Banka Dışı Faizsiz Finansman Sistemi Tercih Ölçeği; Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2023, , 157 - 177, 31.12.2023

Mehmet Bükey , Yavuz Türkan

https://doi.org/10.54282/inijoss.1283025

Öz

Bu çalışmada, banka dışı faizsiz finansman sistemi tercih nedenlerinin belirlenmesine yönelik geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirilmeye çalışılmıştır. Ölçek geliştirmenin ilk aşamasında TRB İstatistiği Bölge Birimleri Sınıflandırılmasının TRB1 Malatya alt bölgesinde yer alan Malatya, Elâzığ, Bingöl ve Tunceli illerinde anket uygulaması yapılmıştır. Anket uygulaması, banka dışı faizsiz finansman sistemlerinden tasarruf finansman sistemini kullanarak konut, taşıt ve çatılı işyeri gibi varlıkların temini içim faizsiz finansman kullanan katılımcılar üzerinde yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini bu illerde konut, taşıt ve çatılı işyeri temini için tasarruf finansman sistemini aktif olarak kullanan 19.207 katılımcının 384’ü oluşturmaktadır. Çalışmada nicel araştırma yöntemleri kullanılarak veriler elde edilmiştir. Veriler elde edilirken 33 yargıdan oluşan bir tercih belirleme ölçeği kullanılmıştır. TRB1 Bölgesinde yer alan ancak sınırları içinde herhangi bir Tasarruf Finansman Şirketi bulunmayan Tunceli ilinden herhangi bir veri elde edilememiştir. Örneklemden elde edilen verilerin yeterliliği sağlayıp sağlamadığını belirlemek için KMO testi yapılmış ve KMO testi 0,878 olarak hesaplanmıştır. Yapılan analizde ölçeğin güvenirlik (Cronbach Alpha) katsayısı 0,893 bulunmuştur. Elde edilen bu değerlerden sonra Açımlayıcı Faktör Analizi yapılmıştır. Açımlayıcı Faktör Analizinden altı faktörlü bir ölçek elde edilmiştir. Yapılan Doğrulayıcı Faktör Analizinde, ölçeğin RMSEA değeri 0,044, GFI değeri, 0,901, CFI değeri 0,979 ve AGFI değeri 0,879 olarak bulunmuştur. Elde edilen bu değerler, geliştirilen Banka Dışı Faizsiz Finansman Sistemi Tercih Ölçeğinin geçerli ve güvenilir olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Faizsiz Finansman Sistemi, Doğrulayıcı Faktör Analizi, TRB1 Bölgesi.

Destekleyen Kurum

Bingöl Üniversitesi Bilimsel Araştırma Komisyonu

Proje Numarası

BAP-İİBF.2021.001

Non-Bank Interest-Free Financing Preference Scale; Validity and Reliability Study

Öz

In this study, it is aimed to develop a reliable and valid scale to determine the reasons for preferring the non-bank interest-free financing system. Before the scale was developed a survey was conducted in Malatya, Elazig, Bingol and Tunceli provinces located in the TRB1 (NUTS statistical regions of Turkey) Malatya sub-region of TRB Statistics Classification of Regional Units. The survey was conducted on the participants who use interest-free financing for the procurement of assets such as housing, vehicles and roofed workplaces by using the savings financing system, which is one of the non-bank interest-free financing systems. 384 of the 19,207 participants who actively use the savings financing system in the TRB1 Region constitute the sample of the study. With the KMO test, it was tried to determine whether the data obtained from the sample was sufficient, and whether the scale was reliable with the Cronbach Alpha analysis. The KMO test was found to be 0.878, and the Cronbach Alpha coefficient was 0.893. It can be said that the data obtained according to the test values provide adequacy and the scale is reliable. As a scale consisting of six factors was developed. The RMSEA value of the scale was 0.044, the GFI value was 0.901, the CFI value was 0.979 and the AGFI value was 0.879. These values were accepted as valid and reliable in the “Non-Bank Interest-Free Financing System Preference Scale” developed.

Anahtar Kelimeler

Interest Free Financing System, Confirmatory Factor Analysis, TRB1 Region

Proje Numarası

BAP-İİBF.2021.001

Kaynakça

• Akçi, Y. (2020), İslami Pazarlama, Y. Akçi, K. Kılınç, A. Yıldız (Ed.), Değişen Pazarlama Anlayışı: Yeni Pazarlama Yaklaşımları II içinde (1-23). 1. Basım, Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Altunışık, R. ve Coşkun, R. (2010). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri SPSS Uygulamalı. 6. Baskı, İstanbul: Sakarya Yayıncılık.
• Amin, H. (2019). The Islamic Theory of Consumer Behaviour for İjarah Home Financing, Journal of Asia Business Studies, 13(4), 672-693.
• Civelek, M. E. (2018). Yapısal Eşitlik Modellemesi Metodolojisi, İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Çekin, Ö. (2018). Tasarrufa Dayalı Finansman Sistemi ve İslami Finans İlkeleri Çerçevesinde Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çoban, U. (2022). Katılım Bankacılığında Ortaklık (Müşâraka) Modellerinin Uygulanabilirliğine Dair KOBİ Algısı: TRB1 Bölgesinde Bir Araştırma, Journal of Islamic Research, 33(1), 231-249.
• Çokluk, O., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Günel, Y. ve Bircan, H. (2022a). Bireylerin Konut Finansman Tercihlerini Belirlemeye Yönelik Ölçek Geliştirilmesi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(3), 709 – 725.
• Günel, Y. ve Bircan, H. (2022b). Mevduat Bankası, Katılım Bankası ve Elbirliği Sistemi Müşterilerinin Konut Finansman Tercihlerinin İncelenmesi: TR 72 Bölgesi Örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 14(2), 1515–1534.
• Gürbüz, S. (2019). AMOS ile Yapısal Eşitlik Modellemesi, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. ( 2017). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, Felsefe– Yöntem – Analiz. 4.baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Karadağ, A.A. ve Gültekin, Y.S. (2019). Yapısal Eşitlik Modellemesi ile Konut Seçimi Ölçeğinin Geliştirilmesi, Düzce Üniversitesi Orman Fakültesi Ormancılık Dergisi, 15(2), 78-95.
• Karatani, K. (2017). Dünya Tarihinin Yapısı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kaya, F. ve Ergüvan, M. (2015). A Study on Factors Affecting Customers' Preferences of Cooperation System in Housing Finance, International Research Journal of Applied Finance, 6(9), 598-615.
• Keleş, Ş. (2021). Konut Tercihi Üzerine Konut Mekânının Etkisi: Bir Yapısal Eşitlik Modeli Uygulaması, Journal of Awareness, 6 (1) , 21-28.
• Kılınç, K. (2022). Savıngs Based Interest-Free Fınancıng System Through A Marketıng Perspectıve, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(41), 464-486.
• Kiliç, S. (2016). Cronbach’s Alpha Reliability Coefficient. Journal of Mood Disorders (JMOOD), 6(1), 47-48. doi:10.5455/jmood.20160307122823.
• Öztürk, M. (2016). Konut Markalaşmasında Tüketici Merkezli Marka Konumlandırma Tipolojisi için Bir Ölçek Geliştirme (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Tekerek, S. (2013). Konut Finansmanında Banka Kredilerine Alternatif Modellerden Elbirliği Sistemi Üzerinde Bir Çalışma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Terzi, Y. (2019). Anket, Güvenilirlik – Geçerlilik Analizi. https://personel.omu.edu.tr/docs/ders_dokumanlari/1030_32625_ 1500.pdf. (Erişim Tarihi: 27 Aralık 2022).
• Ülev, S. ve Çalışkan, M.B. (2022). Banka Dışı İslami Finansal Kuruluşlar. Ankara: Orion Kitabevi.
• Wang, J. ve Wang, X. (2012). Structural Equation Modeling Applications Using Mplus. İngiltere: John Wiley & Sons.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46 (Özel Sayı. 2017), 74-85.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). Spss uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.