Development of an Islamic Religious Literacy Scale

Yıl 2024, Sayı: 62, 1 - 12

Sümeyra Bilecik Karacan

https://doi.org/10.29288/ilted.1457269

Öz

This study aims to develop a scale for measuring Islamic religious literacy among adults using the quantitative research method and the survey design. A total of 381 participants were reached for the exploratory factor analysis (EFA) and 300 for the confirmatory factor analysis (CFA). A literature review was conducted on religious literacy, and a pool of 42 items was created and submitted to expert opinion. Based on the expert opinions, four items were removed from the pool and three items were added, resulting in a final scale of 41 items. After the EFA, 18 items that showed cross-loading were removed, and a structure consisting of three dimensions with 23 items was obtained. The first factor was named "Belief and Worship," the second factor "Individual Attitudes and Religion," and the third factor "Folk Beliefs." The total variance explained by the three dimensions of the scale was 54.305%. The three-factor structure obtained was tested with CFA, and it was found that the structure had a good fit (x2/df= 2.084; GFI=.882; NFI=.912; CFI=.952; IFI=.952; RMSEA=.06). The Cronbach alpha coefficient was examined for the reliability of the scale and was found to be .877. A significant difference (p=.000<.05) was also found between the upper and lower 27% groups, indicating that the scale is reliable. As a result, it can be said that the developed Islamic religious literacy scale for adults is valid and reliable.

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Islam, Scale, Literacy, Islamic Religious Literacy

İslam Din Okuryazarlığı Ölçeği Geliştirme Çalışması

Öz

Yetişkin bireylere yönelik İslam din okuryazarlığı ölçeği geliştirmek amacıyla yapılan bu çalışmada nicel yöntemlerden tarama deseni kullanılmıştır. Çalışmada açımlayıcı faktör analizi (AFA) için 381, doğrulayıcı faktör analizi (DFA) için 300 kişiye ulaşılmıştır. Din okuryazarlığı konusunda literatür taranarak 42 maddeden oluşan madde havuzu hazırlanmış ve uzman görüşüne sunulmuştur. Uzman görüşleri doğrultusunda dört madde havuzdan çıkarılıp yerine eklenen üç maddeyle ölçek formu 41 maddeden oluşan son halini almıştır. AFA uygulandıktan sonra, binişiklik gösteren 18 madde ölçekten atılmış, 23 madde üç boyuttan oluşan bir yapı elde edilmiştir. Birinci faktör inanç ve ibadet, ikinci faktör bireysel tutumlar ve din, üçüncü faktör ise halk inanışları olarak adlandırılmıştır. Ölçeğin üç boyutunun toplamda açıkladığı varyans %54.305'tir. Elde edilen üç faktörlü yapı DFA ile test edilmiş ve yapının iyi uyum gösterdiği (x2/sd= 2,084; GFI=.882; NFI=.912; CFI=.952; IFI=.952; RMSEA=.06) tespit edilmiştir. Ölçeğin güvenilirliği için Cronbach alfa değeri incelenmiş ve .877 olarak tespit edilmiştir. Alt üst %27'lik gruplar arasında da anlamlı fark (p=.000<.05) elde edilmiş olup ölçeğin güvenilir olduğu görülmüştür. Sonuç olarak yetişkinlere yönelik geliştirilen İslam din okuryazarlığı ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğu söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, İslam, Ölçek, Okuryazarlık, İslam Din Okuryazarlığı

Kaynakça

• Abu-Bader, Soleman H. Using Statistical Methods in Social Science Research: With a Complete SPSS Guide. Oxford: Oxford University Press, Third edition, 2021.
• Aronson, Brittany, vd. “A Call for Critical Intersectional Religious Literacies: An Intersectional Examination of Whiteness and Christian Privilege in Teacher Education”. Religion & Education 48/2 (2021), 155-177.
• Aydın, Betül. “Gelişimin Doğası”. Gelişim ve Öğrenme Psikolojisi. ed. Binnur Yeşilyaprak. 29-51. Ankara: Pegem A Yayıncılık, 9. Baskı, 2005.
• Bilecik, Sümeyra. Örgün Din Öğretimi ve Din Okuryazarlığı Becerisi. Konya: Yediveren Kitap, 2018.
• Comrey, Andrew Laurence - Lee, Howard B. A First Course in Factor Analysis. Hillsdale, NJ: Erlbaum, 2. ed., 1992.
• Creswell, John - Creswell, David. Araştırma Tasarımı Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. çev. Engin Karadağ. Ankara: Nobel, 2021.
• Dinham, Adam - Matthew David Francis (ed.). Religious Literacy in Policy and Practice. Bristol, UK: Policy Press, 2015.
• Erkorkmaz, Ünal, vd. “Doğrulayıcı Faktör Analizi ve Uyum İndeksleri”. Turkiye Klinikleri J Med Sci 33/1 (2013), 210-223.
• Furat, Ayşe Zişan. “Din Okuryazarlığı: Din Eğitimi Felsefesi Açısından Temel Bir Kavram”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 12/3 (2012), 9-24.
• Gallagher, Eugene V. “Teaching for Religious Literacy”. Teaching Theology & Religion 12/3 (Temmuz 2009), 208-221. https://doi.org/10.1111/j.1467-9647.2009.00523.x
• Halafoff, Anna, vd. “Religious Literacy of Australia’s Gen Z Teens: Diversity and Social Inclusion”. Journal of Beliefs & Values 41/2 (2020), 195-213. https://doi.org/10.1080/13617672.2019.1698862
• Hökelekli, Hayati. Din Psikolojisi. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2003.
• Iswanto, Agus vd. “Islamic Religious Literacy Practice and Ideology: A Case Study on Two Religious Student Organizations of Public University in Lombok Island”. Psychology and Education Journal 58/1 (2021), 5213-5227. https://doi.org/10.17762/pae.v58i1.1775
• Karagöz, Yalçın. SPSS, AMOS, META Uygulamalı Nitel-Nicel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. Ankara: Nobel, 3. Basım, 2021.
• Lester, Emile - Chan, W. Y. Alice. Equipping Educators to Teach Religious Literacy: Lessons from a Teacher Education Program in the American South. New York: Routledge, 2022. https://doi.org/10.4324/9781003171775
• Moore, Diane L. Overcoming Religious Illiteracy. New York: Palgrave Macmillan US, 2007. https://doi.org/10.1057/9780230607002
• Ocak, Metin. AMOS ile Adım Adım Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları. Bursa: Ekin Yayınevi, 2020.
• Prothero, Stephen. Religious Literacy What Every American Needs to Know- And Doesn’t. New York: Harper Collins, 2007.
• Rackley, Eric. Motivation for Religious Literacy Practices of Religious Youth: Examining the Practices of Latterday Saint and Methodist Youth in One Community. Michigan Üniversitesi, 2010.
• Sakaranaho, Tuula, vd. (ed.). The Challenges of Religious Literacy: The Case of Finland. Cham: Springer International Publishing, 2020. https://doi.org/10.1007/978-3-030-47576-5
• Schnaufer, Evelyn, vd. “Developing a Research Tool for Investigating Religious Knowledge as Part of Religious Literacy: The Questionnaire - First Results - Possibilities for International Comparisons”. Journal of Empirical Theology 35/2 (2023), 223-250. https://doi.org/10.1163/15709256-20231146
• Tabachnick, Barbara G. - Fidell, Linda S. Using Multivariate Statistics. Boston: Pearson/Allyn & Bacon, 5th ed., 2007.
• Yaşlıoğlu, Murat. “Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması”. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi 46 (2017), 74-85.