Experience-Sunnah Relationship

Yıl 2023, , 181 - 204, 31.12.2023

İrfan Kaya

https://doi.org/10.20486/imad.1367809

Öz

Experience began to become impoverished with the post-modern period, especially due to modernity's insistence on the new. The distance that the modern puts between itself and its predecessor has made the experience problematic as it is conveyed. In the modern era, the type of experience that is instantly produced and instantly consumed has become preferred. This choice made in favor of lived experience has produced a result that eliminates the ambivalence of experience based on repetition and difference and removes it from being intertwined. The author of the article, who assumes that every aspect of life, from the most cosmic to the most anthropic, is ambiguous, aims to address the practice of Sunnah, which takes place in all kinds of oral, written and practical, through experience, with this study. First of all, it should be noted that every person, including the Prophets, has both a singular experience (example) and a holistic experience (pattern) that he reveals throughout his life. Our claim is that these two types of experiences can only be examples of each other. Anyone can take another's experience as an example, but it does not seem possible to take the pattern as it is. Another important point that should be emphasized is the different experiences of the Prophet that cause conflict between sects. The Prophet used different practices in similar experiences. In our opinion, such a pattern is related to the fact that life is woven with a texture of ambiguity. So The Sunnah/pattern of the Prophet has an ambiguous character. Therefore, the uniqueness and unrepeatability of the experience is decisive in the problems experienced in the transmission of the Sunnah of the Prophet to the next generations. With this study, in which the deconstruction method was preferred in accordance with the nature of the subject, it was aimed to experience the endless journey of discovery. If we consider the circumcision as the path followed, each traveler has to write his own text, with the awareness that he cannot walk in someone else's shoes.

Anahtar Kelimeler

Sociology of Religion, experience, sunnah, ambivalence, exemplary

Deneyim-Sünnet İlişkisi

Öz

Deneyim, özellikle modernitenin yeni olan üzerindeki ısrarı nedeniyle modern sonrası dönemle birlikte yoksullaşmaya başlamıştır. Modern olanın kendinden önceki ile arasına koyduğu mesafe, deneyimi aktarılan haliyle sorunlu hale getirmiştir. Artık modern dönemde anlık üretilip, anlık tüketilen deneyim türü tercih edilir olmuştur. Yaşanılan deneyimden yana yapılan bu tercih, deneyimin tekrar ve fark üzerine kurulu çift değerliliğini ortadan kaldıran, iç içe olmaktan çıkartan bir netice vermiştir. En kozmik olandan en antropik olana dek hayatın her alanının müphem olduğunu varsayan makalenin yazarı, bu çalışmayla sözlü, yazılı, ameli her türden gerçekleşen Sünnet uygulamasını deneyim üzerinden ele almayı amaç edinmiştir. Öncelikle belirtilmesi gerekir ki, Peygamberler de dâhil olmak üzere her kişinin gerek tekil bir deneyimi (örnek) gerekse de yaşantısı boyunca ortaya koyduğu bütüncül deneyimi (örüntü) olmaktadır. İddiamız odur ki bu iki tür deneyim de bir başkasına ancak örnek olabilir. Herhangi biri bir başkasının deneyimini kendisine örnek olarak alabilir, ancak örüntüsünü olduğu gibi alması imkân dâhilinde görünmemektedir. Ayrıca üzerinde durulması gereken bir başka önemli husus da Hz. Peygamber’in mezhepler arasında ihtilafı doğuran farklı deneyimleridir. Hz. Peygamber benzer deneyimlerde farklı uygulamalara gitmiştir. Bu tarz bir örüntü bize göre hayatın müphemlik dokusu ile örülü olmasıyla alakalı bir husustur. Yani Hz. Peygamber’in Sünneti/örüntüsü müphem bir karakter arz etmektedir. Dolayısıyla Peygamber Sünnetinin kendisinden sonraki kuşaklara aktarımında yaşanan sorunlarda, deneyimin kendine özgü ve tekrarlanamazlığı vasfı belirleyici olmaktadır. Konunun doğasına uygun olarak yapısöküm yönteminin tercih edildiği bu çalışma ile deneyimin bitimsiz keşif yolculuğu deneyimlenmek istenmiştir. Sünneti de takip edilen yol olarak düşünürsek, her yolcu, başkasının yerine yürüyemeyeceğinin bilinciyle kendi metnini yazmak durumundadır.

Anahtar Kelimeler

din sosyolojisi, deneyim, sünnet, müphemlik, örneklik

Kaynakça

• Acar, Sengün Meltem. “Gelecek Demokrasi Adına: Derrida’nın Dostluğu”. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi 0/17 (Mayıs 2014), 1-12.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed b. Hanbel eş-Şeybânî el-Mervezî. el-Müsned. thk. Şuayb el-Arnaût. Kahire: Dâru’l-hadîs, 1995.
• Adorno, Thedor W. Notes to Literature III. trans. Shierry Weber Nicholsen. New York: Columbia University Press, 1992.
• Agamben, Giorgio. Çocukluk ve Tarih, Deneyimin Yıkımı Üzerine Bir Deneme. çev. Betül Parlak. İstanbul: Kanat Yayınları, 2010.
• Agamben, Giorgio. The Coming Community. trans. Michael Hardt. Minneapolis: The University of Minnesota Press, 2007.
• Aynî, Ebû Muhammed Mahmûd b. Ahmed Bedreddin. el-Umdetü’l-ḳārî fî şerḥi Ṣaḥîḥi’l-Buḫârî. 25 Cilt. Beyrut: Dârü İhyâi Türâsi’l-Arabî, ts.
• Benjamin, Walter. “The Story-Teller: Reflections on the Works of Nicolai Leskov”. trans. Harry Zohn. Chicago Review 16/1 (Winter-Spring 1963), 80-101.
• Benjamin, Walter. Parıltılar. çev. Yılmaz Öner. İstanbul: Belge Yayınları, 2016.
• Benjamin, Walter. Selected Writings vol. 2. 1931-1934. trans. Rodney Livingstone and Others. ed. Marcus Bullock and Others. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 1999.
• Benjamin, Walter. Seçme Yazılar. çev. Tunç Tayanç. Ankara: Dipnot Yayınları, 2018.
• Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Sahîhu’l-Buhârî. 1 Cilt. Dimaşk: Dâru İbn Kesîr, 1. Basım, 1423/2002.
• Bürger, Peter. The Decline of Modernism. trans. Nicholas Walker. Cambridge: Polity Press, 1992.
• Culler, Jonathan. On Deconstruction, Theory and Criticism After Structuralism. New York, Cornell University, 1986.
• Çıkar, Mehmet Şirin. “Arap Dilbilim Çalışmalarında “Had/Tanım” Terimi ve Er-Rummani’nin ‘el-Hudud’ Adlı Eseri”. Din Bilimleri Akademik Araştırma Dergisi 5/3. (Haziran 2005). 53-69.
• Derrida, Jacques. Gramatoloji. çev. İsmet Birkan. Ankara: Bilgesu Yayınları, 2017.
• Derrida, Jacques. Speech and Phenomena and Other Essays on Husserl’s Theory of Signs. trans. David B. Allison. Evanston: Northwestern University Press, 1973.
• Derrida, Jacques. The Politics of Friendship. trans. George Collins. New York and London: Verso Publications, 2005.
• Derrida, Jacques. Yazı ve Fark. çev. P. Burcu Yalım. İstanbul: Metis Yayınları, 2020.
• Derrida, Jacques. Edebiyat Edimleri. çev. Mukadder Erkan - Ali Utku. İstanbul: Otonom Yayınları, 2009.
• Derrida, Jacques. Marx’ın Hayaletleri, Borç Durumu, Yasa Çalışması ve Yeni Enternasyonal. çev. Alp Tümertekin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2007.
• Dewey, John. Reconstruction in Philosophy. New York: Henry Holt and Company, 1920.
• Direk, Zeynep. “Derrida’nın Düşüncesinin Fenomenolojideki Kaynakları”. Çağdaş Fransız Düşüncesi. der. Zeynep Direk - Refik Güremen. 133-156. İstanbul: Minör Yayınları, 2013.
• Foucault, Michel. Remarks on Marx: Conservations with Duccio Trombadori. trans. R. James Goldstein - James Cascaito. New York: Semiotext(e), 1991.
• Gadamer, Hans-Georg. Hakikat ve Yöntem. 2 Cilt. çev. Hüsamettin Arslan - İsmail Yavuzcan. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2009.
• Habermas, Jurgen. The Philosophical Discourse of Modernity: Twelve Lectures. trans. Frederick Lawrence. Cambridge: Blackwell, 1987.
• İbn Mace, Ebû Abdillah Muhammed b. Yezid Mace el-Kazvînî. Sünenü İbn Mace. thk. Muhammed Fuâd Abdülbaki. 2 Cilt. b.y.: Dâru İhyâi’l-Kütübi’l-Arabi. ts.
• Jay, Martin. Deneyim Şarkıları. çev. Barış Engin Aksoy. İstanbul: Metis Yayınları, 2012.
• Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr. İrşâdü’s-sârî li şerhi Sahîhi’l-Buhârî. 15 Cilt. Mısır: el-Matbaatu’l-Kübrâ’l-Emîriyye, ts.
• Kaya, İrfan. “Klasik Sosyolojide Nostaljik Paradigma ve İslamcılıkta Asr-ı Saadet Özlemi”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 21,/1 (Haziran 2017). 81-105.
• Kefevî, Ebu’l-Bekâ. el-Külliyât. thk. Adnan Derviş - Muhammed el-Mısrî. Beyrut: Müessesetu’r-Risale, 1993.
• Kur’ân-ı Kerîm Meâli. çev. Halil Altuntaş - Muzaffer Şahin. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2009.
• Megill, Allan. Aşırılığın Peygamberleri, Nietzsche, Heidegger, Foucault, Derrida. çev. Tuncay Birkan. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları, 1998.
• Nietzsche, Friedrich. İnsanca, Pek İnsanca I. çev. Cemal Atila. İstanbul: Say Yayınları, 2003.
• Nietzsche, Friedrich. Eğitimci Olarak Schopenhauer. çev. Cemal Atila. İstanbul: Bütün Yayınları, 2011.
• Oakeshott, Michael. Experience and Its Modes. Cambridge: Cambridge University Press, 1995.
• Özmakas, Utku. Biyopolitika: İktidar ve Direniş. Foucault, Agamben, Hardt-Negri. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
• Râzî, Ebû Abdillah (Ebü’l-Fazl) Fahrüddîn Muhammed b. Ömer b. Hüseyn. Tefsîru-Fahri’r-Râzî. 32 Cilt. Beyrut: Dârü’l-Fikr, 1401/1981.
• Sennett, Richard. Ten ve Taş, Batı Uygarlığında Beden ve Şehir. çev. Tuncay Birkan. İstanbul: Metis Yayınları, 2014.
• Seyyid Şerif el-Cürcânî. et-Ta’rifat. Beyrut: Daru’s-Surur, ts.
• Tehânevî, Muhammed A‘lâ b. Alî b. Muhammed Hâmid. Keşşafü ıstılahati’l-fünun ve’l-ulum. Beyrut: Daru Sadr, ts.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ b. Sevre (Yezîd). Câmiu’t-Tirmizî. 1 Cilt. b. y.: Dârü’s-Selâm, 2. Basım, 1421/2000.
• Traverso, Enzo. Geçmişi Kullanma Kılavuzu, Tarih, Bellek, Politika. çev. Işık Ergüden. İstanbul: İletişim Yayınları, 2020.
• Türer, Celal. “Niçin Etik”. Etik ve Etik Sorunlar. ed. Celal Türer. Ankara: Nobel Yayınları, 2019, 1-5.
• Türer, Celal. “Bilgi Bir Tanımlama mı Yoksa Okuma mıdır?”. Teklif Dergisi 9. (Mayıs 2023). 116-122.