A Study on the Meaning of Life and New Age Beliefs Among Theology Faculty Students

Yıl 2023, Sayı: 60, 82 - 96, 31.12.2023

Mustafa Ulu , Cemil Osmanoğlu

https://doi.org/10.5152/ilted.2023.23423

Öz

An important psychological need that affects people’s outlook on life is the search for meaning. This need can be structured around different religions, beliefs, ideologies, worldviews, and philosophical understandings. It is seen that people who are increasingly lonely, alienated, and struggling to adopt traditional values under the influence of modernization, capitalism, complex urban life, etc., are turning to new ways of searching for meaning. Today, New Age beliefs, which have become fashionable trends, are attracting diverse interests and increasingly occupying the agenda. Large mass movements of people and developments in science, technology, and communication have accelerated such changes. Based on the fact that New Age beliefs are attracting the attention of young people in the context of popular culture, mass media, and developmental characteristics, this study deals with the meaning of life and the tendency to adopt New Age beliefs among students in higher religious education. In this study, the Meaning and Purpose of Life Scale and the New Age Beliefs Scale were administered to a group of participants selected by a convenience sampling technique from the students of the Theology Faculty of Erciyes University. At the end of the application, the participating students had high scores for Meaning and
Purpose of Life and low scores for New Age Beliefs. When the scores obtained from both scales were analyzed in terms of the gender variable, significant differences were found. Females had higher averages than males in both the meaning and purpose of life and the meaninglessness of life and lack of purpose subdimensions. In the context of New Age beliefs, male participants scored higher than female participants on the total spiritualism and psychic powers scale and the New Age beliefs scale. In the correlation analysis conducted between both phenomena, it was found that there was a slight, significant, and inverse relationship between the meaning of life and New Age beliefs.

Anahtar Kelimeler

New Age Beliefs, Psychology of Religion, The Meaning of Life, Theology

İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinde Hayatın Anlamı ve Yeni Çağ İnançları Üzerine Bir Araştırma

Öz

Anlam arayışı insanın hayata bakışını etkileyen önemli bir psikolojik ihtiyaçtır. Bu ihtiyaç çeşitli din, inanç, ideoloji ve dünya görüşleri ile kimi felsefi anlayışlar ekseninde yapılandırılabilmektedir. Modernleşme, kapitalizm, karmaşık kent hayatı vb. etkisiyle giderek yalnızlaşan, yabancılaşan ve geleneksel değerleri benimsemekte zorlanan insanların yeni anlam arayışlarına yöneldikleri görülmektedir. Bugün, moda akımlar haline gelen yeni çağ inançları farklı ilgilere mazhar olmakta, giderek daha fazla gündemi meşgul etmektedir. Büyük kitlesel nüfus hareketleri, bilim, teknoloji ve iletişim alanında yaşanan gelişmeler bu tür dönüşümleri hızlandırmış durumdadır. Yeni çağ inançlarının popüler kültür, kitle iletişim araçları ve gelişimsel özellikler bağlamında gençler nezdinde ilgi gördüğü gerçeğinden hareketle bu araştırmada yüksek din öğretimi öğrencilerinde hayatın anlamı ve yeni çağ inançlarına eğilim konusu ele alınmıştır. Araştırmada, nicel araştırma tekniklerinden ilişkisel tarama modeli benimsenmiş ve Erciyes Üniversite İlahiyat Fakültesi öğrencilerinden uygun/kolayda örnekleme yöntemiyle seçilen katılımcılara Hayatım Anlam ve Amacı Ölçeği ile Yeni Çağ İnançları Ölçeği uygulanmıştır. Uygulama sonunda katılımcı öğrencilerin hayatın anlam ve amacından yüksek, yeni çağ inançlarından ise düşük puanlar almışlardır. Her iki ölçekten elde edilen puanlara cinsiyet değişkeni açısından bakıldığında anlamlı farklılaşmalara ulaşılmıştır. Gerek hayatın anlam ve amacı gerekse hayatın anlamsızlığı ve amaç yoksunluğu alt boyutlarında kadınlar erkeklerden daha yüksek ortalamalara sahiptir. Yeni çağ inançları bağlamında ise ölçeğin ruhçuluk ve psişik güçler ile yeni çağ inançları ölçeği toplam puanlarında erkek katılımcılar kadınlardan daha yüksek ortalamalar elde etmişlerdir. Her iki olgu arasında yapılan korelasyon analizinde, hayatın anlamı ile yeni çağ inançları arasında hafif düzeyde, zıt yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yeni Çağ İnançları, Din Psikolojisi, Hayatın Anlamı, İlahiyat

Kaynakça

• Ahmedi, Ekber Şah. “Yeni Çağ İnanışlarının Çeşitli Değişkenlerle İlişkisi Üzerine Bir Araştırma: Bursa Örneği”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 26/1 (2022), 135–152. https://doi.org/10.18505/cuid.1080308
• Arısoy, Aslınur. Üniversite Öğrencilerinde Varoluşçu Açıdan Hayatın Anlamı, Psikolojik Dayanıklılık ve Mizah Tarzları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2021.
• Aronoff, Jodi vd. “Are Cultic Environments Psychologically Harmful?” Clinical Psychology Review 20/1 (2000), 91–111. https://doi.org/10.1016/S0272-7358(98)00093-2
• Arslan, Mustafa. “Değişim Sürecinde Yeni Dindarlık Formları: “Yeni Çağ İnanışları Örneği””. Değerler Eğitimi Dergisi 4/11 (2006), 9–25.
• Arweck, Elisabeth. Researching New Religious Movements: Responses and Redefinitions. London & New York: Routledge, 2006.
• Astakhova, L. vd. “Destructiveness as a Disfunction of Religious Identity: A Comment on the Methodology of Research into New Religious Movements”. World Applied Sciences Journal 20/1 (2012), 7–14.
• Aydın, Cüneyd. Dinsel Fundamentalizm ile Yeniçağ İnançlarına Yönelik Tutumlar Arasındaki İlişkiler. İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2008.
• Aydın, Cüneyd vd. “Hayatın Anlam ve Amacı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38 (2015), 39–55.
• Aydın, Cüneyd. İnsanın Anlam Arayışı ile Yeni Çağ İnanışları Arasındaki İlişki. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
• Aydın, Cüneyd. İnsanın Anlam Arayışı ve Yeni Çağ İnançları. Ankara: Araştırma Yayınları, 2016.
• Aziz, Aysel. Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri ve Teknikleri. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2014.
• Bromley, David G. vd. “Affiliation and Disaffiliation: A Role-Theory Interpretation of Joining and Leaving New Religious Movements”. Thought 61/2 (1986), 197–211. https://doi.org/10.5840/thought19866122
• Büyük, Celal. Hayatın Anlamı Bağlamında Teizm & Ateizm. Ankara: Sonçağ Akademi, 2020.
• Can, Abdullah. SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi. Ankara: Pegem Akademi, 8. Basım, 2019.
• Chryssides, George D. “Defining the New Age”. Handbook of New Age. ed. Daren Kemp - James R. Lewis. 5–24. Leiden & Boston: Brill, 2007.
• Coates, Dominiek. “The Effect of New Religious Movement Affiliation and Disaffiliation on Reflexivity and Sense of Self”. Journal for the Scientific Study of Religion 52/4 (2013), 793–809.
• Çakmak, Ahmet. Din Eğitiminde Hayatı Anlamlandırma. Ankara: Pegem Akademi, 2020.
• Çakmak, Fatmanur. Yeni Dini Hareketlerde Kadın. Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• Çebi, Esra. The Investigation of Meaning in Life in Terms of Self-Construal, Self-Concept Clarity and Gratitude Among University Students. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2020.
• Çiçek, İlhan vd. “Üniversite Öğrencilerinin Hayatın Anlamına İlişkin Geliştirdikleri Metaforlar”. Social, Mentality and Researcher Thinkers Journal 4/11 (2018), 472–477.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. “UİP Uluslararası İlahiyat Programı Tanıtım ve Başvuru Kılavuzu 2021”. Uluslararası İlahiyat Programı. 2021. Erişim 08 Eylül 2023.
• Diyanet İşleri Başkanlığı. “UİP Uluslararası İlahiyat Programı Tanıtım ve Başvuru Kılavuzu 2022”. Uluslararası İlahiyat Programı. 2022. Erişim 08 Eylül 2023.
• Doğan, Elif. Türkiye’de New Age Hareketi: Şifacı Grupların Sosyo-Ekonomik ve Kültürel Tabanı Üzerine Sosyolojik Bir İnceleme. Bursa: Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
• Ferhan, Hamza. İstanbul ve Amman’daki Üniversite Öğrencilerinin Dini Hayatı. Konya: Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020.
• Galanter, Marc. “Charismatic Religious Sects and Psychiatry: An Overview”. American Journal of Psychiatry 139/12 (1982), 1539–1548. https://doi.org/10.1176/ajp.139.12.1539
• Gallagher, Eugene V. The New Religious Movements Experience in America. Westport/Connecticut: Greenwood Press, 2004.
• Glock, Charles Young. “The Role of Deprivation in the Origin and Evaluation of Religious Groups”. Cults in Context: Readings in the Study of New Religious Movements. ed. Lorne Dawson. 147–158. Toronto: Canadian Scholars’ Press, 1996.
• Granqvist, Pehr vd. “Examining Relations Among Attachment, Religiosity, and New Age Spirituality Using the Adult Attachment Interview”. Developmental psychology 43 (2007), 590–601.
• Gürbüz, Gamze. Yeni Çağ İnanışları: Faaliyet Alanları Etkileri ve Görünümlerinin Sosyolojik Analizi (Antalya Örneği). Antalya: Akdeniz Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Hanegraaff, Wouter J. “New Age Religion and Secularization”. Numen 47/3 (2000), 288–312.
• Hunter, Eagan. “Adolescent Attraction to Cults”. Adolescence 33/131 (1998), 709–714.
• Kafalı, Hasan - Eraslan, Neriman Merve. “Üniversite Gençliğinin İnanç Eğilimleri Üzerine Nitel Bir Araştırma”. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/3 (2022), 1119–1156.
• Karaca, Faruk. Yabancılaşma ve Din: Dinsel Yabancılaşmanın Sosyal Psikolojik Analizi. İstanbul: Çamlıca Yayınları, 2. Basım, 2014.
• Karasar, Niyazi. Bilimsel Araştırma Yöntemi: Kavramlar, İlkeler, Teknikler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım, 11. Baskı., 2002.
• Karslı, Necmi. “Üniversite Öğrencilerinde Hayatın Anlamı ve Dindarlık İlişkisi”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 48 (2020), 169–201.
• Kaya, Mevlüt - Aydın, Cüneyd. “Yeni Çağ İnanışları Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması”. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 35 (2013), 5–19.
• Kımter, Nurten - Taş, Nurten. “Üniversiteli Öğrencilerin Batıl İnanç Düzeyleri ile Mutluluk Düzeyleri ve Dini Yönelimleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir İnceleme”. Kesit Akademi Dergisi 21 (2019), 178–220.
• Kızılgeçit, Muhammed - Ören, Aytaç. “Psychological Reasons of Participation to New Religious Movements: Quest of the Individual or Success of the Movement?” İlahiyat Tetkikleri Dergisi 51 (2019), 445–456. https://doi.org/10.29288/ilted.539805
• Kirman, M. Ali. “Sekülerleşme Perspektifinden İnsan-Din İlişkisinin Dünü, Bugünü ve Geleceği”. Dinler tarihi araştırmaları VI. 292–301, 2008.
• Köse, Ali. “Din Değiştirmenin Psiko-Sosyolojik Nedenleri”. Türkiye’de Misyonerlik Faaliyetleri. ed. Ömer Faruk Harman. 407–427. İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004.
• Köse, Ali. Milenyum Tarikatları/Batı’da Yeni Dini Akımlar. İstanbul: Truva Yayınları, 2006.
• Kula, Naci. “Deprem ve Dini Başa Çıkma”. Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (2002), 234–255.
• Lilliston, Lawrence - Shephern, Gary. “New Religious Movements and Mental Health”. New Religious Movements: Challenge and Response. ed. Bryan R. Wilson - Jamie Cresswell. 123–140. London & New York: Routledge, 1999.
• Mashael, Fatemah. An Exploratory Study of Women’s Involvement in New Age Spirituality in Turkey. İstanbul: İbn Haldun Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Namini, Sussan - Murken, Sebastian. “Self-Chosen Involvement in New Religious Movements (NRMs): Well-Being and Mental Health From A Longitudinal Perspective”. Mental Health, Religion & Culture 12/6 (2009), 561–585. https://doi.org/10.1080/13674670902897618
• Ogan, Samiye vd. “The Meaning of life During the Covid-19 Pandemic: A Mixed Method Research”. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi 13/1 (2022), 1–26. https://doi.org/10.51460/baebd.1039630
• Oliver, Paul. New Religious Movements: A Guide for the Perplexed. London & New York: Continuum, 2012.
• Osmanoğlu, Cemil. Yüksek Din Öğretimi Kurumlarının Mezun Tasavvuru. İstanbul: Değerler Eğitim Merkezi, 2021.
• Paloutzian, Raymond F. vd. “Religious Conversion and Personality Change”. Journal of Personality 67/6 (1999), 1047–1079. https://doi.org/10.1111/1467-6494.00082
• Pratezina, Jessica. “Alternative Religion Kids: Spiritual and Cultural Identity Among Children and Youth Involved with New Religious Movements”. International Journal of Children’s Spirituality 24/1 (2019), 73–82. https://doi.org/10.1080/1364436X.2019.1619529
• Richardson, James T. “Clinical and Personality Assessment of Participants in New Religions”. The International Journal for the Psychology of Religion 5/3 (1995), 145–170.
• Rudin, A. James - Rudin, Marcia R. Prison or paradise? The New Religious Cults. Philadelphia: Fortress Press, 1980.
• Saliba, John A. Understanding New Religious Movements. Walnut Creek, CA: AltaMira Press, 2. Basım, 2003.
• Sami, Said vd. “COVID-19 Sürecinde Gençlerde Hayatın Anlamına Yönelik Değişim ve Dönüşümler”. İlahiyat Akademi 12 (2020), 217–256.
• Sarah, M. Pike. New Age and Neopagan Religions in America. New York: Columbia University Press, 2004.
• Sezer, Sevgi. “Yaşamın Anlamı Konusunda Kuramsal ve Psikometrik Çalışmalar Açısından Bir Bakış”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi45/1 (2012), 209–227.
• Squarcini, Federico. “In Search of Identity within the Hare Krishna Movement: Memory, Oblivion and Thought Style”. Social Compass 47/2 (2000), 253–271. https://doi.org/10.1177/003776800047002008
• Tanrıverdi, Abdullah - Ulu, Mustafa. “Lise Öğrencilerinde Hayatın Anlam ve Amacı ile Değer Yönelimleri Arasındaki İlişki”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 18/2 (2018), 1198–1234.
• Taş, Kemaleddin. “Dindarlığa Yüklenen Anlamlar: Üniversite Öğrencileri Üzerine Uygulamalı Bir Araştırma”. Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi15/2 (2010), 47–62.
• TDK. “anlam”. Resmi Kurumlar. Güncel Türkçe Sözlük. 2023. Erişim 12 Haziran 2023. https://sozluk.gov.tr/
• Tekin, Mustafa. “Seküler Toplumlarda Kutsal Arayışları: Geç Modern Dönemde Büyü-Din İlişkisinin Sosyolojik Analizi”. İ.Ü İlahiyat Fakültesi Dergisi 1/1 (2010), 195–210.
• Temerlin, Maurice K. - Temerlin, Jane W. “Psychotherapy Cults: An Iatrogenic Perversion”. Psychotherapy: Theory, Research & Practice 19/2 (1982), 131–141. https://doi.org/10.1037/h0088425
• Tokat, Latif. Anlam Sorunu. Ankara: Elis Yayınları, 2014.
• Topaloğlu, Deniz. Yeni Çağ İnanışlarına Katılım Motivasyonunun Sosyolojik Görünümleri: İzmir örneği. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2022.
• Turan, Süleyman. “Yeni Dini Hareketlerde Kadın”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 16/1 (2016), 123–145.
• Uçar, Ertuğrul. “Öğrenmeden Öğretime”. Eğitim Psikolojisi. ed. Binnur Yeşilyaprak. 338–431. Ankara: Pegem Akademi, 19. Baskı, 2018.
• Ulu, Mustafa. “Hayatı Anlamlandırma ile Kişilik Özellikleri Arasındaki İlişki Üzerine”. Bilimname 36 (2018), 165–188.
• Ulu, Mustafa. “Mistisizm ve Tasavvuf Psikolojisi”. Din Psikolojisi. ed. Muammer Cengil - Nevzat Gencer. 179–216. İstanbul: Lisans Yayınları, 2021.
• Uluç, Özlem. Yeni Dini Hareketler. İstanbul: Yarın Yayınları, 2012.
• Wright, Stuart A. “Reconceptualizing Cult Coercion and Withdrawal: A Comparative Analysis Of Divorce And Apostasy”. Social Forces 70/1 (1991), 125. https://doi.org/10.2307/2580065
• Yakut, İdris. Üniversite Öğrencilerinin Din Anlayışı: Tahran Üniversitesi Örneği. Ankara: İksad Publishing, 2022.
• Yüksel, Zeynep. “Gençliğin Anlam Arayışında Din Eğitiminin Katkısının İncelenmesi”. ÇAKÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 11/1 (2020), 376–395.