KÜLTÜR ÇALIŞMALARI ve FEMİNİZM BAĞLAMINDA ERKEKLİK ÇALIŞMALARINA DAİR BİR LİTERATÜR ANALİZİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 5, 287 - 304, 10.12.2019

Ayşem Sezer Şanlı

Öz

Bu çalışma,
literatürde yer alan erkeklik çalışmalarına dair genel bir değerlendirme
niteliğindedir. Erkeklik çalışmaları, 1960’lı yıllardan itibaren literatüre
girmiştir. Bu alan, öncelikle kültür ve kimlik çalışmaları alanının açtığı
olanaklardan faydalanarak geliştirilmiştir. Başlangıçta, feminizme yönelik
eleştiriler taşıyan erkeklik çalışmaları, geleneksel erkekliği ele almıştır.
1970’li yıllardan itibaren, feminist dalgaların genişlemesiyle birlikte,
erkeklik sorunları kadın sorunlarıyla benzer bir zeminde değerlendirilmektedir.
Hegemonik erkeklik inşası, toplumsal cinsiyet etrafında tartışılmış ve
cinsiyetçi toplumsal yapının erkekler üzerinde yarattığı mağduriyetler sorunsallaştırılmıştır.
Bu çalışma, bu perspektiften hareketle dört ana bölümde yapılandırılmaktadır.
Birinci bölümde, ataerki ve iktidar ilişkileri tartışılmaktadır. İkinci
bölümde, hegemonik ve geleneksel erkeklik konuları ele alınmaktadır. Üçüncü
bölümde, erkeklik çalışmaları alanı analiz edilmektedir. Son bölümde ise,
Türkiye’de erkekler ve kadınlar açısından toplumsal cinsiyet kalıpları
sorgulanmaktadır. Sonuç olarak, erkeklik çalışmaları alanının gelişmeye açık,
disiplinlerarası ve dayanışmacı bir alan olarak geliştiği görülmektedir. 

Anahtar Kelimeler

Ataerki, Toplumsal Cinsiyet, Erkeklik, Hegemonya

A LITERATURE ANALYSIS OF MEN’S STUDIES IN THE CONTEXT OF CULTURAL STUDIES AND FEMINISM

Öz

This study is a general evaluation of the men’s
studies in the literature. Men’s studies have entered literature since the
1960s. This area has been developed primarily by taking advantage of the
opportunities provided by the field of culture and identity studies. Initially,
men’s studies which have criticism of feminism addressed traditional
masculinity. Since the 1970s, with the expansion of feminist waves masculinity
problems are considered on a similar basis to women’s problems. The
construction of hegemonic masculinity has been discussed around gender, and the
victimization caused by the sexist social structure has been problematized.
Based on this perspective, this study is structured in four main sections. In the first chapter, patriarchy and power relations
are discussed. In the second part, hegemonic and
traditional masculinity issues are discussed. In
the third section, the field of masculinity studies is analyzed. In the last chapter, gender stereotypes in terms of
men and women in Turkey is examined. As a result, it is seen that the
field of men’s studies has developed as an blooming, interdisciplinary and
solidarity field in literature.

Anahtar Kelimeler

Patriarchy, Gender, Masculinity, Hegemony

Kaynakça

• Acar-Savran, G. (2002). “Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru”, Praksis, (8), 255-306.
• Acar-Savran, G. (2009). Beden Emek Tarih, İstanbul: Kanat Kitap.
• Baird, V. (2004). Cinsel Çeşitlilik: Yönelimler, Politikalar, Haklar ve İhlaller, (Çev: H. Doğan), İstanbul: Metis Yayınları.
• Biricik, A. (2008). “Erkek Adam Ezberini Bozmak Üzerine: Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Sisteminin Resmi Söylem Üzerinden Kurgulanması”, N. Mutluer, (Der.). Cinsiyet Halleri içinde (ss. 232-247). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Bozdemir, N. ve Özcan, S. (2011). “Cinselliğe ve Cinsel Sağlığa Genel Bakış”. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 5(4), 37-41.
• Bozok, M. (2009). “Erkeklik İncelemeleri Alanındaki Başlıca Kuram ve Yaklaşımların Sosyalist Feminist Bir Eleştirisine Doğru” (ss. 430-446), VI. Ulusal Sosyoloji Kongresi Kitabı, Aydın.
• Cumhuriyet Gazetesi (03.12.2012). Erkekler Erkekliklerini Sorguluyor, (http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/diger/387888/_Erkekler_erkekliklerini_sorguluyor.html
• Demren, Ç. (2008). “Kadınlık Dolayımıyla Erkeklik Öznelliği”. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 32(1), 73-92.
• Engels, F. (2010). Ailenin, Özel Mülkiyetin ve Devletin Kökeni, (Çev: K. Somer), Ankara: Sol Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Özne ve İktidar, (Çev: I. Ergüden ve O. Akınhay), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gedik, H. B. (2011). “Feminist Hareketler”, B. Kartal ve B. Kümbetoğlu (Der.). Yeni Toplumsal Hareketler içinde (ss.106-122). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Gelgeç Bakacak, A. (2009). "Cumhuriyet Dönemi Kadın İmgesi Üzerine Bir Değerlendirme". Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, (44), 627-638.
• Gökırmak, M. (2012). “Siyasal Yabancılaşma ve Yeni Toplumsal Hareketler”, A. Y. Sarıbay (Der.). Siyaset Sosyolojisi içinde (ss.163-179). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Kancı, T. (2008). “Cumhuriyetin İlk Yıllarından Bugünlere Ders Kitaplarında Kadınlık ve Erkeklik Kurguları”, N. Mutluer (Der.). Cinsiyet Halleri içinde (ss.88-103). İstanbul: Varlık Yayınları.
• Kandiyoti, D. ve Bora, A. (1997). Cariyeler Bacılar Yurttaşlar: Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler, İstanbul: Metis Yayınları.
• Kepekçi, E. (2012). “Hegemonik Erkeklik Eleştirisi ve Feminizm Birlikteliği Mümkün mü?”. Kadın Araştırmaları Dergisi, 11(2), 59-86.
• Marks, K., Engels, F. ve Lenin, V, I. (1996). Kadın ve Marksizm, İstanbul: Sorun Yayınları.
• Mutluer, N. (2008). Cinsiyet Halleri, İstanbul: Varlık Yayınları.
• Mutluer, Nil. (01.01.2012). Türkiye’de Cinsiyet Hallerinin Sınırları: Namussallaştırma, http://www.spod.org.tr/turkce/wp-content/uploads/2012/04/nil-mutluer_makale.pdf
• Oktan, A. (2008). “Türk Sinemasında Hegemonik Erkeklikten Erkeklik Krizine: Yazı Tura ve Erkeklik Bunalımının Sınırları”. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 5(2), 152-166.
• Öztürk, M. (2000). “Ataerki: Bir Kavramın Yeniden İnşası Eski Ataerkiden Ataerkil Kapitalizme”. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 38(10), 72-115.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız İktidar, İstanbul: Metis Yayınları.
• Şan, M. K. ve Hira, İ. (2012). "Frankfurt Okulu ve Kültür Endüstrisi Eleştirisi". Sosyoloji Yazıları I, 324-340.
• Uçan, G. (2012). “Post-Modern Erkek(lik)”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 262-269.
• Türk Dil Kurumu (10.11.2019), https://sozluk.gov.tr/?kelime=