Primary School Students’ Vocabulary Development

Yıl 2007, Cilt: 6 Sayı: 3, 344 - 365, 26.06.2007

Nigar İpek Asude Bilgin

Öz

The main purpose of this research was to analyze the effects of socioeconomic levels, gender differences and
class levels on primary school students’ vocabulary development. The participants were elementary school students from
first, third and fifth grades attending to public schools inside the borders of Bursa city, within the 2004-2005 education year.
Totally 240 students (120 female and 120 male) were selected randomly from seven public schools. In order to measure the
vocabulary development of the students, Peabody Picture-Vocabulary Test, developed by Dunn and adopted to Turkish by
Katz and colleagues (Öner 1997) was used. Data analysis was carried out through “t test” and “Variance Analysis” for
independent samples and “Tukey HSD Test” was applied to find out the source of meaningful differences. In statistical
comparisons meaningfulness level was taken as .01. Findings were summarized in tables. As a result of this research, it was
concluded that the vocabulary development of the students from upper socioeconomic level was better than the students
from lower socioeconomic level. It is revealed that there was not a meaningful difference of the female and male students’
vocabulary development. At the other side, the vocabulary development depending on the class level was increasing. The
results of this research point the meaningful relationship between socioeconomic levels and vocabulary development.

Anahtar Kelimeler

vocabulary development, primary school, socioeconomic level

İlköğretim Çağı Çocuklarında Kelime Dağarcığı Gelişimi

Öz

Araştırmanın genel amacı, ilköğretim öğrencilerinin kelime dağarcığı gelişimine sosyoekonomik düzey, cinsiyet ve sınıf düzeyinin etkisini incelemektir. Araştırmanın örneklemini ise Bursa İli sınırları içerisinde 7 resmi ilköğretim birinci sınıf birinci, üçüncü ve beşinci sınıflarından 120 kız ve 120 erkek öğrenci ile olmak toplam 240 öğrenci oluşturulmuştur. Veri toplama aracı olarak öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimini ölçmek için, asıl formu İngilizce (Peabody Resim-Kelime Testi) olan, Dunn tarafından geliştirilen ve Türkçe'ye Katz ve arkadaşları tarafından uyarlanan (Öner 1997) Peabody Resim-Kelime Testi kullanılmıştır. Verilerin çözümlen ve örnekler için test ve Varyans Analizi ile yapılmış olup, anlamlı farkların Tukey HSD Testi uygulanacak. Istatistiksel karşılaştırmalarda anlamlılık düzeyi 0.01 olarak alınmıştır. Bulgular tabolar halinde özetlenmiştir. Araştırma sonucunda; elde edilen bulgulara göre üst sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimlerinin alt sosyoekonomik düzeydeki öğrencilere göre daha iyi olduğu saptanmıştır. Kız öğrencilerin kelime dağarcığı gelişimleri ile erkek gelişim dağılımı bir fark yokluğu belirlenmiştir. Sınıf düzeyi arttıkça arttığı gözlerden gelen kişilere gelişimlerinin dağarcıkları. Araştırma bulguları; sosyoekonomik düzey bilgisi ile birleşmiş bir ilişki olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

kelime dağarcığı, ilköğretim, sosyo-ekonomik düzey

Kaynakça

• Aksan, D. (2003). Her Yönüyle Dil: Ana Çizgileriyle Dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, Türk Hava Kurumu Basımevi letmecili i.
• Anlar, B. (1983). lk Altı Ya ta Dil Geli imi, Anne Baba E itimi ve Cinsiyetin Etkisi. Yayınlanmamı Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sa lık Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Aydo an, Y.ve Koçak, N. (2006). Okulöncesi Çocukların Dil Geli imlerine Etki Eden Faktörlerin ncelenmesi. Milli E itim Dergisi. http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/159/ata.htm adresinden 19 Ocak 2006 tarihinde indirilmi tir.
• Baykoç Dönmez, N. ve Arı, M. (1987). 12–30 Aylık Türk Çocuklarında Dilin Kazanılması. Çocuk Geli imi ve E itimi Dergisi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Bilir, . ve Bal, S. (1989). Kütahya l Merkezinde Anaokuluna Giden ve Gitmeyen 4–6 Ya lar Arasındaki Çocukların Kullandıkları fadelerin Sözdizimi Yönünden ncelenmesi. Ya-Pa 6. Okulöncesi E itim ve Yaygınla tırılması Semineri Kitapçı ı. stanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Binba ıo lu, C. (1990). E itim Psikolojisi. Ankara: Kadıo lu Matbaası.
• Bjorklund, D. F. (2000). Children’s Thinking. USA: Wadsworth.
• Buchoff, R. (1994). Joyful Voices: Facilitating Language Growth Through The Rhythmic Response To Chants. Young Children.
• Bukatko, D. ve Daehler, M. W. (1992). Child Development. Boston: Houghton Mifflin Company.
• Crain, S. ve Martin D. (1999). An Introduction to Linguistic Theory and Language Acquiston. USA: Blackwell Publishers.
• Cücelo lu, D. (1999). nsan ve Davranı ı. stanbul: Remzi Kitabevi.
• Çayır Çimen, F. (1999). Çocuk Yuvalarında Kalan ve Ailesiyle Birlikte Ya ayan Altı-Yedi Ya Çocukların Dil Geli imlerinin ncelenmesi (Ankara ve Isparta Örne i). Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
• Davaslıgil, Ü. (1985). Farklı Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Çevreden Gelen Birinci Sınıf Çocuklarının Dil Geli iminde Okulun Etkisi. stanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi.
• Ekmekçi, F.Ö., Sofu, H., Türeli T. ve Bulut T. (1992). Acquisition of Hierarchical Terms in Turkish. Adana: Çukurova Üniversitesi Dergisi.
• Erden, M. ve Akman Y. (1995). E itim Psikolojisi. Ankara: Arkada Yayınları.
• Erdo an, S., im ek Bekir, H. ve Erdo an Aras, S. (2006). Alt Sosyo-Ekonomik Bölgelerde Ana Sınıfına Devam Eden 5–6 Ya Grubundaki Çocukların Dil Geli im Düzeylerine Bazı Faktörlerin Etkisinin ncelenmesi. http://sosyalbilimler.cukurova.edu.tr/dergi.asp?dosya=208 adresinden 08 Ocak 2006 tarihinde indirilmi tir. Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.
• Erkan, P. (1990). Sosyo-Ekonomik ve E itim Düzeyleri Farklı Olan Ailelerin 48–60 Aylar Arasındaki Çocuklarının Dil Yapılarının ncelenmesi. Yayınlanmamı Bilim Uzmanlı ı Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sa lık Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Gönen, M. (1988). Anaokuluna Giden Dört-Be Ya Çocuklarına Resimli Kitaplarla Yapılan E itimin Dil Geli imine Etkisinin ncelenmesi. Yayınlanmamı Doktora Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sa lık Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• _______. (1990). Çocu un Geli iminde Okulöncesi E itimin Önemi. Okulöncesi E itimi Dergisi. Ankara: Ayyıldız Matbaası.
• Güleryüz, F. (1990). 48–60 Aylar Arasındaki Türk Çocuklarının Dil Yapılarının ncelenmesi. Yayınlanmamı Bilim Uzmanlı ı Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sa lık Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Jersild, A. (1979). Çocuk Psikolojisi. Çeviren: Gülseren Günce. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Karacan, E. (1998). Ya amın lk Bir Yılında Anne-Bebek Etkile imi ve Bebeklerde Dil Geli imi. Yayınlanmamı Uzmanlık Tezi. Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi. Ankara.
• Koutsouvanou, E. (1993). Television and Child Development. International Journal of Early Childhood.
• Lempert, H. (1985). Preschool Children’s Sentence Compherension: Strategies with Respect To Animacy. Journal of Child Language.
• Maldonado, N. S. (1992). Making TV Environmentally Safe For Children. Childhood Education.
• Mangır, M. ve nal, S. (1997). Televizyonun Okulöncesi Dönemdeki Çocuklar Üzerindeki Etkileri. 10. Ya-Pa Okulöncesi E itim ve Yaygınla tırılması Semineri. stanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Meece, J. L. (1997). Child and Adolescent Development for Educators. University of North Caroline: The McGraw-Hill Companies.
• Oktay, A. (1983). Okul Olgunlu u. stanbul: stanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Öner, N. (1997). Türkiye’de Kullanılan Psikolojik Testler. Bir Ba vuru Kayna ı. stanbul: Bo aziçi Üniversitesi Matbaası.
• Özgüven, . E. (1998). Psikolojik Testler. Ankara: Pdrem Yayınları.
• Özsoy, Y. (1986). Çocukta Dil Geli imi ve Ailenin Rolü. Okulöncesi E itimi Dergisi. Ankara: Yeni- Basımevi.
• Öztürk, H. (1995). Okulöncesi E itim Kurumlarına Giden ve Gitmeyen lkokul Birinci Sınıf Ö rencilerinin Alıcı ve fade Edici Dil Düzeyleri. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• Slobin, D. I. (1979). Psycholinguistics. California: Berkeley Scoot, Foresman and Company.
• Solmaz, F. (1997). Altı Ya Grubu Çocukların Alıcı ve fade Edici Dil Geli imine Yaratıcı Drama E itiminin Etkisi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• ahin, F. (1993). Üç Altı Ya Grubu Çocuklarının Anne Babalarının Çocuk Oyun ve Oyuncakları Hakkındaki
• Görü lerinin ncelenmesi. Yayınlanmamı Uzmanlık Tezi. Hacettepe Üniversitesi Ankara.
• Taner, M. (2003). Okulöncesi E itimi Alan ve Almayan Farklı Sosyo-Ekonomik Düzeylerdeki lkö retim Birinci Sınıf Ö rencilerinin Dil Geli imlerinin Kar ıla tırılması. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Uluda Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Bursa.
• Temiz, G. (2002). Okulöncesi E itimin Çocu un Dil Geli imine Olan Etkisi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Konya.
• Tural, A. (1997). Ankara’da Anaokulu’na Giden ve Gitmeyen Dört-Altı Ya Çocuklarının Bildikleri Kelime Sayısına Ya , Cinsiyet, Ailenin E itim Düzeyi ve Okula Devam Süresinin Etkisi. Yayınlanmamı Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi. Ankara.
• Ülgen, G. ve Fidan, E. (1991). Çocuk Geli imi. stanbul: Milli E itim Basımevi.
• Yavuzer, H. (1985). Çocuk Psikolojisi. stanbul: Altın Kitaplar.
• _______. (1993). Çocuk Psikolojisi. stanbul: Remzi Kitabevi.
• _______. (1998). Resimleriyle Çocuk. stanbul: Remzi Kitabevi.
• Yayla, . (2003). Alt Sosyo-Ekonomik Düzeydeki Ailelerden Gelen 60-72 Aylar Arasındaki Çocuklara Uygulanan Dil E itim Programının Çocukların Dil Geli imine Etkisinin ncelenmesi. Gazi Üniversitesi E itim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.