SİNEMATOGRAFİK ÇERÇEVELEMEDE SİMETRİ VE PERSPEKTİF: WES ANDERSON FİLMLERİ ÜZERİNE BİR ALAN ARAŞTIRMASI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 1, 39 - 54, 19.06.2020

Emre Ahmet Seçmen

Öz

Sinematografi, film yapım sürecindeki tasarımın bütününü tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Görüntüleme, kurgu, ışıklandırma, dekor, mekȃn, makyaj, kostüm, ses, özel efekt gibi birçok unsurun belirli bir bakış ve bütünlük ile oluşturduğu bu kavramın en önemli unsurlarından biri de çerçeveleme yani kompozisyondur. Çerçeve içinde yer alacak objelerin, mekȃnın, oyuncuların, renklerin tasarımı yapım öncesi süreçte ciddi bir çalışma ve prova gerektirmektedir. Sinematografik çerçeveleme, diğer unsurların birbiri ile ilişkilerinden doğmakta ve yönetmenin kendisine ait bakış açısını ortaya çıkarmaktadır. Çerçeve içindeki kompozisyonun oluşturulmasında ve estetize edilmesinde üçte bir kuralı, Fibonacci spirali, ufuk çizgisi kuralı, doku, ritim, yalınlık, fon gibi birçok kural ve madde devreye girmektedir. Çerçeveleme yapılırken estetiğin sağlanması için ön plana çıkan iki madde simetri ve perspektif olmuştur. Bu iki kavram sinema doğduğu günden bugüne birçok yönetmen tarafından farklı yaklaşımlarla kullanılmıştır. Stanley Kubrick için simetri kullanımı filmlerine büyük ölçüde yayılırken, Steven Spielberg ve Paul Thomas Anderson gibi yönetmenler için çektikleri filmlerde üçte bir kuralına uymak veya Fibonacci spirali ekseninde çerçeveleri oluşturmak bir gelenektir. Amerikalı bağımsız yönetmen Wes Anderson da çerçeveleme konusunda başta simetri ve perspektif olmak üzere bu maddelere uygun bir sinematografi sergilemektedir. Bu araştırmanın temel amacı simetri ve perspektif kavramlarını Wes Anderson’un filmleri ekseninde tartışarak sinematografik çerçevelemenin önemini ortaya koymak, simetri ve perspektif kullanımının, onun filmlerindeki sinematografiyi nasıl dönüştürdüğünü ortaya çıkartmaktır. Keşif amaçlı bir alan araştırması olan bu çalışmada filmler arası betimsel analiz yöntemi kullanılmış; yönetmenin filmografisinde bulunan dokuz filmde simetri ve perspektif kullanımı görseller eşliğinde desteklenerek, salt estetik kadrajlar ortaya çıkarmak için değil, yönetmenin kişisel anlatım yönteminde bu iki kavrama verdiği önem vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

wes anderson, simetri, perspektif, çerçeveleme, sinematografi

Kaynakça

• Altuğ, İ. (2018). Moonrise Kingdom (2012): İlk Aşk Masumiyeti, https://www.birdunyafilm.co/moonrise-kingdom/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Altun, E. (2019). Wes Anderson Filmlerinde Mizansen Kurulumu, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• Ankaralıgil, N. (2013). Fotoğraf ve Sinemada Kompozisyon: Altın Oran ve Fibonacci Spirali Bağlamında Spielberg Filmleri Üzerine Görsel Çözümleme, Erciyes İletişim Dergisi, 3(1): 70-92.
• Arslan, N. S. (2018). Köpek Adası, https://www.hayalperdesi.net/vizyon-kritik/387-kopekler-kimi-rencide-etmis.aspx/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Bonitzer, P. (2011). Kör Alan ve Dekadrajlar. (Çeviren, İzzet Yasar) İstanbul: Metis Yayınları.
• Bordwell, D. ve Thompson, K. (2011). Film Sanatı. (Çeviren, Ertan Yılmaz ve Emrah Suat Onat) Ankara: DeKi Yayınları.
• Browning, M. (2011). Wes Anderson Why His Movies Matter, California: Praeger Publishing.
• Canbolat, T. ve Öner, S. U. (2019). Renk-Mekȃn-Anlatım İlişkisinin Sinemekanlarda İncelenmesi: Wes Anderson Filmleri, Mimarlık ve Yaşam Dergisi 4(2): 337-348.
• Cinematography, https://cinematography.com/index.php?/topic/70961-what-made-stanley-kubricks-shots/, Erişim Tarihi: 22/03/2020. Community Stareable, https://community.stareable.com/t/4-strategies-to-make-your-web-series-frames-visually-stunning/4227/, Erişim Tarihi: 22/03/2020.
• Çalıcı, C. (2020) Çizgi Ötesi: Fantastic Mr. Fox (Yaman Tilki) – 2009, https://www.perasinema.com/cizgi-otesi-fantastic-mr-fox-yaman-tilki-2009/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Durbaş, A. (2017). Nature Of Motion Image In Association With Framing And Exhibition, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• En Wikipedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Wes_Anderson/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Erdoğan, H. C. (2018). Isle Of Dogs (2018): Pastel Renkler Fakat Bu Sefer Politik, https://www.birdunyafilm.co/isle-of-dogs/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• FilmLoverss, https://www.filmloverss.com/wes-anderson-sinemasinda-bakisin-etkin-kullanimi/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Gandra, A. (2020). Film & Design – Wes Anderson, https://www.theartoflanguage.org/wes-anderson/, Erişim Tarihi: 14.03.2020.
• Hargittai, M. and Hargittai, I. (2009). Visual Symmetry, Singapore: World Scientific Publishing.
• Hayward, S. (2012). Sinemanın Temel Kavramları. (Çeviren, Uğur Kutay ve Metin Çavuş) İstanbul: Es Yayınları.
• Iyya, D. (2010) Cinematography. http://cinematography-davidiyya.blogspot.com/2010/05/aspect-ratios.html/, Erişim Tarihi: 21/03/2020.
• Khan Academy, https://www.khanacademy.org/humanities/ap-art-history/global-contemporary/a/gehry-bilbao/, Erişim Tarihi: 22/03/2020.
• Koçak, A. R. (2018) The Darjeeling Limited (2007): Modernite ve Darmadağın Bir Aile, https://www.birdunyafilm.co/the-darjeeling-limited/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Kornhaber, D. (2017). Wes Anderson, Urbana: University Of Illinois.
• Köksal, C. (2015). Göstergebilimsel Yaklaşımla Sinemasal Mekȃn Analizi: Otellerde Geçen Filmler Üzerinden Mekȃnsal ve Anlamsal Çözümlemeler, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• MacDowell, J. (2012). Wes Anderson, Tone And The Quirky Sensibility, New Review of Film And Television Studies, 10(1): 6-27.
• Makovicky, E. (2016). Symmetry, Berlin: De Gruyter GMBH.
• Özdemir, N. (1999). Perspektif ve Derinlik, Sanat Dergisi, (0)1: 69-77.
• Özsefil, İ. C. (2018). Wes Anderson Harikası Isle Of Dogs’un Muhteşem Simetrisi, https://www.filmloverss.com/wes-anderson-harikasi-isle-of-dogsun-muhtesem-simetrisi/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Panofsky, E. (2017). Perspektif: Simgesel Bir Biçim. (Çeviren, Yeşim Tükel) İstanbul: Metis Yayınları.
• Pinterest, https://tr.pinterest.com/pin/105553184990708611/, Erişim Tarihi: 22/03/2020.
• Pinterest, https://tr.pinterest.com/pin/537124693053283530/>, Erişim Tarihi: 22/03/2020.
• Pro Video Coalition, https://www.provideocoalition.com/geometric-shots-the-importance-of-lines-in-cinematography/, Erişim Tarihi: 22/03/2020.
• Reisoğlu, O. O. (2010). Görsel Anlatımda Simetrinin Yeri, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• Schreier, L. (2015). La Simetria de Wes Anderson. Argentina: Universidad de Palermo.
• Seçmen, E. A. (2017). Büyük Budapeşte Oteli Filminde Kullanılan İsim, Olay, Karakter, Simge ve Ürünlerin Üzerine Bir İnceleme, II. Uluslararası İletişim Bilimi ve Medya Araştırmaları Kongresi, 1-4 Kasım 2017, İstanbul, Türkiye.
• Seçmen, E. A. (2020). Sinemada Görsel Tasarımda Dijital Teknoloji Kullanımının İçerikle İlişkisi: Star Wars “Yıldız Savaşları” Filmleri Örneği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Sevin, A. (2007). Margins Of The Image: Framing And Deframing In The Graphic Novel And The Film V For Vendetta, Bilkent Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
• Şirin, U. (2012). Moonrise Kingdom, https://uygarsirinyazihane.wordpress.com/2012/07/03/moonrise-kingdom/, Erişim Tarihi: 14/03/2020. TDK Sözlük, https://sozluk.gov.tr/, Erişim Tarihi: 20.03.2020.
• TurEng, https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/cinematography/, Erişim Tarihi: 21/03/2020.
• Twitter, https://twitter.com/cinemartistry/status/979831956258074624/, Erişim Tarihi: 22/03/2020.
• Tosyalı, İ. (2018) Köpek Adası: Ne Oldu İnsanın En İyi Dostuna?, https://www.perasinema.com/kopek-adasi-ne-oldu-insanin-en-iyi-dostuna/, Erişim Tarihi: 17/03/2020.
• Tuğan, N. H. (2015). Wes Anderson Filmlerinde Mizansen, 2. Sanat ve Tasarım Eğitimi Sempozyum ve Çalıştayı, Ankara: Başkent Üniversitesi Güzel Sanatlar, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi.
• Wheeler, P. (2010). Uygulamalı Sinematografi. (Çeviren, Selçuk Taylaner) İstanbul: Es Yayınları.
• Yersu, S. (2018) Rushmore (1998): Vazgeçemediklerimiz, https://antimokita.wordpress.com/2018/02/18/rushmore-1998-vazgecemediklerimiz/, Erişim Tarihi: 14/03/2020.
• Zettl, H. (2011). Sight Sound Motion: Applied Media Aesthetics. Boston: Wadsworth Cengage Learning.