Alpha coefficient was calculated as 0.92, 0.82, and 0.57 respectively. At the result of the study, an
attitude scale which is including 20 item five Likert type scale was developed. 

Anahtar Kelimeler

Environmental education, environmental attitude, reading book, teacher candidates

Kaynakça

• Akyol, H. (2006). Yeni Programa Uygun Türkçe Öğretim Yöntemleri. Ankara: Kök Yayıncılık.
• Applegate, A. J. & Applegate, M. D. (2004). The Peter Effect: Reading Habits of Preservice Teachers. The Reading Teacher, 57 (6), 554–563.
• Atasoy, E. ve Ertürk, H. (2008). İlköğretim Öğrencilerin Çevresel Tutum ve Çevre Bilgisi Üzerine Bir Alan Araştırması. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 105-122.
• Bircan, İ. ve Tekin M. (1989). Türkiye’de Okuma Alışkanlığının Azalması Sorunu ve Çözüm Yolları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22 (1), 393– 410.
• Bryman, A. & Cramer, D. (1999). Quantitative Data Analysis with SPSS Release 8 for Windows, Taylor and Francis e-Library, Routledge.
• Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 7. Baskı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Dreher, M. J. (2002). Teaching Ideas-Motivating Teachers to Read, The Reading Teacher, 56 (4), 338–340.
• Ekici, G. (2005). Lise Öğrencilerinin Çevre Eğitimine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi. Eğitim Araştırmaları, 18, 71-83.
• Erol, G. H. ve Gezer, K. (2006). Prospective of Elementary School Teachers’ Attitudes Toward Environment and Environmental Problems. International Journal of Environmental and Science Education, 1 (1), 65 – 77.
• Fidan, N. (1996). Okulda Öğrenme ve Öğretme, Alkım Kitapçılık Yayıncılık, Ankara. Gardner, R. C. (1985). Social Psychology and Social Language Learning: The Role of Motivation and Attitudes. Edward Arnold Inc., London
• Gömleksiz M. N. (2004). Kitap Okuma Alışkanlığına İlişkin Bir Tutum Ölçeğinin Geçerliliği ve Güvenirliliği, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 185-195.
• Gömleksiz M. N. (2004). Geleceğin Öğretmenlerinin Kitap Okumaya Yönelik Görüşlerinin Değerlendirilmesi. (Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği). Yüzüncü yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1 (1), 1-21.
• Grambell & Linda B. (1996). Creating Classroom Cultures That Foster Reading Motivation. The Reading Teacher, 50 (1), 14-25.
• Kahyaoğlu M. (2009). Öğretmen Adaylarının Fen ve Teknoloji Dersinde Çevresel Problemlerin Öğretimine Yönelik Bakış Açıları, Hazır Bulunuşlukları ve Öz-Yeterliliklerinin Belirlenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 9 (17) 28-40.
• Kaya, E., Akıllı, M. ve Sezek F. (2009). Lise Öğrencilerinin Çevreye Karşı Tutumlarının Cinsiyet Açısından İncelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (18), 43-54.
• Kalaycı, Ş. (Ed.) (2005). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Karagöz, Y. ve Kösterelioğlu, İ. (2008). İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeğinin Faktör Analizi Metodu ile Geliştirilmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21, 81-98.
• Kavcar, C., Oğuzkan, F. ve Sever, F. (1998). Türkçe Öğretimi, Engin Yayınevi, Ankara
• Mosseley, C. (2000). Teaching for Enviromental Literacy. Clearing House. 74 (1), 23-25.
• Nuhoğlu, H. (2008). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersine Yönelik Bir tutum Ölçeğinin Geliştirilmesi. ilköğretim Online, 7 (3), 627-639.
• Özmen, D., Çetinkaya, A. Ç. ve Nehir, S. (2005). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni, 4 (6), 330-344.
• Saracaoğlu, A. S., Bozkurt, N. ve Serin, O. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Okuma İlgileri ve Alışkanlıklarını Etkileyen Faktörler, Eğitim Araştırmaları, 4 (12), 149–157.
• Şama, E. (2003). Öğretmen Adaylarının Çevre Sorunlarına Yönelik Tutumları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23 (2), 99-110.
• Şeker, H., Deniz, S. ve Görgen, İ. (2004). Öğretmen Yeterlikleri Ölçeği. Milli Eğitim Dergisi, 164, 105-118.
• Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenilirlik ve Geçerlilik. Ankara Seçkin Yayınevi.
• Smith, M. B. (1968). Attitude Change International Encyclopedia of The Social Sciences. Crowell and Mac Millan.
• Uluçınar, S.Ş., Aslan, O. ve Cansaran, A. (2008). İlköğretim Öğrencilerinin Çevre Bilgisi ve Çevre Tutumlarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. İlköğretim Online 7 (2), 496-511. http://ilköğretim-online.org.tr (erişim tarihi: 03.02.2010).
• Uzun, N. ve Sağlam, N. (2006). Ortaöğretim Öğrencileri için Çevresel Tutum Ölçeği Geliştirme ve Geçerliliği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 240-250.
• Uzun, N. ve Sağlam N. (2005). Sosyo-Ekonomik Durumun Çevre Bilinci ve Çevre Akademik Başarısı Üzerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29, 194-202.
• Ülgen, G. (1994). Eğitim Psikolojisi Kavramlar, İlkeler, Yöntemler, Kurumlar ve Uygulamalar, Lazer Ofset Matbaa Ankara.
• Özgüven, İ.E. (1998). Psikolojik Testler. (2. Basım). Ankara: PDREM Yayınları.
• Tosunoğlu, M. (2002). Türkçe Öğretiminde Okuma Alışkanlığı ve Çocukların Okuma Eğilimleri, Türk Dili, (609), 547–563.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Ankara. Nobel Yayıncılık. 1065
• Tezbaşaran, A. A. (1997). Likert tipi ölçek geliştirme kılavuzu. İkinci baskı. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları.
• Yalçın, A. (2006) Türkçe Öğretim Yöntemleri Yeni Yaklaşımlar. Ankara Akçağ Yayınları.
• Yılmaz, A., Morgil,İ., Aktuğ, P. ve Göbekli, İ. (2002) Ortaöğretim ve Üniversite Öğrencilerinin Çevre, Çevre Kavramları ve Sorunları Konusundaki Bilgileri ve Öneriler, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 22:156-162.
• Yılmaz, O., Boone, W. & Andersen, H. O. (2004). Views of Elementary and Middle School Turkish Students Toward Environmental Issues. International Journal of Science Education. 26 (12), 1527-1546.