İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi Öğrencilerinin Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarım Dersi Öğretimine Yönelik Duyuşsal Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2024, Sayı: 62, 1 - 22

Muhammet Mustafa Bayraktar , Fatih İpek

https://doi.org/10.29288/ilted.1452533

Öz

Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarım (ÖTMT) dersi ülkemizde yüksek din öğretimi kurumlarında verilen pedagojik formasyon dersleri arasında yer almıştır. Bu dersin amaçlarından biri öğretim teknolojilerinin din öğretimine entegrasyonu konusunda Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi dersi öğretmen adaylarına deneyim kazandırmaktır. ÖTMT dersinin diğer amacı ise yine söz konusu öğretmen adaylarına din öğretimi materyalleri tasarlama, geliştirme ve uygulama becerisi kazandırmaktır. Bu amaçla ilgili dersin teorik kısmında öğretim teknolojileri ve materyal tasarımına ilişkin kuramsal bilgiler verilmektedir. İlgili dersin uygulama kısmında ise kavram ağı, anlam çözümleme tablosu, akış çizgesi, dönen diyagram, sistemler kavram haritası, kavram karikatürü, broşür, afiş ve bulmaca gibi materyaller geliştirilmektedir. Mezuniyetleri sonrası Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı örgün eğitim kurumlarında Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmeni olarak görev alabilecek İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin söz konusu dersleri etkili, verimli ve öğrenci merkezli işleyebilmeleri için öğretim teknolojilerini kullanabilmeleri ve materyal tasarlayabilmeleri önem arz etmektedir. Bu bağlamda araştırmada, İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin ÖTMT dersi öğretimine yönelik duyuşsal farkındalık düzeylerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amacı gerçekleştirebilmek için İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin ÖTMT dersi öğretimine yönelik alma, tepkide bulunma, değer verme, örgütleme ve kişilik haline getirme gibi boyutlar üzerinden öğrencilerin duyuşsal farkındalık düzeyleri incelenmiştir. İlahiyat/İslami İlimler Fakültesi öğrencilerinin söz konusu derse yönelik “Duyuşsal Farkındalık Düzeyi”nin daha önce ölçülmemiş olması araştırmayı önemli kılan bir neden olarak ortaya çıkmaktadır. Çalışmanın örneklemini Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, Kilis 7 Aralık Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde 2021-2022 Akademik yılı güz döneminde 3 ve 4. sınıfta öğretime devam eden toplam 371 öğrenci oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Yüksek Din Öğretimi, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarım, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmen Adayı, Duyuşsal Farkındalık

Teşekkür

Anket formunun hazırlanmasında emeği geçen Araş. Gör. Ş. Sümeyye Bilge'ye teşekkür ederiz.

Examination of Affective Awareness Levels of Faculty of Theology/Islamic Sciences Students towards Teaching Instructional Technologies and Material Design Course

Öz

Instructional Technologies and Material Design (ÖTMT) course is among the pedagogical formation courses given in higher religious education institutions in our country. One of the aims of this course is to provide Religious Culture and Moral Knowledge course teacher candidates with experience in the integration of instructional technologies into religious education. The other aim of the ÖTMT course is to provide these prospective teachers with the skills to design, develop and apply religious teaching materials. For this purpose, theoretical information about instructional technologies and material design is given in the theoretical part of the course. In the application part of the relevant course, materials such as concept network, meaning analysis table, flow chart, rotating diagram, systems concept map, concept cartoon, brochure, poster and puzzle are developed. It is important for students of the Faculty of Theology/Islamic Sciences, who can work as Religious Culture and Ethics teachers in formal education institutions affiliated with the Ministry of National Education after their graduation, to be able to use instructional technologies and design materials in order to teach the courses in question effectively, efficiently and student-centered. In this context, the research aimed to determine the affective awareness levels of the students of the Faculty of Theology/Islamic Sciences towards teaching the OTMT course. In order to achieve this aim, the affective awareness levels of the students of the Faculty of Theology/Islamic Sciences were examined through dimensions such as receiving, reacting, valuing, organizing and personalizing the OTMT course teaching. The fact that the "Affective Awareness Level" of the Faculty of Theology/Islamic Sciences students for the course in question has not been measured before is a reason that makes the research important. The sample of the study consisted of a total of 371 students who were attending the 3rd and 4th grades in the fall semester of the 2021-2022 Academic Year at Kırşehir Ahi Evran University Faculty of Islamic Sciences, Kilis 7 December University Faculty of Islamic Sciences and Necmettin Erbakan University Faculty of Theology.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Higher Religious Education, Instructional Technologies and Material Design, Religious Culture and Ethics Teacher Candidate, Affective Awareness

Kaynakça

• Aktepe, Vedat vd. “Öğretim Teknolojisi ve Materyal Tasarımı (ÖTMT) Dersinin Öğretmen Adaylarının Mesleki Kazanımlarına Etkisine İlişkin Farklı Değişkenlere Göre Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi”. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/2 (Nisan 2018), 31-43.
• Akyürek, Süleyman. “İmam-Hatip Lisesi Meslek Dersi İle Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Eğitim-Öğretim Yeterliklerine İlişkin Algıları”. Değerler Eğitimi Dergisi 10/23 (Haziran 2012), 7-17.
• Alım, Mete. “Coğrafya Öğretmeni Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı/Geliştirme Dersinde Elde Ettikleri Kazanımlar”. Doğu Coğrafya Dergisi 20/33 (2015), 1-10.
• Aşıkoğlu, Nevzat Yaşar. “İlahiyat Fakültelerinin Eğitime Katkıları ve Kaliteye Yolculuk”. C.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi 9/1 (2005), 1-10.
• Ateşmen, Yasemin. 4-6 Yaş Kur’an Kurslarında Değerler Eğitimi ve Din Öğretiminde Yararlanılan Materyallerin İncelenmesi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2022.
• Bakaç, Ebru - Özen, Raşit. “Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersine Yönelik Tutumları, Yaratıcılık Algıları ve Öz-Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 16/1 (Mart 2016), 41-61. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2016.16.1-5000182910
• Balcı, Ali. Sosyal Bilimlerde Araştırma, Yöntem Teknik ve İlkeler. Ankara: Pegem Akademi, 7. Baskı, 2009.
• Bayraktar, Muhammet Mustafa. “Evaluation of Studies on Technology in Religious Education Published in Turkey”. Enriching Teaching and Learning Environments with Contemporary Technologies. ed. Mehmet Durnalı - İbrahim Limon. 241-257. USA: IGI Global, 2020.
• Bayraktar, Muhammet Mustafa. Öğretim Materyalleri ve Din Öğretiminde Somut Materyal Örnekleri. Ankara: Nobel Yayınları, 2023.
• Bozpolat, Ebru - Arslan, Aysel. “Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersine İlişkin Görüşleri”. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi 9/3 (Kasım 2018), 60-84. https://doi.org/10.19160/ijer.463977
• Büyüköztürk, Şener vd. Bilimsel Araştrıma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 2. Baskı, 2008.
• Çelikkaya, Tekin - Kürümlüoğlu, Mutlu. “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersine İlişkin Görüşleri”. Researcher 5/4 (2017), 770-789.
• Çınar, Fatih. “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Öğretim Amaçlı Teknolojiyi Kullanma ve Materyal Geliştirme Tutum ve Özgüvenleri Üzerine Bir Araştırma”. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 33 (Aralık 2014), 115-139.
• Çınar, Fatih. “Din Öğretiminde Öğretmen Yetiştirme Sorunu”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi 9/46 (Ekim 2016), 493-513.
• Demir, Ömer - Cesur, Fatma. “Dkab ve İhl Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Derslerinde Kullandıkları Öğretim TeknolojileriMateryaller ve Konuya İlişkin Görüşleri”. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10 (Aralık 2019), 63-97.
• Deniz, Sultan. Din Eğitiminde Teknoloji ve Materyal Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Öğrenmede Kalıcılığa Etkisi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• Duman, Bilal - Yakar, Ali. “Öğretime Yönelik Duyuşsal Farkındalık Ölçeği”. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi 6/1 (Mart 2017), 200-229. https://doi.org/10.30703/cije.321453
• Erpay, İlyas, “Yaygın Din Eğitim Kurumlarında Teknolojinin Önemi ve Kullanımı”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 11/3 (Aralık 2019), 1318-1352.
• George, Darren - Mallery, Paul. SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. NY: Routledge, 2016.
• Güneş, Adem. “DKAB Dersinde Teknolojik Materyal Kullanımı ve DKAB Öğretmenlerinin Teknolojik Materyal Kullanma Eğilimleri (Gaziantep İli Örneği)”. Cumhuriyet İlahiyat Fakültesi Dergisi 16/1 (Haziran 2012), 479-506.
• Güneş, Adem. Din Öğretimi Materyalleri. İstanbul: Değerler Eğitimi Merkezi, 3. Baskı, 2017.
• Güneş, Gönül - Aydoğdu İskenderoğlu, Tuba. “İlköğretim Matematik Öğretmeni Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersine Yönelik Yaklaşımları”. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 34/3 (Nisan 2015), 469-488.
• Güven, Semra. “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme Dersinin Kazandırdığı Yeterlikler Yönünden Değerlendirilmesi (İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Örneği)”. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 4/2 (2006), 165-179.
• İder, Saadet - İpek, Fatih. "İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin 21. Yüzyıl Becerileri Üzerine Bir İnceleme". Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28/2 (Aralık 2023), 183-203. https://doi.org/10.58568/firatilahiyat.1343560
• İnce, Betül. Din Kültürü Ahlak Bilgisi ve İmam Hatip Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Öğretim Teknolojisi ve Materyal Kullanımına İlişkin Görüşleri. Rize: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• İpek, Fatih. Yüksek Din Öğretiminde Bilgi Anlayışı ve Bilgi Becerileri. Konya: Kitap Dünyası, 2021.
• Karakaş, Ahmet Canan. “Manevi Zekanın İç Yönelimli Dindarlık, Affetme Öznelliği ve Öznel İyi Oluşla İlişkisi”. Türkiye İlahiyat Araştırmaları Dergisi 1/1 (Temmuz 2017), 53-63. https://doi.org/10.32711/tiad.350504
• Kinay, İsmail vd. “Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (ÖTMT) Dersine Yönelik Tutumlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi”. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi 25 (2015), 119-135.
• Korkmaz, Mehmet. “İmam Hatip Meslek Dersleri Öğretmenlerinin Materyal Geliştirme Durumları”. Bilimname 36 (Nisan 2018), 175-216. https://doi.org//10.28949/bilimname.380607
• Köylü, Mustafa. “Türkiye ve Batı Ülkelerinde Yüksek Din Öğretimi: Niteliksel Bir Karşılaştırma”. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi 7/3 (2018), 261-278.
• Kuloğlu, Ayşenur. “Öğretmen Adaylarına Göre Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarım Dersi”. Turkish Journal of Educational Studies 6/1 (Ocak 2019), 33-44.
• Kuzucu, Yaşar. “Duygusal Farkındalık Düzeyi Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları”. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi III/29 (2006), 51-64.
• Kuzucu, Yaşar. Duyguları Fark Etmeye ve İfade Etmeye Yönelik Bir Psiko-Eğitim Programının, Üniversite Öğrencilerinin Duygusal Farkındalık Düzeylerine, Duyguları İfade Etme Eğilimlerine Psikolojik ve Öznel İyi Oluşlarına Etkisi. Ankara: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 2006.
• Küçükahmet, Leyla. Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Nobel Yayıncılık, 11. Baskı, 2000.
• Özdemir, Şuayip - Kavak, Rahime. “İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Eğitimi Bölümü Öğrencilerinin Eğitim-Öğretim İle İlgili Beklentileri (Atatürk ve Erciyes Üniversiteleri Örneği)”. The Journal of Academic Social Science Studies 5/7 (2012), 529-551.
• Sarı, Belemir. Duygusal Farkındalık Düzeyi Ölçeği İle Uluslararası Duygusal Resim Sistemi Resimlerine Verilen Valans (Değerlik) Değerleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. İstanbul: İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Schreglmann, Sinan - Demir, Rıdvan. “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersinde Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Öğrenci Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi”. Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22/1 (Haziran 2022), 116-134. https://doi.org/10.30627/cuilah.1095505
• Sönmez Erdal, vd. “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme Dersinin Öğrenci Açısından Önemine Yönelik Bir Araştırma”. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi 3 (2010), 113-119.
• Şimşek, Eyüp. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretmenlerinin Öğretim Teknolojileri Alanındaki Yeterlikleri”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 22/3 (Ekim 2018), 1631-1648.
• Turan, Emine Zehra. “Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Bilgisayar Teknolojilerini Kullanım Düzeylerine İlişkin Görüşleri”. Nevşehir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 1 (Kasım 2012), 23-41.
• Utkugün, Ceren.”Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersi Uygulamaları ve Geri Bildirimler Hakkında Görüş ve Deneyimleri”. Araştırma ve Deneyim Dergisi 6/2 (Aralık 2021), 76-93. https://doi.org/10.47214/adeder.1018585
• Uzunöz, Abdulkadir vd. “Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersinin, Mesleki Açıdan Kazandırdıklarına İlişkin Öğretmen Adaylarının Görüşleri: Nitel Bir Çalışma”. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi 5/3 (Kasım 2017), 317-339. https://doi.org//10.14689/issn.2148-2624.1.5c3s14m
• Ürün Karahan, Berna. “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı Dersine Yönelik Tutumlarının İncelenmesi (Kafkas Üniversitesi Örneği)”. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları 4/2 (2016), 26-35.
• Yaman, Havva. “Türkçe Öğretmeni Adaylarının Türkçe Öğretiminde Teknoloji Kullanımına İlişkin Yeterlilik ve Algıları”. Hasan Ali Yücel Eğilim Fakültesi Dergisi 7 (2007), 57-71.
• Yazıcı, Sema. Üniversite Öğrencilerinin Gestalt Temas Biçimleri İle Kişilik Özellikleri ve Duygusal Farkındalıkları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2017.
• Yorulmaz, Bilal. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Pedagojik Formasyon Programı Kapsamında Aldıkları ÖTMG Dersinin Öğretim Teknolojileri ve Materyallere Karşı Olumlu Tutum Geliştirmeye Etkisi”. International Journal of Social Science 51 (Kasım 2016), 157-177. https://doi.org/10.9761/JASS3611
• YÖK, Erişim (11 Şubat 2023). https://istatistik.yok.gov.tr/