Sınıf Öğretmeni Adaylarının Fen ve Teknoloji Ders Kitaplarındaki Deneyleri Bilimsel Süreç Becerileri Açısından Analiz Edebilme Yeterlilikleri

Yıl 2010, Cilt: 9 Sayı: 2, 433 - 445, 26.06.2010

Canan Laçin Şimşek

Öz

Bu çalışmanın amacı, sınıf öğretmeni adaylarının, Fen ve Teknoloji Dersi 4. ve 5. sınıf kitaplarında yer alan deneylerin amaçlarını belirleyebilme durumlarını ve deneylerle öğrencilere kazandırılması hedeflenen bilimsel süreç becerilerini tespit edebilme yeterliliklerini belirlemektir. Çalışmada önce; Fen ve Teknoloji Dersi 4. ve 5. sınıf ders kitapları incelenerek, bu kitaplarda yer alan deneylerden bilimsel süreç becerileri açısından ön plana çıkanlar seçilmiştir. Öğrencilere, deneylerin yapılış basamakları verilmiş ve deneylerin amaçlarını ve kullanılan bilimsel süreç becerilerini belirlemeleri istenmiştir. Daha sonra, Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi’nde 2005-2006 eğitim-öğretim yılında öğrenim gören sınıf öğretmenliği son sınıf öğrencilerinden seçilen 20 öğretmen adayıyla yürütülen mülakatlar sonucu veriler toplanmıştır. Araştırma sonunda; öğretmen adaylarının karşılaştıkları bir deneyin amacını ve temel bilimsel süreç becerilerini tespit etmede başarılı oldukları, ancak nedensel süreç becerilerinden “değişkenleri belirleme” ile deneysel süreç becerilerinden “hipotez kurma”, “değişkenleri kontrol etme”, “verileri kullanma ve model oluşturma” becerilerini tespit etmede problem yaşadıkları görülmüştür. Ayrıca, öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ile Bloom taksonomisi ve problem çözme yönteminin basamaklarını birbirlerine karıştırdıkları tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

Öğretmen adayları, bilimsel süreç becerileri, öğretmen adayları yeterlilikleri, deney

Classroom Teacher Candidates' Sufficiency of Analyzing the Experiments in Primary School Science and Technology Textbooks' in Terms of Scientific Process Skills

Öz

This study aims to investigate the sufficiency of classroom teacher candidates about determining the
purpose of the experiments and science process skills intended to be gained by those experiments which are in 4th and
5.th grade Science and Technology textbooks. First, the textbooks of 4th and 5th grades were examined. The experiments
that have more scientific process skills have been chosen. The steps for doing experiments were given to the students in a
questionnaire and asked them to find the purpose of the experiments and which scientific processes skills were used. 20
students, who were at their fourth year in an Education Faculty Classroom Teacher Department in 2005-2006 education
year, were interviewed related to the answers they have given. At the end of the research, it has found that the teacher
candidates were successful in determining the purpose of the experiments and the basic process skills but they have
problems with determining the experimental process skills such as “making hypothesis”, “determining the variables and
checking” and “using the data and making models”. It’s also found that classroom teacher candidates confuse science
process skills with Bloom taxonomy and the stages of problem solving method.

Anahtar Kelimeler

Student teachers, scientific process skills, teacher candidate’s sufficiency, experiment.

Kaynakça

• Accongio, J. L., & Doran, R. L. (1993). Classroom assessment: Key to reform in secondary Education. (ERIC Document Reproduction Servise Number ED 370 774), 15.01.2008.
• Akdeniz, A. R. (2005). Problem çözme, bilimsel süreç becerileri ve proje yönteminin fen eğitiminde kullanımı, S. ÇEPNĐ,. (Ed.), Kuramdan uygulamaya fen ve teknoloji öğretimi içinde (s. 94–114), Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Akman, B., Üstün, E. ve Güler, T. (2003). 6 Yaş Çocuklarının Bilim Süreçlerini Kullanma Yetenekleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24, 11-14.
• Ango, M. L. (2002) Mastery of science process skills and their effective use in the teaching of science: An educology of science education in the nigerian context. International Journal of Educology, 16( 1), 11–30.
• Arslan, A. (1995). Đlkokul Öğrencilerinde Gözlenen Bilimsel Beceriler. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ateş, S. ve Bahar, M. (2002). Araştırmacı fen öğretimi yaklaşımıyla sınıf öğretmenliği 3. sınıf öğrencilerinin bilimsel yöntem yeteneklerinin geliştirilmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara: ODTÜ Eğitim Fakültesi.
• Ateş, S. (2005). Öğretmen adaylarının değişkenleri belirleme ve kontrol etme yeteneklerinin geliştirilmesi. GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(1), 21–39.
• Aydoğdu, B. (2006). Đlköğretim fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerini etkileyen değişkenlerin belirlenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Đzmir.
• Bauer, L., Nelson, D. & Parsons, A. (1998). Improvement of scientific literacy at the primarylevel. http://www.eric.ed.gov/ERICDocs/data/ericdocs2sql/content_storage_01/0000019b/80/15/f8/8f.pdf , Accession Number: ED436356, 10.11.2007.
• Berman, W. (1996) Science process skill competency and academic achievement in college biology: A correlational study. Ed.D. dissertation, Temple University, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9706941), 15.01.2008.
• Bowen, G. M. & Roth, W-M. (1999). "Do-able" questions, covariation and graphical representation: do we adequately prepare preservice science teachers to teach inquiry? Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, Boston, http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=eric&AN=ED433207&site=ehost-live, (Accession Number: ED433207), 03.12.2007.
• Bowen, G. M.& Roth, W.-M. (2005). Data and graph interpretation practices among preservice science teachers. Journal of Research in Science Teaching, 42(10), 1063-1088.
• Bozkurt, O. (2005). Đlköğretim 6. sınıf Fen bilgisi dersinin Dunn ve Dunn Öğrenme stili modeli kullanılarak öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarı, tutum ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Burke, S. A. (1996). Teacher preferences for teaching problem solving and science process skills. M.S. dissertation, Texas Woman's University, United States. ProQuest Digital Dissertations Database., (Publication No. AAT 1382836), 13.01.2008.
• DiSimoni, K. C. (2002). Using writing as a vehicle to promote and develop scientific concepts and process skills in fourth-grade students. Ph.D. dissertation, Fordham University, United States. ProQuest Digital Dissertations database, (Publication No. AAT 3040393), 14.01.2008.
• Downing J. E. & Filer J. D. (1999). Science process skills and attitudes of preservice elementary teachers. Journal of Elementary Science Education, 11(2), 57-64.
• Dökme, Đ. (2005). Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ilköğretim 6. sınıf fen bilgisi ders kitabının bilimsel süreç becerileri yönünden değerlendirilmesi. Đlköğretim Online Dergisi, 4(1), 7-17.
• Erdoğan, M. N. (2005). Đlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin atomun yapısı konusundaki başarılarına, kavramsal değişimlerine, bilimsel süreç becerilerine ve fene karşı tutumlarına sorgulayıcı-araştırma (inqury) yönteminin etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Ewers, T. G. (2001) Teacher-directed versus learning cycles methods: Effects on science process skills mastery and teacher efficacy among elementary education students. Ph.D. dissertation, University of Idaho, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 3022333), 13.01.2008.
• Foulds, W. & Rowe, J. (1996). The enhancement of science process skills in primary teacher education students. Australian Journal of Teacher Education, 21(1), 16-23.
• Geban, Ö. (1990). Effects of two different ınstructional treatments on the students’ chemistry achievement, science process skills and attitudes towards chemistry at the high school level. Unpublished PhD. Thesis, Middle East Technical Universty, Ankara.
• Germann, P. J. & Aram R. J. (1996). Student performances on the science processes of recording data, analyzing data, drawing conclusions, and providing evidence. Journal of Research in Science Teaching, 33(7), 773–798.
• Germann, P. J., Haskins, S. S. & Auls, S. V. (1996). Comparing fetaures of seven high school biology laboratory manuals. The American Biology Teacher, 58(2), 78-84.
• Hazır, A. ve Türkmen, L. (2008). Đlköğretim 5. Sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç beceri düzeyleri. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, Yayıma Kabul Edilmiş Makale.
• Haskins, S. S. (2000) An analysis of laboratory activities found in "Applications ın biology/chemistry: a contextual approach to laboratory science". Ph.D. dissertation, University of Missouri, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9999294), 15.01.2008.
• Hildreth, D. P. (1997). Learning to teach science in a professional development school program. Ph.D. dissertation, The University of North Carolina, Greensboro, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9730003), 15.01.2008.
• Huziak, T. L. (2003) Verbal and social interaction patterns among elementary students during self-guided "I Wonder Projects". Ph.D. dissertation, The Ohio State University, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 3124085), 14.01.2008.
• Ilköğretim 4.-5. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersi Programı. (2005). Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Jimarez, T. (2005) Does alignment of constructivist teaching, curriculum, and assessment strategies promote meaningful learning? Ph.D. dissertation, New Mexico State University, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 3208658), 15.01.2008.
• Kanlı, U. (2007). 7E modeli merkezli laboratuvar yaklaşımı ile doğrulama laboratuvar yaklaşımlarının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerinin gelişimine ve kavramsal başarılarına etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karahan, Z. (2006). Fen ve teknoloji dersinde bilimsel süreç becerilerine dayalı öğrenme yaklaşımının öğrenme ürünlerine etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Koray, Ö., Bahadır, H. ve Geçgin, F. (2006). Bilimsel süreç becerilerinin 9. sınıf kimya ders kitabı ve kimya müfredatında temsil edilme durumları. ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 2(4), 147–156.
• Krystyniak, R. A. (2001) The effect of participation in an extended inquiry project on general chemistry student laboratory interactions, confidence, and process skills. Ph.D. dissertation, University of Northern Colorado, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 3006597), 15.01.2008.
• LaVigne, S. R. (1997). The effect of the Florida Explores! (Exploring and Learning the Operations and Resources of Environmental Satellites!) Programs on the science process skills of fourth-grade students. Ed.D. dissertation, University of Central Florida, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9812243), 15.01.2008.
• M.E.B. (2000). 2518 Sayılı Tebliğler Dergisi. Đstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• National Research Council. (1996). National Science Education Standards. Washington DC: National Academy Press.
• Ostlund, K. (1998). What the research says about science process skills. Electronic Journal of Science Education, 2(4), 1–8.
• Owens, K. D. (1997) The effect of instruction by a professional scientist on the acquisition of integrated process skills and the science-related attitudes of eighth-grade students. Ed.D. dissertation, The University of Southern Mississippi, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9806498), 13.01.2008.
• Özdemir, M. (2004). Fen Eğitiminde Bilimsel Süreç Becerilerine Dayalı Laboratuar Yönteminin Akademik Başarı, Tutum ve Kalıcılığa Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Zonguldak.
• Padilla, M. J. (1990). The science process skills. http://www.educ.sfu.ca/narstsite/publications/research/skill.htm, 10.04.2006.
• Sittirug, H. (1997) The predictive value of science process skills, cognitive development, attitude toward science on academic achievement in a Thai teacher institution. Ph.D. dissertation. University of Missouri, Columbia, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9842566), 15.01.2008.
• Soyibo, K. & Beaumont-Walters, Y. (2000). An analysis of jamaican high school students' integrated science process skills performance. Paper presented at the Annual Meeting of the National Association for Research in Science Teaching, April 28-May 1 New Orleans,LA,2000). http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=eric&AN=ED439953&site=ehost-live, (Accession Number: ED439953), 03.12.2007.
• Şaşmaz Ören, F. ve Tatar, N. (2006). Đlköğretim fen bilgisi öğretmen adaylarının bilimsel süreç becerileri ve akademik başarıları arasındaki ilişki. III. Uluslararası Öğretmen Yetiştirme Sempozyumu. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
• Taşar, M. F., Temiz, B. K. ve Tan, M. (2002). Đlköğretim fen öğretim programında hedeflenen öğrenci kazanımlarının bilimsel süreç becerilerine göre sınıflandırılması. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18 Eylül, Ankara: ODTÜ Eğitim Fakültesi,.
• Tatar, N. (2006). Đlköğretim fen eğitiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının bilimsel süreç becerilerine, akademik başarıya ve tutuma etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Temiz, B. K. (2001). Lise 1. sınıf fizik dersi programının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmeye uygunluğunun incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Tifi, A., Natale, N & Lombardi, A. (2006). Scientists at play: teaching science process skills, Science in School, 1(Spring), 37-40. www.scienceinschool.org., 15.01.2008.
• Tunç, T., Karademir Z. S., Agalday, M., Merdeşe, H., Talo, H., Koçakoğlu, M. ve Kaya, S. (2005). Đlköğretim Fen ve Teknoloji Ders Kitabı 4. Đstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.
• Turgut, M. F., Baker, D., Cunningham, R. & Piburn, M. (1997). Đlköğretim Fen Öğretimi. YÖK / Dünya Bankası, Milli Eğitimi Geliştirme Projesi, Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi Yayını, Ankara.
• Turpin, T. J. (2000). A study of the effects of an integrated, activity-based science curriculum on student achievement, science process skills, and science attitudes. Ed.D. dissertation, University of Louisiana at Monroe, United States. ProQuest Digital Dissertations Database, (Publication No. AAT 9993727), 15.01.2008.
• Türkmen, L. (2006). Bilimsel bilginin özellikleri ve fen ve teknoloji okuryazarlığı, M. Bahar (Ed.). Fen ve Teknoloji Öğretimi içinde (s. 33-58), Ankara: PegemA Yayıncılık.
• Wilke, R. R. & Straits W. J. (2005). Practical advice for teaching inquiry-based science process skills in the biological sciences. The American Biology Teacher, 67(9), 534-540.
• Yılmaz, F., Atalay, H. B., Özgül, E., Keleş, Ö., Gürer Kavas, B. Şen, N., Özgiresun, A. ve Şahin, S. (2005). Đlköğretim Fen ve Teknoloji Ders Kitabı 5. Đstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Devlet Kitapları.