Geleneksel Değerler Üzerinden Bir Transhümanizm Eleştirisi

Yıl 2020, Sayı: 53, 353 - 376, 30.06.2020

Hüsnü Aydeniz

https://doi.org/10.29288/ilted.690929

Cited By: 7

Öz

Bu makale, günümüzde oldukça popüler hale gelen ve bilimin imkânlarını kullanmak suretiyle insanın hem fizyolojik hem de psikolojik dönüşümünü hedefleyen transhümanizm akımını ve onun temel öngörülerini ele almayı; aynı zamanda konu hakkında oluşturulmaya çalışılan farkındalığa katkı sunmayı amaçlamaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında transhümanizmin fikrî kökenini oluşturan hümanizm teriminin ana unsurlularına ve hümanizmden transhümanizme geçişte yaşanan önemli dönüm noktalarına işaret edilmiş ve transhümanizmin imkânı tartışılmaya çalışılmıştır. Ardından, gelişim ve özgürleşme ideallerinden hareketle transhümanizmin temel hedefleri ele alınmış ve bunun sağlayacağı muhtemel faydalara değinilmiştir. İkinci aşamada transhümanist ideallerin gerçekleşmesi halinde ortaya çıkması muhtemel temel sorunlar üzerinde durulmuştur. Bu bağlamda transhümanizmin, insanın ontolojik statüsünün değişimi dolayısıyla neden olacağı sorunlar, eleştirel bir şekilde irdelenmiştir. Ayrıca transhümanizmin hedeflerinin neden olabileceği sosyolojik sorunlar ve onun geleneksel dinî ve ahlaki düzenler bağlamındaki etkileri üzerine odaklanılmıştır. Çalışmanın bu aşamasında hem muhafazakâr hem de dindar çevrelerin transhümanistlere yönelik eleştirileri esas alınmak suretiyle genel bir değerlendirme yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Transhümanizm, Teknoloji, Geleneksel Değerler, Din, Bilim

A Critique of Transhumanism in the Context of Traditional Values

Öz

This article aims to investigate transhumanism, which has become very popular nowadays, and intends both physiological and psychological transformation of human beings by using the possibilities of science and its basic predictions. At the same time, it aims to contribute to the awareness which is tried to be raised about subject. In the first stage of the study, the main elements of the term humanism, which constitute the intellectual origin of transhumanism, and the important turning points in the transition from humanism to transhumanism were pointed out and the possibility of transhumanism was discussed. Then, based on the ideals of development and emancipation, the main objectives of transhumanism are addressed and its possible benefits are mentioned. In the second stage, the main problems likely to arise in case of realization of transhumanist ideals are emphasized. In this context, the problems that transhumanism will cause due to the change of the ontological status of man are critically examined. Additionally, the sociological problems that transhumanism can cause and its effects in the context of traditional religious and moral orders have also been focused on. In this stage of the study, a general evaluation was made based on the criticisms of both conservative and religious circles towards transhumanists.

Anahtar Kelimeler

Transhumanism, Technology, Traditional Values, Religion, Science

Kaynakça

• Adorno, Francesco Paulo. “Against Posthuman Ideology: Aesthetics and Finitude of the Individual”. Anthropology and Aesthetics 57/58 (Spring/Autumn 2010), 344-354.
• Agar, Nicholas. “Whereto Humanism?: The Literature Reaches A Critical Mass”. The Hastings Center Report 37 (May - Jun. 2007), 12-17.
• Asimov, Isaac. Ben Robot. çev. Ekin Odabaş. İstanbul: İthaki Yayınları, 5. Basım, 2016.
• Bacon, Francis. Yeni Atlantis. çev. Çiğdem Dürüşken. İstanbul: Kabalcı Yayınları, 2. Basım, 2011.
• Bauman, Fried. “Humanism and Transhumanism”. The New Atlantis 29 (Fall 2010), 68-84.
• Bostrom, Nick. Süper Zekâ. çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları, 2018.
• Bostrom, Nick. “Transhumanist Values”. Erişim 12 Şubat 2020. https://www.nickbostrom.com/ethics/values.pdf.
• Brown, Samuel. “Enhancing Evolution: Posthumanous Dreams and the Moral Complexity of Biomedical Aspirations”. Brigham Young University Studies 48 (2009), 41-49.
• Can, Mücella. Rasyonel Bencillik Ahlakı – Ayn Rand’ın Objektivist Etiği. Ankara: Elis Yayınları, 2019.
• Charo, R. Alta. “Policy & Politics: Fear and the First Amendment”. The Hastings Center Report 36 (Sep. - Oct. 2006), 12-13.
• Çelik, Ezgi Ece. “İnsan ve Sonrası”. Felsefi Düşün 9 (Ekim 2017), 31-45.
• Dağ, Ahmet. “Hümanizmin Radikalleşmesi Olarak Transhümanizm”. Felsefî Düşün 9 (Ekim 2017), 46-68.
• Dağ, Ahmet. Transhümanizm – İnsanın ve Dünyanın Dönüşümü. Ankara: Elis Yayınları, 2018.
• Dator, Jim. Jim Dator: A Noticer in Time Selected Work 1967-2018. Springer, 2019.
• Davies, Tony. Hümanizm. çev. Emir Bozkırlı. Ankara: Elips Kitap, 2010.
• Douglas, Thomas. “Human Enhancement and Supra-Personal Moral Status”. Philosophical Studies: An International Journal for Philosophy in the Analytic Tradition 162 (February 2013), 473-497.
• Ekici, Cemal. “Preimplantasyon Genetik Tanı”. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 3/2 (2014), 49-53.
• Farman, Abou. “Re-Enchantment Cosmologies: Mastery and Obsolescence in an Intelligent Universe”. Anthropological Quarterly 85 (Fall 2012), 1069-1088.
• Fukuyama, Francis. “Transhumanism”. Foreign Policy 144 (Sep. - Oct. 2004), 42-43.
• Geraci, Robert M. “Apocaliptic AI: Religion and Promise of Artificial Intelligence”. Journal of the American Academy of Religion 76 (Mar. 2008), 138-166.
• Graham, Elaine. “'Nietzsche Gets a Modem: Transhumanism and the Technological Sublime”. Literature and Theology 16 (March 2002), 65-80.
• Hart, David B. “The Anti-Theology of the Body”. The New Atlantis 9 (Summer 2005), 65-73.
• Hauskeller, Michael. “Utopian Themes in Transhumanist Thoughts”. The Hastings Center Report 42 (March-April 2012), 39-47.
• Hawking, Stephen. Büyük Sorulara Kısa Yanıtlar. çev. Mehmet Ata Arslan. İstanbul: Alfa Yayınları, 14. Basım, 2019.
• Heidegger, Martin. Hümanizm Üzerine. çev. Yusuf Örnek. Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu, 2. Basım, 2015.
• Jefferson, Will vd.. “Enhancement and Civic Virtue”. Social Theory and Practice 40 (July 2014), 499-527.
• Kimmerle, Heinz. Kültürlerarası Felsefeye Giriş. çev. Alper T. Çırakoğlu. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2017.
• Kolakowski, Leszek. “Din Flesefesi Üzerine”. Din Felsefesi Yazıları I. der. ve çev. Zeki Özcan. 176-233. İstanbul: Alfa Yayınları, 2001.
• Kurzweil, Ray. İnsanlık 2.0. çev. Mine Şengel. İstanbul: Alfa Yayınları, 4. Basım, 2019.
• McNamee, M. J. – Edwards, S. D. “Transhumanism, Medical Technology and Slippery Slopes”. Journal of Medical Ethics 32 (Sep. 2006), 513-518.
• Meilaender, Gilbert. “Biotech Enhancement and the History of Redemption”. The New Atlantis 45 (Spring 2015), 44-59.
• Melo-Martin, Inmaculada de. “Defending Human Enhancement Technologies: Unveiling Normativity”. Journal of Medical Ethics 36 (August 2010), 483-487.
• Memi, Fani vd.. “CRISPR/Cas9 Gene Editing: Research Technologies, Clinical Applications and Ethical Considerations”. Seminars in Perinatology 42 (2018), 487-500.
• Meriç, Cemil. Mağaradakiler. İstanbul: İletişim Yayınları, 25. Basım, 2015.
• Mukerjee, Radhakamal. “Values as Directives of Human Evolution: A Bio-Philosophy of Man”. Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie 46, (1960), 161-177.
• Özdağ, Cenk. “Transhümanizm ve İnsan Olmayan İnsan: Hümanist Yüklerden Kurtulmuş Bir Transhümanist Etik Anlayışı”. Felsefi Düşün 9 (Ekim 2017), 164-191.
• Risser, Rita. “Atory and Liberal Spar on the Ethics of a Posthuman Future”. Public Affairs Quarterly 25 (January 2011), 53-62.
• Ritzer, George - Stepnisky Jeffery. Klasik Sosyoloji Kuramları. çev. Himmer Hülür. Ankara: De Ki Yayınları, 7. Basım, 2019.
• Roduit, Johann A. R. vd.. “Human Enhancement and Perfection”. Journal of Medical Ethics 39 (October 2013), 647-650.
• Rubin, Charles T. “Machine Morality and Human Responsibility”. The New Atlantis 32 (Summer 2011), 58-79.
• Rubin, Charles T. “The Golem and the Limits of Artifice”. The New Atlantis 39 (Summer 2013), 56-72.
• Said, Edward W. Şarkiyatçılık. çev. Berna Ülner. İstanbul: Metis Yayınları, 8. Basım, 2014.
• Sagan, Carl. Tanrı’nın Kapısını Çalan Bilim. çev. Reşit Aşçıoğlu. İstanbul: Altın Kitaplar, 7. Basım, 2019.
• Savulescu, Julian - Persson, Ingmar. “Moral Enhancement, Freedom, and the God Machine”. The Monist 95 (July 2012), 399-421.
• Smart, Alan. “The Humanism of Postmodernist Anthropology and the Post-Structuralist Challenges of Posthumanism”. Anthropologica 53 (2011), 332-334.
• Solomon, Mark – Bostrom, Nick. “Transhumanist Dream”. Foreign Policy 146 (Jan. - Feb. 2005), 4.
• Sparrow, Robert. “A Not-So-New EUGENICS: Harris and Savulescu on Human Enhancement”. The Hastings Center Report 41 (January-February 2011), 32-42.
• Verdoux, Philippe. “Emerging Technologies and the Future of Philosophy”. Metaphilosophy 42 (October 2011), 682-707.
• Whitby, Blay. Yapay Zekâ. çev. Çiğdem Karabağlı. İstanbul: İletişim Yayınları, 2005.
• Wu, Stephen S. - Goodman Marc. “Science and Technology Law: Neural Implants and Their Legal Implications”. GPSolo 30 (January/February 2013), 68-69.