The Content of the Work Called Ālām-ı Islām Rumeli Meẓālimi ve Bulġar Vaḥşetleri

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 223 - 251, 30.06.2020

Derya Kılıçkaya

https://doi.org/10.5281/zenodo.3876180

Öz

The atrocities in Rumelia during the Balqan Wars; namely, persecutions, injustices and massacres are revealed by many documents. The Society of Rumelia Muhājir al-Islāmiyya, which was established after the Second Constitutional Era, left some of these documents to us. The Society continues to operate with the publication of the name Muhājir on one side and publishes various books on the other. The book named Ālām-ı İslām Rumeli Meẓālimi ve Bulġar Vaḥşetleri (The Pains of Muslims Rumelia Atrocities and Bulgarian Wildnesses), which ranks second among these works, is the subject of this study. In our article, we showed what kind of atrocities the Turkish-Muslim people living in Rumelia went through during the Balqan Wars, by evaluating some citations from the book and quoting from this book. While doing this, firstly, in this paper of the introduction section is mentioned when the Ottomans contacted Rumelia for the first time and the information was given about The Society of Rumelia Muhājir al-Islāmiyya. The book is discussed around four main titles. First of all, the part of the book called “Ifāde-i Maḫṣūṣa” is evaluated and then the “Muqaddima” part be passed. After considering and evaluating the information given in these two chapters, the information given under the title of “Rumeli Vilāyātında Icrā Edilen Meẓālim” which is another chapter in the book, is examined. Finally, the chapter titled “Balqan Meẓālimi” is evaluated. While analyzing this work which is the publication of the ociety, examples from the pictures in the book be given.

Anahtar Kelimeler

Study of Turkology, Rumelia, Atrocity, Bulgarian, Wildness

Âlâm-ı İslâm Rumeli Meẓâlimi ve Bulġar Vaḥşetleri Adlı Eserin Muhtevâsı

Öz

Balkan Savaşları esnasında Rumeli’de yaşanan mezâlim yani zulümler, haksızlıklar ve kıyımlar pek çok belgeyle ortaya konmuştur. İkinci Meşrutiyet’ten sonra kurulan Rumeli Muhâcirîn-i İslamiye Cemiyeti bu belgelerden bir kısmını bize bırakmıştır. Cemiyet, bir yandan Muhâcir adlı yayın organıyla faaliyetini sürdürürken diğer taraftan muhtelif kitaplar yayımlamıştır. İşte bu eserler arasında ikinci sırada yer alan Âlâm-ı İslâm Rumeli Meẓâlimi ve Bulġar Vaḥşetleri isimli kitap, bu çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Bu makalede, kitaptan alıntılar yapmak ve onları değerlendirmek suretiyle, Balkan Savaşları sırasında Rumeli’de yaşayan Türk-Müslüman ahalinin ne gibi zulümlere uğradığı gözler önüne serilmiştir. Bunu yaparken öncelikle giriş kısmında Osmanlıların Rumeli ile ilk defa ne zaman temas ettiklerine değinilmiş ve Rumeli Muhâcirîn-i İslamiye Cemiyeti hakkında bilgi verilmiştir. Ardından bahsi geçen kitap dört ana başlık etrafında ele alınmıştır. İlk olarak kitabın “İfâde-i Maḫṣûṣa” isimli kısmı değerlendirilmiş, sonrasında ise “Muḳaddime” kısmına geçilmiştir. Bu iki kısımda verilen bilgiler değerlendirildikten sonra, kitaptaki bir başka bölüm olan “Rumeli Vilâyâtında İcrâ Edilen Meẓâlim” başlığı altında verilen bilgiler incelenmiştir. Son olarak, kitaptaki “Balkan Mezâlimi” başlıklı bölüm değerlendirilmiştir. Cemiyetin yayını olan bu eser, incelenirken kitapta yer alan resimlerden de örnekler verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Türkiyat Araştırmaları, Rumeli, Mezâlim, Bulgar, Vahşet

Kaynakça

• Akbal, İsmail. “Komitacı Eylemlerin Son Temsilcisi İsmail Hakkı Tekçe ve Faaliyetleri”. Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi 7/13 (Bahar 2011), 70-102.
• Akgün, Ahmet. “Bulgaristan’da Asimilasyon ve ‘Zavallı Pomaklar’ Adlı Bir Risale”. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 8/13 (Mayıs 2005), 1-28.
• Alp, İlker. Bulgar Zulmünü Günümüze Kadar İntikal Ettiren Edirne ve Çevresindeki Şehitlikler. Ankara: Sevinç Matbaası, Tarihsiz.
• Alp, İlker. “Balkan Savaşları Esnasındaki Bulgar Mezâliminin Türkler ve Gayrimüslim Azınlıklar Tarafından Tel’ini”. Belgelerle Türk Tarihi Dergisi 26 (Nisan 1987), 44-53.
• Alp, İlker. “Balkan Harbi ve Bulgar Mezâlimi ile İlgili Edirne Müzesinde Birkaç Bulunan Hatıra”. Türk Dünyası Tarih Dergisi 5 (Mayıs 1987), 51-52.
• Alp, İlker. Belge ve Fotoğraflarla Bulgar Mezâlimi (1877-1989). Ankara: Trakya Üniversitesi Yayınları, 1990.
• Altıntaş, Ahmet. “Makedonya Sorunu ve Çete Faaliyetleri”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 7/2 (Aralık 2005), 69-91.
• Arslan, Sezer. Balkan Savaşları Sonrasında Rumeli’den Türk Göçleri ve Osmanlı Devleti’nde İskânları. Edirne: Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Arşiv Belgelerine Göre Balkanlar’da ve Anadolu’da Yunan Mezâlimi II. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 1996.
• Ayyıldız, Suzan. “Bulgaristan’da Tarih Ders Kitaplarında Osmanlı İmajı”. Toplumsal Tarih 176 (Ağustos 2008), 48-55.
• Beydilli, Kemal. “II. Abdülhamid Devrinde Makedonya Meselesine Dair”. Osmanlı Araştırmaları 9 (1989), 77-99.
• Bilecen, Tuncay. Balkan Savaşları Sonrasında Yaşanan Göç Hareketlerinin Osmanlı İç Siyasetine Yansımaları. Kocaeli: Kocaeli Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2004.
• Binark, İsmet. “Sunuş”, Arşiv Belgelerine Göre Balkanlar’da ve Anadolu’da Yunan Mezâlimi I Balkanlar’da Yunan Mezâlimi. Ankara: Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, 1995.
• Çakmak, Fevzi. Batı Rumeli’yi Nasıl Kaybettik?. haz. Ahmet Tetik İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2011.
• Çelik, Züriye. Osmanlının Zor Yıllarında Rumeli Göçmenlerinin Türk Basınındaki Sesi ‘Muhâcir’ Gazetesi (1909-1910). Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2007.
• Çelik, Züriye. “Osmanlının Zor Yıllarında Rumeli Göçmenlerinin Türk Basınındaki Sesi ‘Muhâcir’ Gazetesi (1909-1910)”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi 28 (2010), 403-413.
• Doğan, Abide-Ergün, Nurtaç. “Balkan Savaşları’nın Türk Hikâyesine Yansıması”. Türklük Bilimi Araştırmaları 38 (Güz 2015), 61-81.
• Duman, Halûk Harun - Güreşir, Salih Koralp. “Yeni Türk Edebiyatının Kaynakları: Savaş ve Edebiyat (1828-1911)”. Turkish Studies 4/1 (Winter 2009), 29-77.
• Ertürk, Suzan. “I. Balkan Savaşı’nda Bulgar Ordusundaki Anadolu Ermenileri”, Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 12/2 (Kış 2012), 121-140.
• Güneş, Mehmet. “XX. Yüzyılın Başlarında Balkanlardaki Siyasî ve Etnik Çatışmaların Ömer Seyfettin’in Hikâyelerine Yansıması”, Türklük Bilimi Araştırmaları 29 (Bahar 2011), 163-187.
• Halaçoğlu, Ahmet. “Bulgar Mezâlimi”. Türkler 13. Yeni Türkiye Yayınları, 2002, 308-315.
• Halaçoğlu, Ahmet. Balkan Harbi Sırasında Rumeli’den Türk Göçleri (1912-1913). 3. Basım, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014.
• İnalcık, Halil. Tanzimat ve Bulgar Meselesi, 4. Basım, İstanbul: Kronik Kitap, 2018.
• İskefiyeli, Zeynep ve Tilbe, Özgür. “Makedonya Meselesinde Osmanlı Devleti’nin Dış Basındaki Sesi: Rumeli Umumî Müfettişi Hüseyin Hilmi Paşa”. Çeşm-i Cihan Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi 4/2 (Kış 2018), 27-48.
• Kerimoğlu, Hasan Taner. “Balkan Savaşları’nda Osmanlı Propagandası: Neşr-i Vesaik Cemiyeti”, Tarih İncelemeleri Dergisi 29/2 (2014), 539-561.
• Kır Sayılğan, Gülnihal. Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridelerine Göre Balkanlar 1911-1913. Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2006.
• Maranki, Ahmet. Balkan Mezâlimi. İstanbul: Timaş Yayınları, 1993.
• Milas, Herkül. “Balkanlar’da Etnik Arındırma”. Toplumsal Tarih 176 (Ağustos 2008), 10.
• Orhan, Sibel. Balkan Savaşları’nda Türklere Yapılan Bulgar Mezâlimi. Hatay: Mustafa Kemal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Örenç, Ali Fuat. “İngiliz Belgelerinde Balkan Harbi Edirne Kuşatması 1912-1913”. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 2/4 (Temmuz 2012), 17-79.
• Özgür, Gülay. Balkan Savaşları ve Sonrasında Bulgaristan ve Osmanlı Devleti Arasında Nüfus Göçü. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Rumeli Muhâcirîn-i İslamiye Cemiyeti. Âlâm-ı İslâm Rumeli Meẓâlimi ve Bulġar Vaḥşetleri . İstanbul: Mahmud Bey Matbaası, 1329.
• Rumeli Muhâcirîn-i İslamiye Cemiyeti. Türk İslamların Üzüntüleri Bulgar Vahşetleri İslamlığın İnsanlığın Uygarlığın Görüşlerine. sad. H. Adnan Önelçin. İstanbul: Gözen Yayınevi, 1986.
• Taşcan, Arzu. “Prens Ferdinand ve Ekzarh Yosif Arasındaki Bazı Mektuplaşmalarda Makedonya ve Komitalar”. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi 12/2 (Kış 2012), 235-248.
• Tilbe, Özgür. “Muhâcir Gazetesine Göre Rumeli Göçerleri ve Sorunları”. Çeşm-i Cihan Tarih, Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi 1 (Yaz 2018), 128-139.
• Tunaya, Tarık Zafer. Türkiye’de Siyasal Partiler. İstanbul: Hürriyet Vakfı Yayınları, 1988.
• Yıldırım, Bülent. “Balkan Savaşları’nda Bulgar Ordusu ve Komitacıların Batı Trakya’daki Faaliyetleri”. History Studies 6/2 (February 2014), 143-160.
• Yıldırım, Bülent. Bulgaristan’daki Ermeni Komitelerinin Osmanlı Devleti Aleyhine Faaliyetleri (1890-1918). Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2014.
• Yıldırım, Bülent. “Balkan Savaşları Sırasında Havsa ve Çevresindeki Yerli Rumların Türklere Yönelik Saldırıları”. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/2 (Aralık 2015), 205-218.