Religiosity Prediction by Gender with Artificial Intelligence in 2020-2025 in Turkey

Yıl 2021, Sayı: 56, 283 - 307, 31.12.2021

Muhammed Kızılgeçit , Murat Çinici , Esra Tuysuz

https://doi.org/10.29288/ilted.993560

Cited By: 1

Öz

Religiosity continues to be the subject of both qualitative and quantitative studies in many branches of science. In this context, the dimensions of religiosity and its relationship with other variables are discussed. The aim of this study is to predict the future status of religiosity in the context of gender, based on current religiosity data. As a method, Artificial Neural Networks (ANN) technique, which provides both a systematic review description and a prediction for the future, is based on. In the sample of Turkey, a total of 75 master's and doctoral theses which based on quantitative methods were scanned and made ready for processing. Religiosity scores were normalized and converted into a standard scoring system. MATLAB software was preferred to benefit from mathematical algorithms. In ANN, predictions were made for the future by using the Time Series Method. According to the results obtained from the research, the religiosity of male and female students decreased after a certain period of time. In addition, religiosity in male and female adults continues to increase in the general total. Accordingly, it can be stated that the religiosity of young people who receive high school and undergraduate education is affected by the environment and time they live in. In addition, it can be said that there is an increase in the level of religiosity as a result of both the lifestyles of adults and the socio-cultural situation in our country.

Anahtar Kelimeler

Psychology of Religion, Religiosity, Turkey, Systematic Review, Artificial Neural Networks

Yapay Zekâ ile 2020-2025 Yıllarında Cinsiyete Göre Dindarlık Durumunun Tahmini

Öz

Dindarlık konusu birçok bilim dalında hem nitel hem nicel çalışmalarla incelenmeye devam ediyor. Dindarlığın boyutları ve diğer değişkenlerle ilişkisi, ele alınan temel konular arasındadır. Bu çalışmanın amacı mevcut dindarlık verileri üzerinden dindarlığın cinsiyet bağlamında, gelecekteki durumunu tahmin etmektir. Yöntem olarak hem sistematik derleme hem de Yapay Sinir Ağları (YSA) tekniği esas alınmıştır. Türkiye örnekleminde toplam 75 adet nicel yönteme dayalı yüksek lisans ve doktora tezi taranıp, işleme hazır hale getirilmiştir. Elde edilen dindarlık puanları normalize edilerek, standart bir puanlama sistemine çevrilmiştir. Matematiksel algoritmalardan faydalanmak için MATLAB yazılımı tercih edilmiştir. YSA’da Zaman Serileri Yöntemi kullanılarak geleceğe yönelik tahminde bulunulmuştur. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre, kız ve erkek öğrencilerin dindarlıkları belli bir dönem arttıktan sonra düşüşe geçmiştir. Ayrıca erkek ve kadın yetişkinlerde ise dindarlık dip toplamda artarak devam etmektedir. Lise ve lisans eğitimi alan gençlerin dindarlığı yaşadıkları çevreden etkilendikleri yorumlanabilir. Ayrıca yetişkinler hem yaşam biçimleri hem de ülkemizdeki sosyo-kültürel durumun sonucu olarak dindarlaştıkları söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Din Psikolojisi, Dindarlık, Türkiye, Sistematik Derleme, Yapay Sinir Ağları

Kaynakça

• Ahmadi, Büşra Kılıç. “Kendini Aldatma Ve Dindarlık İlişkisi”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 26/2 (20 September 2017), 51–76.
• Arvas, Fatma Balcı. “Kişisel Değerler ve Dindarlık İlişkisi Üzerine Bir İnceleme”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 7/5 (29 December 2018), 40–63. https://doi.org/10.15869/itobiad.463831
• Aydın, Betül. Çocuk ve Ergen Psikolojisi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2015.
• Çakır, Fatma Sönmez. Yapay Sinir Ağları Matlab Kodları ve Matlab Toolbox Çözümleri. Nobel Akademik Yayıncılık, 2. Basım., 2019.
• Çelik, Burak. Yapay Sinir Ağları Metodolojisi Ile Zaman Serisi Analizi : Teori ve Uygulama. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.
• Çelik, Celaleddin. Geleneksel Şehir Dindarlığından Modern Kent Dindarlığına: Dindarlığın Değişen Kentsel Görünümleri. İstanbul: Hikmetevi yayınları, 2013.
• Dinçer, Serkan. Eğitim Bilimlerinde Uygulamalı Meta-Analiz. Ankara: Pegem Akademi, 2014.
• Efe, Önder - Kaynak, Okyay. Yapay Sinir Ağları ve Uygulamaları. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 2000.
• Erkan, Erol. “Türkiye’de Dindarlığın Tespiti İle İlgili Çalışmalar Ve Tahkikî Dindarlığın Ölçülmesiyle İlgili Öneriler”. Ekev Akademi Dergisi 18/60 (2014), 125–140. http://www.ekevakademi.org/Makaleler/990531753_07%20Erol%20ERKAN.pdf
• Erkol, Mehmet. “Türkiye’de Dini Hayatı Anlamlandırmak: Dindarlık Olgusu ve Dindarlığın Ölçülmesi”. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 17/2 (8 February 2016), 131–161. https://dergipark.org.tr/tr/pub/akusosbil/562778
• Gervais, Will M. et al. “Do You Believe in Atheists? Distrust Is Central to Anti-Atheist Prejudice”. Journal of Personality and Social Psychology 101 6/ (2011), 1189–1206.
• Günay, Ünver et al. Dindarlığın Sosyo-Psikolojisi. Adana: Karahan Kitabevi, 2006.
• Han, Jiawei et al. Data Mining Concepts and Techniques. San Francisco: Morgan Kaufmann Publishers, 2006.
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2005.
• Hu, Clark. Advanced Tourism Demand Forecasting: Artificial Neural Network and Box -Jenkins Modeling. USA: Purdue University,Marketing, Economics, Recreation, Artificial intelligence, Doktora Tezi, 2002.
• Kandemi̇r, Fatih. “Ekolojik Kuram Bağlamında Dinî Gelişim Psikolojisi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/3 (15 December 2018), 1433–1456. https://doi.org/10.18505/cuid.439628
• Kızılgeçit, Muhammed. Din Psikolojisinin 100’ü. Ankara: Otto Yayıncılık, 2017.
• Kızılgeçit, Muhammed. “Dindarlık Üzerine Meta-Analitik Bir Çalışma: Doğu Karadeniz Örneği”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi 5/ (2016), 1143. https://doi.org/10.15869/itobiad.27620
• Kızılgeçi̇t, Muhammed - Çinici, Murat. “Koronavirüs (Covid-19) Sürecinde Yapay Sinir Ağları Yöntemiyle Bireylerin Dini Başa Çıkma Düzeylerinin Tahmini”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 54 (31 December 2020), 45–65. https://doi.org/10.29288/ilted.774693
• Koç, Mustafa. “Gelişim Psikolojisi Açısından Ergenlik Dönemi ve Genel Özellikleri”. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1/17 (1 December 2004), 231–238. https://dergipark.org.tr/tr/pub/erusosbilder/253040
• Korkmaz, Sezai. “Cinsiyete göre dindarlık: bir meta-analiz çalışması”. Bilimname 2020/43 (2020), 437–460. https://doi.org/10.28949/bilimname.693951
• Kurt, Abdurrahman. “Dindarlığı Etkileyen Faktörler”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (1 June 2009), 1–26. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uluifd/162829
• Larose, Daniel T. - Laroz, Chantal D. Discovering Knowledge in Data: An Introduction to Data Mining. New Jersey: John Wiley & Sons, 2014.
• Nişancı, Zübeyir - Aysan, Ümmügülsüm. “Türkiye’de Sosyodemografik ve Sosyokültürel Göstergelere Göre Dindarlık Seviyeleri”. İstanbul University Journal of Sociology 39/2 (2019), 303–328. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusosyoloji/710024
• Okumuş, Ejder. “Görünmeyen Dinsizlik”. Ankara. Publish Date 1 April 2021. https://www.youtube.com/watch? v=jgQ6LBPfQqc
• Okumuş, Ejder. “Gösterişçi Dindarlık”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 6/3 (1 June 2006), 17–35. https://dergipark.org.tr/tr/pub/daad/62099
• Özbek, Volkan et al. “Concurrent Validity of Different Religiosity Scales Used in Researches of Marketing Ethics and a Proposal for a New Religiosity Scale”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 13/ (2013), 15– 28.
• Öztemel, Ercan. Yapay Sinir Ağları. İstanbul: Papatya Yayıncılık, Üçüncü Basım., 2012.
• Rusu, Petruta - Turliuc, Maria. “Ways of Approaching Religiosity in Psychological Research”. The Journal of International Social Research 4/ (2011).
• Steinberg, Laurence. Ergenlik. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları, 2017.
• Subaşı, Necdet. “Türk(iye) Dindarlığı: Yeni Tipolojiler”. İslâmiyât 5/4 (2002), 17–40.
• Topay, Gulnihal - Erdem, Ramazan. “Türkiye’de Tüketim Kültürünün Gelişimine Dair Kavramsal Bir İnceleme”. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 35 (31 December 2019), 162–183. https://dergipark.org.tr/tr/pub/sbe/603390
• Turan, Yahya (ed.). Din Psikolojisi Güncel Durum Analizi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2020.
• Vergote, Antoine. “Ergenlikte Din”. trans. Erdoğan Fırat. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (1981), 583–592. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/769/9774.pdf
• Yapıcı, Asım. “Modernleşme-Sekülerleşme Sürecinde Türk Gençliğinde Dinî Hayat: Meta-Analitik Bir Değerlendirme”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD) 12/2 (2012), 1–40. https://dergipark.org.tr/tr/pub/cuilah/54919
• Yapıcı, Asım. “ Şüphe ve İnanç Kıskacında Gençlerin Din ve Dindarlık Algıları”. İlahiyat Akademi 12 (2020), 1– 44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ilak/798713
• Yörükoğlu, Atalay. Gençlik Çağı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1987.
• Religions (2000). http://www.adherents.com/Religions_By_Adherents.html
• Türkiye’de Dini Hayat Araştırması. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı, 2014. https://dspace.ceid.org.tr/xmlui/bitstream/handle/1/340/ekutuphane3.5.1.2.15.pdf? sequence=1&isAllowed=y