KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM KAYGISININ ZENOFOBİYE ETKİSİNDE CİNSİYETİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ: BOLU ABANT İZZET BAYSAL ÜNİVERSİTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 2, 32 - 51, 01.12.2023

Ahmet Tuncay Erdem , Özge Akcaoğlu Erdem

https://doi.org/10.47107/inifedergi.1330294

Öz

Dünyada meydana gelen doğal afetler, yangınlar, savaşlar, salgın hastalıklar ve daha birçok olumsuz durumların yanı sıra eğitim ve iş imkânları gibi bazı durumlar bireylerin kendi ulusal sınırları dışına, bir yerden diğer yerlere göç etmelerine neden olmaktadır. Yabancı göçü ve yer değiştirme ile ev sahibi ülkedeki bireyler yabancıların kaynaklarını tüketeceği, güvenliğin bozulacağı ve daha birçok olumsuz etkene sebep olabilecekleri düşüncesiyle rahatsızlık hissedebilirler. Bu gibi durumlar zaman zaman toplum bireyleri arasında kültürlerarası iletişim kaygısı ve zenofobi (yabancı düşmanlığı) gibi olumsuz algılara neden olabilir. Bu bilgiler çerçevesinde araştırmanın amacı kültürlerarası iletişim kaygısı ile zenofobi (yabancı düşmanlığı) arasındaki etkileşimi belirlemektir. Araştırmanın temel sorusu “kültürlerarası iletişim kaygısı ile zenofobi etkileşiminde cinsiyet düzenleyici rol oynamakta mıdır” şeklinde belirlenmiştir. Araştırma sorusunu cevaplayabilmek için Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencileri örnekleminde (n=391) uygulama yapılmış olup elde edilen veriler elde edilen veriler SPSS 25 ve AMOS 26 programlarıyla analiz edilmiştir. Analiz sonucunda kültürlerarası iletişim kaygısı ile zenofobi arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca kültürlerarası iletişim kaygısının zenofobi üzerinde yine pozitif yönlü anlamlı etki belirlenmiştir. Bu bulgular kültürlerarası iletişim kaygısının zenofobi (yabancı düşmanlığı) algısını güçlendirdiğini göstermektedir. Buna ek olarak cinsiyetin düzenleyici etkisinde kültürlerarası iletişim kaygısı ve zenofobi (yabancı düşmanlığı) etkileşiminde kadın öğrencilerin erkek öğrencilere göre daha fazla farklılaştığı belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle kadınların iletişim kaygısı ve zenofobi algıları erkeklere göre daha yüksek olarak belirlenmiştir. Araştırmada literatürde sınırlı olarak incelenen iki değişkenin ele alınması ve cinsiyet değişkeninin düzenleyici olarak araştırma modelinde yer alması çalışmanın özgün yönünü ortaya koymaktadır. Araştırmanın sonuç bölümünde araştırma bulguları ışığında teorik ve pratik önerilere yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kültürlerarası iletişim, iletişim kaygısı, zenofobi, yabancı düşmanlığı, cinsiyet

THE MODERATOR ROLE OF GENDER IN THE EFFECT OF INTERCULTURAL COMMUNICATION ANXIETY ON XENOPHOBIA: THE CASE OF BOLU ABANT İZZET BAYSAL UNIVERSITY

Öz

Natural disasters, fires, wars, epidemics, and many other negative situations that occur in the world, as well as some situations such as education and job opportunities, cause individuals to migrate from one place to another outside their national borders. With foreign migration and relocation, individuals in the host country may feel uncomfortable with the thought that foreigners will consume their resources, deteriorate security, and cause many other negative factors. Such situations can sometimes cause negative perceptions such as intercultural communication anxiety and xenophobia (xenophobia) among community members. Within the framework of this information, the research aims to determine the interaction between intercultural communication anxiety and xenophobia (xenophobia). The main question of the research was determined as “Does gender play a regulatory role in the interaction of intercultural communication anxiety and xenophobia.” To answer the research question, an application was made on the sample of Bolu Abant İzzet Baysal University Communication Faculty students (n=391), and the data obtained were analyzed with SPSS 25 and AMOS 26 programs. As a result of the analysis, it was concluded that the perception of intercultural communication anxiety strengthens the perception of xenophobia (xenophobia). In addition, it was determined that female students differ more than male students in negative perceptions towards foreigners. In the conclusion part of the research, theoretical and practical suggestions are given. The fact that two variables, which are limitedly examined in the literature, are handled in the research, and that the gender variable is included in the research model as a moderator, reveals the original aspect of the study.

Anahtar Kelimeler

Intercultural communication, communication anxiety, xenophobia, xenophobia, gender

Kaynakça

• Aslan, S., Yılmaz, D., Kartal, M., Erdemir, F. ve Güleç, H. Y. (2016). Determination of intercultural sensitivity of nursing students in Turkey. Education, 3(4), 202-208.
• Ata, F. (2019). Kültürlerarasi iletişim kaygısı ile sosyo-kültürel adaptasyon ve yaşam doyumu arasındaki ilişki: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi örneği. Selçuk İletişim, 12(2), 708-735.
• Avcı, S. ve Demir, E. (2023). Sağlık çalışanlarında kültürlerarasi iletişim kaygısının zenofobi ile ilişkisi: Kültürlerarası iletişim kaygısı ile zenofobi. Euroasia Journal Of Social Sciences & Humanities, 10(30), 1-15.
• Ay, E., Kavuran, E. ve Turkoglu, N. (2018). Intercultural communication apprehension scale (Prica): Validity and reliability study in Turkish. International Journal of Caring Sciences, 11(3).
• Baldwin, J. (2017, January 25). Culture, prejudice, racism, and discrimination. Oxford Research Encyclopedia of Communication. Retrieved 20 Nov. 2023, from https://oxfordre.com/communication/view/10.1093/acrefore/9780190228613.001.0001/acrefore-9780190228613-e-164.
• Bekiroğlu, O. ve Balcı, Ş. (2014). Kültürlerarası iletişim duyarlılığının izlerini aramak: İletişim fakültesi öğrencileri örneğinde bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1(35), 429-459.
• Bordeau, J. (2009). Xenophobia: The Rosen Publishing Group, Inc.
• Bozkaya, M. ve Erdem Aydın, İ. (2011). Kültürlerarasi iletişim kaygısı: Anadolu Üniversitesi Erasmus öğrencileri değişim programı örneği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi/Istanbul University Faculty of Communication Journal, 1(39), 29-42.
• Bulduk, S., Usta, E. ve Dinçer, Y. (2017). Determination of intercultural sensitivity and influencing factors: An example of vocational school of health. Journal of Duzce University Health Sciences Institute, 7(2), 73-77. Çakıcı, A. C., Kızılırmak, İ., Samatova, G. ve Kızılay, K. S. (2017). Bişkek'teki otel çalışanlarının kültürlerarası iletişim kaygıları. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6(5), 67-77.
• Çoban, B. ve Gülerce, H. (2023). Zorunlu göç sürecinde sığınmacılar ve yerel üniversite öğrencilerinin ilk karşılaşma deneyimleri. Sosyolojik Bağlam Dergisi, 4(1), 01-18. doi:10.52108/2757-5942.4.1.1
• Chenzi, V. (2021). Fake news, social media and xenophobia in South Africa. African Identities, 19(4), 502-521. Churchill Jr, G. A. (1979). A paradigm for developing better measures of marketing constructs. Journal of marketing research, 16(1), 64-73.
• Değer, B. E., ve Nazlı, R. S. (2022). Sosyal medyada influencer etkisi bağlaminda benlik sunumu. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 25-45.
• Demir, E. (2021). Sağlık çalışanlarında kültürlerarası iletişim kaygısının zenofobi (Yabancı düşmanlığı) ile ilişkisi. Hasan Kalyoncu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Hemşirelik Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep.
• Diktaş, A. ve Yücekaya, P. (2023). The effect of fear of missing out and organizational indiffirence on cyberloafing behavior: A study on pre-service social studies teachers. Journal of Social Sciences And Education, 111-143. DOI: 10.53047/josse.1352831
• Eğinli, T. A. (2011). Kültürlerarası yeterliliğin kazanılmasında kültürel farklılık eğitimlerinin önemi. Öneri Dergisi, 9 (35), 215-227.
• Emiroğlu, K. ve Aydın, S. (2003). Antropoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• Erdem, A. T. (2021a). A Tipi kişilik özelliğinin kariyerizm eğilimi üzerine etkisinde ahlaki çözülme eğiliminin aracı rolü. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 47-62.
• Erdem, A. T. (2021b). The moderator role of generations x and y in the effect of resource dependency management strategy on corporation entrepreneurship: Ankara OSTIM Industry case. Journal of Aksaray University Faculty of Economics & Administrative Sciences/Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(1), 55-62.
• Erdem, Ö. A., ve Erdem, A. T. (2023). The interaction of social media addiction and communication anxiety during the COVID-19 Period: The case of individuals over 65 in Konya province. Nazlı, R. S. ve Sarı, G. (Ed.), Handbook of Research on Perspectives on Society and Technology Addiction (p. 411-427). IGI Global.
• Erdem, A. T., ve Merdan, E. (2022). Örgütsel erdemliliğin örgütsel özdeşleşme üzerine etkisinde örgütsel desteğin aracılık rolü. Abant Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 197-212.
• Fantini, A. E. (2005). About intercultural communicative competence: A construct. SIT Occasional Papers Series, 1-4.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Structural equation models with unobservable variables and measurement error: Algebra and statistics. Los Angeles: Sage Publications.
• Göker, G., ve Meşe, G. (2011). Türk Göçmenlerin İtalyanlara Bakış Açısı: Bir Kültürlerarası İletişim Araştırması. Selçuk İletişim Dergisi, 7(1), 65-82.
• Gudykunst, W. D. (1995). Anxiety/uncertainty management (AUM) theory: Current status. In R. L. Wiseman (Ed.), Intercultural communication theory, (p. 8–58). Sage Publications, Inc.
• Guiso, L., Sapienza, P., ve Zingales, L. (2006). Does culture affect economic outcomes? Journal of Economic Perspectives, 20(2), 23-48.
• Gülerce, H., ve Çorlu, R. (2021). Yükseköğretimdeki Suriyeli sığınmacı öğrenciler: Uyum ve çatışma alanları. Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (12), 71-106.
• Güngör, S., Akalin, D. ve Avan, H. (2023). Sağlık alanındaki öğrencilerin kültürel zekâ ve zenofobi düzeyleri. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 11(2), 1579-1590.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. and Tatham, R. L. (2006). Multivariate data analysis. Uppersaddle River. NJ: Pearson Prentice Hall.
• Harcourt, W. (2009). Racism, xenophobia and development. Development, 52(4), 441-444. Harris, B. (2002). Xenophobia: A new pathology for a new South Africa. Psychopathology and social prejudice, 169-184.
• Hazan, J. C. (2016). Geçmişten geleceğe zorunlu göç: Mülteciler ve ülke içinde yerinden edilmiş kişiler.(Der: S. Gülfer Ihlamur-Öner, N. Aslı Şirin Öner). Küreselleşme Çağında Göç Kavramlar, Tartışmalar, 3, 183-198.
• Hofstede, G. (1980). Culture’s consequences: International differences in work-related values. London: Sage.
• Hofstede, G., (1984). Cultural dimension in management and planning, Asia Pacific Journal of Management, January 1984, 81-99.
• Hofstede, G. (2011). Dimensionalizing cultures: The Hofstede model in context. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1), 1-26.
• Hu, L. T. and Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural equation modeling: a multidisciplinary journal, 6(1), 1-55.
• Ilie, O.A. (2019). The intercultural competence. Developing effective intercultural communication skills. Paper presented at the International conference Knowledge-based organization. 25(2) 264-268.
• Iswandari, Y. A. ve Ardi, P. (2022). Intercultural communicative competence in EFL setting: A systematic review. REFLections, 29(2), 361-380.
• Kaldık, B. (2021). Uluslararasi göç bağlaminda siğinmacilara yönelik yabanci düşmanliğinin incelenmesi: Türkiye’de zenofobi üzerine bir uygulama. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Kongresi: Krizler, Belirsizlikler ve Arayışlar Özel Sayısı), 69-96. Karabulut, B. (2022). İslamofobi, zenofobi ve ırkçılığın insan hakları bağlamında karşılaştırmalı bir analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(44), 118-139.
• Karasu, F., Polat, F. ve Okuyan, C. B. (2022). The determination of intercultural sensitivity and ethnocentrism levels among nurses and nursing students: A border of city, Turkey. Perspectives in psychiatric care, 58(1), 314-322.
• Karatas, Z. ve Güzel, B. (2020). Examination of university students’ attitudes towards xenophobia. J. Soc. Soc. Work, 31, 500-523.
• Kartarı, A. (2001). Farklılıklarla yaşamak kültürlerarasi iletişim, Ankara: Ürün Yayınları.
• Kline, R. B. (2016). Principles and practice of structural equation modeling (4th ed.). Guilford Press. Koester, J., ve Lustig, M. W. (2015). Intercultural communication competence: Theory, measurement, and application. International journal of intercultural relations, 48, 20-21.
• Lee, A. R., Dastpish, F., Freemon, M., ve Parks, J. (2023). Insights into intercultural communication from a global citizenship framework: Voices of South Korean university students. Intercultural Education, 34(3), 271-287.
• Leong, C.-H. ve Ward, C. (2006). Cultural values and attitudes toward immigrants and multiculturalism: The case of the Eurobarometer survey on racism and xenophobia. International journal of intercultural relations, 30(6), 799-810.
• Ličen, S., Karnjuš, I. ve Prosen, M. (2021). Measuring cultural awareness among Slovene nursing student: A cross-sectional study. Journal of Transcultural Nursing, 32(1), 77-85.
• MacKenzie, S. B. ve Podsakoff, P. M. (2012). Common method bias in marketing: Causes, mechanisms, and procedural remedies. Journal of retailing, 88(4), 542-555.
• Makhmudov, K. (2020). Ways of forming intercultural communication in foreign language teaching. Science and Education, 1(4), 84-89.
• Makhmudov, K. (2023). Bridging cultures through English language education: A comprehensive model for intercultural communication competence development. ISJ Theoretical & Applied Science, 3(119), 204-208.
• Merdan, E. (2022a). Kaynak bağımlılığını yönetme eğiliminin inovasyon performansı ve stratejik insan kaynakları yönetimine etkisi: Kuramsal ve nicel bir değerlendirme. İşletme, 3(2), 1-14.
• Merdan, E. (2022b). Etik liderliğin politik davranış üzerine etkisinde işyeri maneviyatının aracılık rolü. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 12(2), 38-52.
• Merdan, E. (2022c). Güvenlik eğitimi ve güvenlik farkındalığının hizmet sabotaji üzerine etkisinde güvenlik önceliğinin aracı rolü. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 17(1), 17-32.
• Mogekwu, M. (2005). African union: Xenophobia as poor intercultural communication. Ecquid Novi, 26(1), 5-20. Mgogo, Q., ve Osunkunle, O. (2023). Students’ perceptions of the influence of media on perpetuating xenophobia in South African universities. The Journal for Transdisciplinary Research in Southern Africa, 19(1), 1218.
• Mutluer, M. (2003). Uluslarası göçler ve Türkiye: kurumsal ve ampirik bir alan araştırması-Denizli/Tavas. Çantay Kitabevi.
• Nadeem, M. U., Kulich, S. J., Zabrodskaja, A. ve Bokhari, I. H. (2023). The impact of empathy, sensation seeking, anxiety, uncertainty, and mindfulness on the intercultural communication in China during the COVID-19. Frontiers in Public Health, 11.
• Neuliep, J. W. ve McCroskey, J. C. (1997). The development of intercultural and interethnic communication apprehension scales. Communication research reports, 14(2), 145-156.
• Öğüt, N. ve Olkun, E. O. (2019). Üniversite öğrencilerinin kültürlerarasi iletişim kaygi düzeyi: Selçuk Üniversitesi örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(69), 513-525.
• Oxford, D., (2023), Xenefobia, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/xenophobia?q=xenophobia: Erişim Tarihi: 13.06.2023.
• Özmete, E., Yildirim, H. ve Serdarhan, D. (2018). Yabancı düşmanlığı (zenofobi) ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışmasi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 18, 191-209.
• Öztürk, M. (2020). Gençlerin Suriyelilere yönelik yabancı düşmanlığına (zenofobi) etki eden sosyodemografik faktörler. Turkish Studies-Social Sciences, 15(1), 559-576.
• Özyurt, S. ve Ümmet, D. (2022). Okul psikolojik danışmanlarında özgecilik ile zenofobi arasındaki ilişkide mültecilere karşı duygusal mesafenin aracı rolü. Afet ve Risk Dergisi, 5(1), 31-45.
• Peterie, M. ve Neil, D. (2020). Xenophobia towards asylum seekers: A survey of social theories. Journal of Sociology, 56(1), 23-35.
• Prosen, M. (2015). Introducing transcultural nursing education: Implementation of transcultural nursing in the postgraduate nursing curriculum. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 149-155.
• Sabirjanovna, P. Z. (2022). A model for developing students'communicative competence by teaching them intercultural communication. Galaxy International Interdisciplinary Research Journal, 10(11), 680-683.
• Şahin, C. (2001). Yurt dışı göçün bireyin psikolojik sağlığı üzerindeki etkisine ilişkin kuramsal bir inceleme. G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(2), 57-67.
• Saleh, I. (2015). Is it really xenophobia in South Africa or an intentional act of prejudice? Global Media Journal-African Edition, 9(2), 298-313.
• Samovar, L. A., Porter, R. E., McDaniel, E. R. ve Roy, C. S. (2016). Communication between cultures: Cengage Learning.
• Schäfer, C. ve Schadauer, A. (2018). Online fake news, hateful posts against refugees, and a surge in xenophobia and hate crimes in Austria. In Refugee News, Refugee Politics, 109-116, Routledge.
• Selçuk, A. (2005). Kültürlerarası iletişim açısından gündelik iletişim davranışları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), 1-17.
• Sine, R., ve Özsoy, S. (2017). Ekşi Sözlük kullanıcılarının yeni medya kullanım pratikleri. Route Educational and Social Science Journal, 4(8), 53-65.
• Sine Nazlı, R. ve Akcaoğlu Erdem, Ö. (2023). Instagram’da mahremiyet algısının benlik inşasına etkisi: BAİBÜ öğrencileri örneği. Abant Kültürel Araştırmalar Dergisi, 8 (16) , 64-80.
• Solakoğlu, Ö. ve Gürbüz, S. (2015). Anti-immigrant attitudes in a developing country: Turkey. Electronic Turkish Studies, 10(10).
• Spencer-Rodgers, J ve McGovern, T (2002) Attitudes toward the culturally different: The role of intercultural communication barriers, affective responses, consensual stereotypes, and perceived threat, International Journal of Intercultural Relations, 26, 609-631.
• Taylor, E. W. (1994). Intercultural competency: A transformative learning process. Adult education quarterly, 44(3), 154-174.
• Tosun, B. ve Sinan, Ö. (2020). Knowledge, attitudes and prejudices of nursing students about the provision of transcultural nursing care to refugees: A comparative descriptive study. Nurse Education Today, 85, 104294.
• TÜİK, (2021). Uluslararası göç istatistikleri 2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Uluslararasi-Goc-Istatistikleri-2021-45814, Erişim Tarihi: 21.06.2023.
• Tuncel, İ. ve Aricioglu, A. (2018). The factors affecting the intercultural sensitivity perception level of psychological counseling and guidance students. International Education Studies, 11(3), 61-69.
• Tutar, H. ve Erdem, A. T. (2020). Örnekleriyle bilimsel araştirma yöntemleri ve SPSS uygulamaları. (1. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Wafula, G. N. (2023). Exploring sub-Saharan African international students’ experiences of racism within higher education institutions in the United States: A qualitative study. West Chester University doctoral projects. 213.
• Walton, J., Priest, N. ve Paradies, Y. (2013). Identifying and developing effective approaches to foster intercultural understanding in schools. Intercultural education, 24(3), 181-194.
• Yüksel Kaçan, C. ve Palloş, A. (2022). Hemşirelik öğrencilerinde kültürlerarası iletişim kaygısı ve iletişim becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi, 11(1), 50-58.