Kur’an’da Bildirilen İnsanî Zaafların Divan Şiirindeki Yansımaları

Yıl 2017, Sayı: 48, 215 - 239, 31.12.2017

Mehmet Göktaş

https://doi.org/10.29288/ilted.341322

Öz

Her büyük edebiyatın kendini meydana getiren bir ilim ve fikir kaynağına dayandığı görülür.

Bizim edebiyatımızın ilim ve fikir kaynağı en başta kutsal kitabımız Kur’an’dır. Türklerin X. asırda

İslam’ı kabul etmelerinden sonra bu dinin kutsal kitabı olan Kur’an, hayatın her alanında etkisini

gösterdiği gibi edebiyatına da tesir etmiş vücuda getirilen tüm eserlerde Kur’an’ın tesiri açıkça kendini

göstermiştir.

Biz bu çalışmamızda Kur’an’da insanî bir zaaf olarak bildirilen psikolojik özelliklerin Divan edebiyatındaki

yansımalarını incelemek istiyoruz.

Anahtar Kelimeler

Kur’an, Divan şiiri, İnsan, Zaaflar

Reflection of Human Weaknesses which were Mentioned in the Qur’an on Divan Poetry

Öz

It is evident that every great literature is based on a source of knowledge and thought which

generates itself. Our literature's source of knowledge and thought is our Holy Book The Qur’an, in the

first place. Following the adoption of Islam, the Holy Book made a great influence on Turkish-Islamic

literature and in every piece of work written after Islamization, the trace of this Holy Book has been

observed very clearly.

In this study, we would like to investigate the specialties mentioned in the Qur’an, which are

deemed as psychological weaknesses and their reflections in Divan Literature (classical Ottoman poetry).

Anahtar Kelimeler

Qur’an, Divan Poetry, Human Beings, Weaknesses

Kaynakça

• Abdülbâki, Muhammed Fuad. Mu’cemul-Müfehres. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1982.
• Aclûnî, İsmail b. Muhammed. Keşfu’l-Hafâ ve Müzîli’l-İlbas amma İştehera mine’l-Ehadîs ala Elsineti’n-Nâs. 2 cilt. Beyrut: 1988.
• Altıntaş, Hayrani. “Psikoloji Sözlüğü Üzerine Deneme”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (1989).
• Aydın, Hayati. Kur’an’da İnsan Psikolojisi. İstanbul: Timaş Yayınları, 1999.
• Bilkan, Ali Fuat. Nâbî Divânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1997.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Camiu’s-Sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları 1981.
• Canan, İbrahim. Hadis Ansiklopedisi, Kütüb-i Sitte. Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
• Çavuşoğlu, Mehmed. Yahyâ Bey Divânı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1977.
• Dikmen, Mehmet. Peygamberler Tarihi. İstanbul: Cihan Yayınları, 1985.
• Eraydın, Selçuk. Tasavvuf ve Tarikatlar. İstanbul: İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1994.
• Ergin, Muharrem. Kadı Burhaneddin Divanı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1980.
• İpekten, Halûk. Nâilî Divân. Ankara: Akçağ Yayınları, 1970.
• İsen, Mustafa ve Cemal Kurnaz. Şeyhî Divânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1990.
• İsen, Mustafa ve Cemal Kurnaz. Usûlî Divânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1990.
• Keleş, Reyhan. Divan Şiirinde Âyet ve Hadis İktibasları. İstanbul: Kitabevi, 2016.
• Küçük, Sabahattin. Bâkî Dîvânı Tenkitli Basım. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları, 1970.
• Müslim b. el- Haccac. Sahih. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1992.
• Okcu, Naci. Şeyh Galib, Hayatı, Edebî Kişiliği, Eserleri, Şiirlerinin Umumî Tahlili ve Dîvânın Tenkidli Metni. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2011.
• Onay, Ahmet Talat. Türk Edebiyatında Mazmunlar. haz. Cemal Kurnaz, Ankara: Akçağ Yayınları, 1993.
• Pala, İskender. Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları, 1989.
• Parlatır, İsmail. Fûzûlî Türkçe Divân. Ankara: Akçağ Yayınları, 2012.
• Kur’an’da Bildirilen İnsanî Zaafların Divan Şiirindeki Yansımaları 239
• Soykut, İ. Hilmi. Açıklamalarıyla XII. Asırdan 20. Asra Kadar Türk Şiirinde Tasavvuf, Hikmet ve Felsefeyle Dolu, Unutulmaz Mısralar. İstanbul: 1968.
• Tahirü’l-Mevlevi. Şerh-i Mesnevi. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1963.
• Tarlan, Ali Nihat. Şeyhî Divanı’nı Tedkik. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, 1964.
• Tarlan, Ali Nihat. Hayâlî Dîvânı. Ankara: Akçağ Yayınları, 1992.
• Tarlan, Ali Nihat. Necatî Beg Divânı. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1963.
• Tarlan, Ali Nihat. Zâtî Divânı. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları 1970.
• Tirmizî, Ebû Îsa Muhammed b. Îsa. Sünen. Beyrut: Dâru’l-Ma’rife, 2002.
• Tulum, Mertol ve M. Ali Tanyeri. Nev’î Divan Tenkidli Basım. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları. 1977.
• Türer, Osman. Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi. İstanbul: Seha Neşriyat, 1995.